Ranch Hand operazioa
| Ranch Hand operazioa | |
|---|---|
| Mota | operazio militar |
| Honen parte da | Vietnamgo Gerra |
| Kokaleku | Vietnam |
- i
- e
- a
Vietnamgo Gerrako ekintza militarrak
Gerrilla fasea
- Laos
- Biên Hòa
- Đồng Khởi
- Staley–Taylor Plana
- Chopper
- Jauregiaren bonbardaketa
- Sunrise
- Shufly
- Ấp Bắc
- Go Cong
- Hiep Hoa
- 34A
- Long Dinh
- Kien Long
- Quyet Thang 202
- USNS Card
- Nam Dong
- An Lao
- Binh Gia
- Camp Holloway
- Dương Liễu – Nhông Pasabidea
- Qui Nhơn
- Ka Nak
- Sông Bé
- Ba Gia
- Dong Xoai
Estatubatuar interbentzioa 1965
- Starlite
- Piranha
- An Ninh
- Plei Me
- Hump
- Gang Toi
- 1st Bau Bang
- Ia Drang
- Bushmaster II
- Harvest Moon
1966
- Marauder
- Crimp
- Van Buren
- Masher/White Wing
- Double Eagle
- Mastiff
- Suoi Bong Trang
- New York
- Harrison
- Cocoa Beach
- Utah
- Silver City
- A Sau
- Oregon
- Texas
- Lincoln
- Fillmore
- Jackstay
- Altxamendu Budista
- Xa Cam My
- Georgia
- Birmingham
- Davy Crockett
- Austin IV
- Paul Revere
- Crazy Horse
- El Paso
- Hardihood
- Wahiawa
- Lam Son II
- Hawthorne
- Hill 488
- Nathan Hale
- Jay
- Macon
- Hastings
- Minh Thanh Road
- John Paul Jones
- Prairie
- Colorado
- Duc Co
- Long Tan
- SS Baton Rouge Victory
- Amarillo
- Byrd
- Sunset Beach
- Seward
- Thayer, Irving and Thayer II
- Attleboro
- Deckhouse IV
- Shenandoah
- Atlanta
- Paul Revere IV
- Geronimo
- Tan Son Nhut aire-basea
- Fairfax
- Firebase Bird
1967
- Deckhouse V
- Cedar Falls
- Desoto
- Gadsden
- Sam Houston
- Pershing
- Enterprise
- Tra Binh Dong
- Bribie
- Junction City (1. Prek Klok
- 2. Prek Klok
- Ap Gu
- Suoi Tre
- 2nd Bàu Bàng)
- Francis Marion
- Lejeune
- Union
- Baker
- Manhattan
- Muinoko Borrokak
- Beaver Cage
- Con Thien/DMZ
- Hickory
- Prairie II
- Prairie III
- Prairie IV
- Buffalo
- Kentucky
- Kingfisher
- Crockett
- Malheur I eta Malheur II
- Kole Kole
- Barking Sands
- Union II
- Dragnet
- Akron
- Billings
- Concordia
- The Slopes
- Hong Kil Dong
- Diamond Head
- Coronado
- Coronado II
- Hood River
- Suoi Chau Pha
- Benton
- Coronado IV
- Swift
- Dragon Fire
- Wheeler/Wallowa
- Coronado V
- Kunia
- Bolling
- Medina
- Shenandoah II
- Ong Thanh
- 1st Loc Ninh
- MacArthur
- Dak To
- Osceola
- Lancaster
- Coronado IX
- Neosho
- Santa Fe
- Essex
- Kien Giang 9-1
- Napoleon
- Phoenix
- Manchester
- Saratoga
- Yellowstone
- Muscatine
- Badger Tooth
- Auburn
Tet erasoaldia eta ondorengoak
- 1968ko Urte Berriko gudua
- McLain
- Khe Sanh
- Ban Houei Sane
- Lang Vei
- Coronado X
- Tet erasoaldia
- Da Nang
- AEBko enbaxada
- Cholon eta Phu Tho Racetrack
- Tan Son Nhut aire-basea
- JGSren bulegoak
- Bien Hoa eta Long Binh
- Hue
- Quảng Trị
- Bến Tre
- Coburg
- Lo Giang
- Hop Tac I
- Coronado XI
- Houston
- Patrick
- Tam Kỳ
- Truong Cong Dinh
- Lima Site 85
- Quyet Thang
- My Laiko sarrsakia
- Walker
- Carentan
- Pegasus
- Cochise Green
- Toan Thang I
- Burlington Trail
- Scotland II
- Delaware
- Allen Brook
- Maiatzeko Ofentsiba
- Dai Do
- Saigon Mendebaldea
- Landing Zone Center
- An Bao
- Hego Saigon
- Concordia Square
- Kham Duc
- Coral–Balmoral
- Jeb Stuart III
- Nevada Eagle
- Mameluke Thrust
- Toan Thang II
- Robin
- Binh An
- Thor
- Pocahontas Forest
- Quyet Chien
- Somerset Plain
- Phase III Ofentsiba
- Duc Lap
- Champaign Grove
- Vinh Loc
- Thượng Đức
- Maui Peak
- Henderson Hill
- Sheridan Sabre
- Meade River
- Hat Dich
- Speedy Express
- Taylor Common
- Fayette Canyon
Vietnamdartzea 1969–1971
- DMZ Kanpaina (1969–1971)
- Bold Mariner
- Dewey Canyon
- Toan Thang III
- 2nd Tet
- Iron Mountain
- Massachusetts Striker
- Wayne Grey
- Purple Martin
- Ben Het
- Maine Crag
- Atlas Wedge
- Frederick Hill
- Geneva Park
- Montana Mauler
- Oklahoma Hills
- Washington Green
- Virginia Ridge
- Apache Snow
- Hamburger Hill
- Lamar Plain
- Pipestone Canyon
- Binh Ba
- Montgomery Rendezvous
- Utah Mesa
- Campbell Streamer
- Idaho Canyon
- Nantucket Beach
- Fulton Square
- LZ Kate
- Toan Thang IV
- Randolph Glen
- Green River
- Texas Star
- FSB Ripcord
- Kanbodiako Kanpaina
- Pennsylvania Square
- Clinch Valley
- Elk Canyon
- Pickens Forest
- Wolfe Mountain
- Chicago Peak
- Firebase O'Reilly
- Chenla I
- Imperial Lake
- Jefferson Glenn
- Tailwind
- Son Tay Raid
- Snuol
- Cuu Long 44-02
- Lam Son 719
- Finney Hill
- Middlesex Peak
- FSB Mary Ann
- Caroline Hill
- Long Khánh
- Chenla II
- Nui Le
1972
- Pazkoko Ofentsiba
- Kanbodia eta Mekongen Delta
- 1. Quang Trị
- Loc Ninh
- An Lộc
- Mỹ Chánh Line
- Kontum
- Thunderhead
- 2. Quang Trị
- Vinh tranpa
Parisko Bake Akordioen ostean (1973–1974)
- Banderen Gerra (Vietnam)
- Cửa Việt
- Hồng Ngự
- Tong Le Chon
- Trung Nghia
- Ap Da Bien
- Quang Duc
- Tri Phap
- Svay Rieng
- Burdinezko Hirukia
- Duc Duc
- Thượng Đức
- Phú Lộc
- Phước Long
1975ko udaberria
- Ban Me Thuot
- Hue–Da Nang
- Phan Rang
- Xuân Lộc
- Phnom Penhen erorialdia
- Saigonen erorialdia
- Mayaguez inzidentea
Aireko operazioak
- Farm Gate
- Chopper
- Ranch Hand
- Pierce Arrow
- Barrel Roll
- Pony Express
- Flaming Dart
- Iron Hand
- Rolling Thunder
- Steel Tiger
- Arc Light
- Skyspot konbatea
- Tiger Hound
- Shed Light
- Thanh Hoa
- Bolo
- Popeye
- Yen Vien
- Niagara
- Igloo White
- Commando Hunt
- Giant Lance
- Menu
- Patio
- Freedom Deal
- Proud Deep Alpha
- Linebacker I
- Enhance Plus
- Linebacker II
- Homecoming
- Tan Son Nhut aire-basea
- Babylift
- New Life
- Eagle Pull
- Frequent Wind
Itsas-operazioak
- Yankee & Dixie estazioak
- Tonkingo golkoa
- Market Time
- Vung Ro Bay
- Game Warden
- Double Eagle
- Stable Door
- PIRAZ
- Sea Dragon
- Deckhouse Five
- Bo De ibaia, Nha Trang, Tha Cau ibaia
- Sealords
- Đồng Hới
- Pocket Money
- Custom Tailor
- End Sweep
- Paracel uharteak
- Ekialdeko Itsasoa
Ranch Hand operazioa, Vietnamgo Gerran, 1962tik 1971ra egindako estatubatuar operazio militarra izan zen. Neurri handi batean, 1950eko hamarkadako «Malaysiar Emergentzia» deiturikoan 2,4,5-T edo azido 2,4-diklorofenoxiazetikoa bezalako gai kimikoen britainiar erabileran inspiratua, «Ranch Hand» Vietnamen «Trail Dust» izeneko operazioa gerra kimikoko programa baten parte izan zen, lur erreko taktikak erabiltzen zuena. Operazioan zehar, 80 milioi litro hosto-galtzaile eta herbizida baino gehiago busti ziren Hego Vietnamgo landa-eremuetan,[1] Vietnamgo Askapenerako Fronte Nazionalari (Viet Cong) elikagaiak eta estaldura ematen zien landaredia kentzeko ahaleginean. Laos eta Kanbodia bezalako inguruko herrialdeetako eremuak ere neurri txikiagoan buzti zituzten. 1961 eta 1971 artean 20.000 borroka-hegaldi inguru izan ziren.
Operazioaren izena «Ranch Handers» eta «Only you can prevent a forest» leloetan oinarritu zen,[1] Estatu Batuetako Baso Zerbitzuak basoen zaintzaz eta baso-suteen arriskuaz herritarrak kontzientziatzeko sortutako «Smokey Bear» maskotak erabilitako eslogan oso ezagunak. Hamar urteko operazioan zehar, 20.000 kilometro karratu baso eta 2.000 kilometro karratu labore baino gehiago oso kaltetuak edo suntsituak izan ziren. Hego Vietnamgo basoen % 20 inguru gutxienez behin busti zituzten.
Herbizidak Estatu Batuetako Aire Armadako Fairchild C-123 Provider hegazkinek botatzen zituzten, «Hades» klabea erabiliz. Hegazkinak zeregin horretarako bereziki garatutako tankez hornitzen ziren, 4.000 litro herbizida inguruko edukiera zutenak. Horrela, hegazkin batek 80 metro zabal eta 16 kilometro luze zen lur-zerrenda bat lau minutu eta erdian busti zezakeen, hamabi litro inguruko erritmoan, hektarea erdia baino pixka bat gutxiagoko abiaduran.[2] Normalean, operazioetarako, hiru eta bost hegazkin arteko taldeak aireratzen ziren eta paraleloan hegan egiten zuten kimikariek jaurtitzen zuten bitartean. AEBek Vietnamgo gerran erabilitako herbizida eta hosto-galtzaile guztien % 95 operazio honetan erabili zituzten. Gainerako % 5a Ameriketako Estatu Batuetako Gorputz Kimikoak, beste adar militar batzuek eta Vietnamgo Errepublikak (Hego Vietnam) erabili zuten, kamioiak, helikopteroak, itsasontziak edo eskuzko lainoztagailuak erabiliz, batez ere Estatu Batuetako instalazio militarren inguruan.[3] Erabilitako produktu kimikoen artean, «ortzadar herbizida» izenekoak[3] eta gehienak Dow Chemical eta Monsantok egindakoak, bolumen aldetik agente laranja eta agente zuria nabarmendu ziren.[4]
Substantzia horien Vietnamgo gerran erabilera hasieratik izan zen polemikoa, eta talde ekologisten eta komunitate zientifikoaren kritikei aurre egin behar izan zien.[5]
Erreferentziak
- ↑ a b (Ingelesez) Lewis, James G.. (2006). «Smokey Bear in Vietnam» Environmental History (Oxford Journals) doi:10.1093/envhis/11.3.598..
- ↑ (Ingelesez) Buckingham, William A., Jr.. (1982). Operation Ranch Hand: The Air Force and Herbicides in Southeast Asia 1961-1971. Office of Air Force History, 132 or..
- ↑ a b (Ingelesez) Stellman, Jeanne et al. (2003ko apirila). «The extent and patterns of usage of Agent Orange and other herbicides in Vietnam» Nature: 681..
- ↑ Young, Alvin L.. (2009). «The History, Use, Disposition and Environmental Fate of Agent Orange» Springer: 44..
- ↑ (Ingelesez) Institute of Medicine (US) Committee to Review the Health Effects in Vietnam Veterans of Exposure to Herbicides. (1994). History of the Controversy Over the Use of Herbicides. National Academies Press (US).
