Ślizgunowate
Philodromidae[1] | |||
Thorell(inne języki), 1870 | |||
Okres istnienia: kreda–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 145/0 145/0 | |||
Philodromus dispar, samica | |||
Philodromus sp., samiec | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | stawonogi | ||
Podtyp | |||
Gromada | pajęczaki | ||
Rząd | pająki | ||
Infrarząd | Araneomorphae | ||
Rodzina | ślizgunowate | ||
Zasięg występowania | |||
| |||
|
Ślizgunowate (Philodromidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae[2], liczy 31 rodzajów obejmujących 536 gatunków; występują niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 25 gatunków[3][4].
Systematyka
Rodzina została opisana przez Tamerlana Thorella(inne języki) w artykule pt. On European spiders, który ukazał się w 7. numerze czasopisma „Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis(inne języki)” w 1870 roku[5]. Ślizgunowate były łączone w jedną rodzinę z ukośnikowatymi[4], jednak Heinrich Homann wykazał w 1975 roku[5], że ślizgunowate nie są blisko spokrewnione z ukośnikowatymi, a ich rodziną siostrzaną są spachaczowate[6]. Ślizgunowate występują co najmniej od kredy[7].
Według World Spider Catalog(inne języki) rodzina obejmuje 536 gatunków ujętych w 31 rodzajach[8]:
- Apollophanes(inne języki) O. Pickard-Cambridge, 1898[9]
- Bacillocnemis(inne języki) Mello-Leitão, 1938[9]
- Berlandiella(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
- Celerrimus(inne języki) Lecigne, Cornic, Oger & Van Keer, 2019[9]
- Cleocnemis(inne języki) Simon, 1886[9]
- Ebo(inne języki) Keyserling, 1884[9]
- Eminella(inne języki) Özdikmen, 2007[9]
- Fageia(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
- Gephyrellula(inne języki) Strand, 1932[9]
- Gephyrina(inne języki) Simon, 1895[9]
- Gephyrota(inne języki) Strand, 1932[9]
- Halodromus(inne języki) Muster, 2009[9]
- Hirriusa(inne języki) Strand, 1932[9]
- Metacleocnemis(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
- Pagiopalus(inne języki) Simon, 1900[9]
- Paracleocnemis(inne języki) Schiapelli & Gerschman, 1942[9]
- Pedinopistha(inne języki) Karsch, 1880[9]
- Petrichus(inne języki) Simon, 1886[9]
- Philodromops(inne języki) Mello-Leitão, 1943[9]
- Philodromus(inne języki) Walckenaer, 1826[9] – rodzaj typowy[2][10]
- Procleocnemis(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
- Psellonus(inne języki) Simon, 1897[9]
- Pseudopsellonus(inne języki) Balogh, 1936[9]
- Pulchellodromus(inne języki) Wunderlich, 2012[9]
- Rhysodromus(inne języki) Schick, 1965[9]
- Suemus(inne języki) Simon, 1895[9]
- Thanatus(inne języki) C. L. Koch, 1837[9]
- TibellusTibellus Simon, 1875[9]
- Tibitanus(inne języki) Simon, 1907[9]
- Titanebo(inne języki) Gertsch, 1933[9]
- Vacchellia(inne języki) Caporiacco, 1935[9]
Rozmieszczenie geograficzne
Ślizgunowate występują niemal na całym świecie[2][11]. Występują w bardzo różnych środowiskach, zamieszkują m.in. lasy, sawanny, łąki[11].
Morfologia
Pająki małe lub średniej wielkości, o długości ciała od 3 do 16 mm[4]. Oddychają za pomocą dwóch płucotchawek[2]. Ciało lekko grzbietobrzusznie spłaszczone[4], niekiedy znacznie wydłużone[4]. Ośmioro oczu, zazwyczaj podobnej wielkości[2], w dwóch rzędach[4] (4:4)[12][11][2], oczy wtórne pozbawione tapetum[2]. Szczękoczułki pozbawione ząbków[2]. Odnóża długie i delikatne, zbliżonych rozmiarów[4], nogi II pary zwykle najdłuższe[4][2]; stopy z dwoma pazurkami[4][2]; włoski przy pazurkach oraz skopule zapewniają im dobrą adhezję do śliskich podłoży[12]. Proste kądziołki przędne, brak stożeczka[2] i cribellum[2]. Ubarwienie często kryptyczne[12][11].
Zachowanie
Aktywni łowcy[4], nie budują sieci[11], przemieszczają się bardzo szybko[4][11] (ludzkiemu oku może być trudno nadążyć za ruchem przedstawicieli rodzaju Philodromus[12]), polują na roślinach lub na ziemi[4]; nie wykorzystują przędzy do łapania ofiar[13]. Bardzo mało wiadomo na temat naturalnych ofiar ślizgunowatych[13]. Zastygają w bezruchu, przypominając niemal istoty dwuwymiarowe[12]. Samice tworzą wełniste kokony na m.in. liściach, pod korą[12]. W chłodniejszych, północnych regionach formy niedorosłe (subadult) zimują, osiągają dorosłość wiosną[12].
Galeria
- Apollophanes margareta, Kanada
- Berlandiella querencia, Brazylia
- Ebo pepinensis, samica, USA
- Pagiopalus personatus, samica, Hawaje
- Philodromus sp., Polska
- Oczy Philodromus albidus, Wielka Brytania
- Philodromus cespitum, Łotwa
- Philodromus marxi, USA
- Thanatus coloradensis, samica z kokonem, USA
- Philodromus margaritatus, Holandia
- Thanatus formicinus, Łotwa
- Tibellus oblongus, Łotwa
- Titanebo sp., USA
Przypisy
- ↑ Philodromidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l R. Jocqué, A. S. Dippenaar-Schoeman: Spider families of the world. Tervuren: Royal Museum for Central Africa, cop. 2007, s. 204. ISBN 978-90-74752-11-4.
- ↑ W. Nentwig, T. Blick, R. Bosmans, D. Gloor, A. Hänggi, C. Kropf: Europe - Country lists. [w:] Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Marek Michał Żabka: Pajęczy świat. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2013, s. 156. ISBN 83-88147-16-1.
- ↑ a b Family: Philodromidae Thorell, 1870. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ Heinrich Homann. Die Stellung der Thomisidae und der Philodromidae im System der Araneae (Chelicerata, Arachnida). „Zeitschrift für Morphologie der Tiere”. 80, s. 181, 1975-09. Springer-Verlag. DOI: 10.1007/BF00285652. ISSN 0720-213X. (ang.).
- ↑ Family Philodromidae Thorell 1870 (orb-weaver). [w:] Fossilworks [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ Currently valid spider genera and species (2021-01-10). [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Family: Philodromidae Thorell, 1870. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ U. A. Gajbe. Studies on some spiders of the family Philodromidae (Araneae: Arachnida) from Madhya Pradesh, India. „Records of the Zoological Survey of India”. 105, s. 62, 2005. ISSN 0375-1511. (ang.).
- ↑ a b c d e f Ansie Dippenaar-Schoeman: Field Guide to South African Spiders. Pretoria: LAPA Publishers, cop. 2014, s. 180. ISBN 978-0-7993-6018-9.
- ↑ a b c d e f g Jørgen Lissner: The Spiders of Europe and Greenland - filtered for France (Mainland). Jørgen Lissner, cop. 2011. [dostęp 2021-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-27)]. (ang.).
- ↑ a b Elchin Fizuli oglu Huseynov. Natural prey of the spider Tibellus macellus (Araneae, Philodromidae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 14 (4), s. 206, 2008. ISSN 2049-3045. (ang.).