60 Armia (ZSRR)

60 Armia

60-я армия

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	15 listopada 1941 (I formowanie) 7 lipca 1942 (II formowanie)
Rozformowanie	25 grudnia 1941 (I formowanie) sierpień 1945 (II formowanie)
Tradycje
Rodowód	3 Armia Rezerwowa (II formowanie)
Kontynuacja	3 Armia Uderzeniowa (I formowanie) Kubański Okręg Wojskowy (II formowanie)
Dowódcy
Pierwszy	generał porucznik Maksim Purkajew (I formowanie), generał porucznik Maksim Antoniuk (II formowanie)
Ostatni	generał pułkownik Pawieł Kuroczkin (II formowanie)
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Armia Czerwona

60 Armia (ros. 60-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej z czasów II wojny światowej, którego żołnierze uczestniczyli w działaniach bojowych, w czasie których m.in. uwolniono więźniów niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau.

60 Armia została sformowana 15 listopada 1941 roku w Nadwołżańskim Okręgu Wojskowym z podporządkowaniem Stawce. Na początku grudnia armia otrzymała zadanie zorganizowania linii obronnej na lewym brzegu Wołgi od ujścia rzeki Unży do Koźmodiemianska i Gorkowskiego Rejonu Umocnionego, a 5 grudnia została włączona do Moskiewskiej Strefy Obrony. 25 grudnia 1941 roku 60 Armia została przekształcona w 3 Armię Uderzeniową.

60 Armia została ponownie utworzona 7 lipca 1942 roku na bazie 3 Armii Rezerwowej. 9 lipca Armia została podporządkowana Frontowi Woroneskiemu, w składzie którego prowadziła walki obronne do końca 1942 roku, walcząc na lewym brzegu Donu na północ od Woroneża. W zimie 1943 roku armia wzięła udział w operacji woronesko-kastornieńskiej i trzeciej bitwie o Charków.

23 marca armia została podporządkowana Frontowi kurskiemu, a 26 marca Frontowi Centralnemu, w składzie którego brała udział w bitwie na łuku kurskim i wyzwoleniu Lewobrzeżnej Ukrainy.

6 października armia została ponownie podporządkowana Frontowi Woroneskiemu, przemianowanemu w październiku 1943 roku na 1 Frontowi Ukraińskiemu i w jego składzie uczestniczyła:

• w Bitwie o Kijów,
• operacji żytomiersko-berdyczowskiej,
• operacji rówieńsko-łuckiej,
• operacji proskursko-czernowickiej,
• operacji lwowsko-sandomierskiej,
• operacji wiślańsko-odrzańska w trakcie której wyzwoliła Kraków oraz obóz Auschwitz^[1],
• operacji górnośląskiej,

Od 6 kwietnia armia wchodziła w skład 4 Frontu Ukraińskiego, w ramach którego uczestniczyła w:

• operacji morawsko-ostrawskiej,
• operacji praskiej.

W sierpniu 1945 roku 60 Armia została rozwiązana, a jej dowództwo zostało przeformowane w dowództwo Kubańskiego Okręgu Wojskowego.

Dowódcy:

• gen. por. Maksim Purkajew (listopad - grudzień 1941),
• gen. por. Maksim Antoniuk (lipiec 1942),
• gen. por./generał pułkownik broni Iwan Czerniachowski (lipiec 1942 - kwiecień 1944)
• gen. płk Pawieł Kuroczkin^[2] (kwiecień 1944 - do końca wojny).

Członkowie Rady Wojennej:

• gen. mjr Wasilij Olenin,
• gen. mjr Wasilij Rodionow

Szefowie sztabu:

• gen. mjr Afanasiej Gonczarow

Skład 1 grudnia 1941^[3]:

• 334 Dywizja Strzelecka,
• 336 Dywizja Strzelecka,
• 358 Dywizja Strzelecka,
• 360 Dywizja Strzelecka,
• 11 Dywizja Kawalerii oraz jednostkii armijne.

Skład 1 grudnia 1942^[4]:

• 100 Dywizja Strzelecka,
• 121 Dywizja Strzelecka,
• 206 Dywizja Strzelecka,
• 303 Dywizja Strzelecka,
• 305 Dywizja Strzelecka oraz jednostkii armijne.

Skład 1 grudnia 1943^[5]:

• 15 Korpus Strzelecki
• 23 Korpus Strzelecki
  • 3 Gwardyjska Dywizja Powietrznodesantowa,
  • 75 Gwardyjska Dywizja Strzelecka.
• 24 Korpus Strzelecki
  • 6 Gwardyjska Dywizja Strzelecka,
  • 112 Dywizja Strzelecka,
  • 226 Dywizja Strzelecka.
• 30 Korpus Strzelecki
  • 121 Dywizja Strzelecka,
  • 141 Dywizja Strzelecka.
• 77 Korpus Strzelecki
  • 8 Dywizja Strzelecka,
  • 143 Dywizja Strzelecka,
  • 280 Dywizja Strzelecka oraz jednostkii armijne.

Skład 1 czerwca 1944^[6]:

• 15 Korpus Strzelecki
• 23 Korpus Strzelecki
  • 68 Gwardyjska Dywizja Strzelecka,
  • 99 Dywizja Strzelecka
  • 359 Dywizja Strzelecka
• 28 Korpus Strzelecki
• 94 Korpus Strzelecki
  • 135 Dywizja Strzelecka,
  • 221 Dywizja Strzelecka,
  • 327 Dywizja Strzelecka.
• 106 Korpus Strzelecki
  • 100 Dywizja Strzelecka,
  • 302 Dywizja Strzelecka,
  • 340 Dywizja Strzelecka oraz jednostkii armijne.

Skład 60 Armii 12 stycznia 1945^[2]:

• 15 Korpus Strzelecki
• 28 Korpus Strzelecki
• 106 Korpus Strzelecki

Skład 60 Armii 1 maja 1945 roku:

• 15 Korpus Strzelecki
• 17 Korpus Strzelecki
• 28 Korpus Strzelecki
• 106 Korpus Strzelecki
  • 148 Czernichowska Dywizja Strzelecka odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru i Suworowa
  • 304 Żytomierska Dywizja Strzelecka odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru
• 3 Karpacki Korpus Strzelców Górskich
  • 128 Turkiestańska Dywizja Strzelecka Gwardii odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru
  • 242 Tamańska Dywizja Strzelców Górskich odznaczona orderem Czerwonego Sztandaru i Kutuzowa
  • 318 Noworosyjska Dywizja Strzelców Górskich
  • 322 Żytomierska Dywizja Strzelecka odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru i Suworowa
• 302 Tarnopolska Dywizja Strzelecka

• Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
• Rafał Podsiadło: Niemieckie fortyfikacje Stellung a2 i ich przełamanie w styczniu 1945 r. Na linii Raby, Szreniawy i Pilicy. Warszawa: 2014. ISBN 978-83-7339-136-9.

• 60-я армия. bdsa.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-25)].
• 60-я армия
• Справочник «Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941—1945» / М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. М.: Воениздат, 1985. 598 с.. gigabaza.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-28)].
• Сайт РККА.