Sputnikaren krisialdia

Sputnikaren krisialdia Sputnik programaren arrakastaren ostean estatubatuarrek edukitako erreakzioari deritzo. 1957ko urriaren 4ean, Guda Hotzean jazotako gertaera esanguratsua izan zen sobietarrek Sputnik 1 jaurti zutenean, gizadiak jaurti zuen lehenengo satelite artifiziala hain zuzen. Ordura arte, Estatu Batuak teknologia espazial eta misilen garapenaren alorrean potentziatzat hartzen zen, baina Sputnik 1en jaurtiketak eta estatubatuarren lehenengo bi jaurtiketa saiakeren porrotak bortizki astindu zuen iritzi publiko amerikarra. Horrela, krisialdi bati hasiera eman zitzaion, "Sptunikaren krisialdia" alegia. Sobietar Batasuna mehatxu gogorra bilakatu zen gobernu estatubatuarraren begitara.

Guda Hotzean zehar, Sobietar potentzialarekiko beldurra areagotzen joan zen Etxe Zurian. Izan ere, satelite artifizialak orbitan jartzeko sobietar ahalmenak kontinentearteko misilak eta ojiba nuklearrak sortzeko aukera eman ziezaiokeen era berean. Gertakari honek espazio lasterketa bultzatu zuen eta handik gutxira lehenengo gizakia bidali zen espaziora, Juri Gagarin eta 1969an Apollo 11 misioak ilargiratu zuen eta horrela estreinakoz bi gizakik beste gorputz bateko gainazala zapaldu zuten.

• i
• e
• a

Gerra Hotza

Herrialdeak

 Ameriketako Estatu Batuak  •  Erresuma Batua  •  Israel  •  Frantzia  •  Mendebaldeko Alemania  •  Hego Korea
 Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna  •  Ekialdeko Alemania  •  Txinako Herri Errepublika  •  Vietnam  •  Ipar Korea  •  Kuba

Gertakizunak

1945-49: Jaltako Batzarra  • Potsdamgo Batzarra  • Irango krisialdia  • Txinako Gerra Zibila  • Truman doktrina  • Greziako Gerra Zibila  • Marshall Plana  • Berlingo Blokeoa
1950-59: Koreako Gerra  • 1953ko ekainaren 17ko matxinada  • Hungariako Iraultza  • Suezko Gerra  • Vietnamgo gerra
1960-69: Sino-sobietar zisma  • U-2ren krisia  • Guatemalako Gerra Zibila  • Cochinos Badiako Inbasioa  • Kubako Krisialdia  • Berlingo harresia  • Pragako Udaberria  • SALT I  • Ekintza Egitasmoa  • Nigeriako Gerra Zibila
1970-79: SALT II  • Angolako Gerra Zibila  • Afganistango sobietar inbasioa
1980-89: Defentsa Estrategikorako Ekimena  • Grenadako inbasioa  • Solidarność  • Glasnost  • Perestroika  • Berlingo harresiaren gainbehera  • Belusezko Iraultza  • Errumaniako Iraultza
1990: Sobietar Batasunaren desegitea  • Alemaniaren birbateratzea

Protagonistak

NATO  • Varsoviako Ituna
AEBetako presidenteak: Truman  • Eisenhower  • Kennedy  • Johnson  • Nixon  • Ford  • Carter  • Reagan  • Bush
SESBeko buruak: Stalin  • Malenkov  • Khrustxev  • Brezhnev  • Andropov  • Txernenko  • Gorbatxov
Europako agintari nagusiak: Winston Churchill  • Charles de Gaulle  • Josip Broz Tito  • Imre Nagy  • Willy Brandt  • Nicolae Ceauşescu  • Alexander Dubček  • Todor Zhivkov  • Erich Honecker
Joan Paulo II.a  • Margaret Thatcher  • Lech Wałęsa
Amerikako eta Asiako agintari nagusiak: Mao Zedong  • Chiang Kai-shek  • Kim Il-sung  • Ho Chi Minh  • Fidel Castro  • Che Guevara

Erlazionatutako
artikuluak

Altzairuzko Oihala  • Lerrokatu gabeko herrialdeen mugimendua  • Armamentu lehia  • Arma nuklearra  • Espazioaren lehia  • McCarthyismo  • Beldur Gorria  • Espioitza  • Ostpolitik  • CIA  • KGB  • Stasi  • Arabo–israeldar gatazka  • Ekialdeko Blokea

Artikulu hau historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.