Probabilitateari buruzko glosarioa
Probabilitateari buruzko glosario honetan terminoek jakintza arloaren garapen-ordenari jarraitzen du.
- Zorizko saiakuntza: zoriagatik hainbat emaitza desberdin izan ditzakeen fenomenoa.
- Gertakizuna edo gertaera: zorizko saiakuntza baten ondoriozko emaitza bat.
- Lagin-espazioa: zorizko saiakuntza bateko gertakizun posible guztien multzoa.
- Probabilitatea: 0-1 bitatreko zenbaki bat, gertakizun baten ziurgabetasuna adierazten duena.
- Gertaera ziurra: 1 probabilitatea duen gertakizuna.
- Gertaera ezinezkoa: 0 probabilitatea duen gertakizuna.
- Aurkako gertakizunak edo gertakizun osagarriak: eta izenda daitezke eta bata gertatzen ez denean bestea gertatzen dela adierazten du (adibidez, gizon eta emakume). Hau betetzen da: .
- Bilketa: bi gertakizunetako bat edo biak gauzatzea adierazten duen eragiketa eta dagokion probabilitatea. adierazpenak A eta B gertakizunen bilketa adierazten du.
- Ebaketa: bi gertakizunak batera gertatzea adierazten duen eragiketa. adierazpenak A eta B gertakizunen ebaketa adierazten du.
- Bateragarritasuna eta bateraezintasuna: bi gertakizun edo gehiago bateragarriak dira batera gerta daitezkeenan; bestela bateraezinak dira. Gertakizun bateraezinen ebaketa hutsa da. Gertakizun bateraezinen bilketaren probabilitatea gertakizun horien probabilitateak gehituz kalkulatzen da:
- Kenketa: gertakizun bat bai baina bestea ez gertatzea adierazten duen eragiketa. adierazpenak A ken B eragiketa, A gertatzea baina B ez, adierazten du.
- Inklusio-esklusio erregela: bereziki gertakizun bateragarrien bilketaren probabilitatea kalkulatzeko erabiltzen den formula.
- Baldintzapeko probabilitatea edo probabilitate baldintzatua: gertakizun bat gauzatu dela jakinda, beste gertakizun baten probabilitatea. adierazpenak B baldintzapeko (B gertatu dela jakinda) Aren probabilitatea adierazten du.
- Biderketa-erregela: ebaketa baten probabilitatea kalkulatzeko erabiltzen den formula: .
- Independentzia: bi gertakizun elkarrekiko independenteak dira bata gauzatzean bestearen probabilitatea aldatzen ez denean, hau da, batak besteari buruzko informazioarik gaineratzen ez duenean bestearen probabilitateari buruz.
- Bayesen teorema: hasierako probabilitate multzo bat beste gertakizun bat gauzatu dela jakinda aldatu edo egokitzea ahalbidetzen duen teorema.
Kanpo estekak
- Datuak: Q12266214