Alfred Gradstein

Data i miejsce urodzenia

30 października 1904
Częstochowa

Pochodzenie

żydowskie

Data i miejsce śmierci

29 września 1954
Warszawa

Gatunki

muzyka poważna, muzyka rozrywkowa

Zawód

kompozytor

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Alfred Gradstein (ur. 30 października 1904 w Częstochowie, zm. 29 września 1954 w Warszawie) – polski kompozytor żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Do 1925 studiował jednocześnie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Konserwatorium Warszawskim u Romana Statkowskiego^[1] (kompozycję) i Henryka Melcera (dyrygenturę). Studia uzupełniał w latach 1926–1927 w Hochschule für Musik w Wiedniu u Josepha Marxa (kompozycja)^[1] i Clemensa Kraussa (dyrygentura). W 1928 zamieszkał w Paryżu^[1]. Poślubił Susanne^[2]. W latach 1937–1939 prowadził akcję umuzykalniającą w środowiskach robotniczych we Francji^[3].

Podczas II wojny światowej przebywał na południu Francji.

W 1947 roku powrócił na stałe do Polski i zamieszkał w Warszawie^[3].

W latach 1948–1950 pełnił funkcję sekretarza generalnego Związku Kompozytorów Polskich^[3].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B2-7-4)^[4].

Twórczość

Był jednym z czołowych twórców pieśni masowych, za które otrzymał dwie nagrody w konkursie Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1948. Ponadto komponował utwory sceniczne, kameralne, fortepianowe i piosenki.

Wybrane kompozycje

Sceny baletowe

Zaloty
Tańce polskie

Utwory kameralne

Kwartet smyczkowy (1929)
Sonatina skrzypcowa (1936)

Utwory na fortepian

Koncert (1932)
Hommage a Chopin – 12 etiud (1944)
Suita mazurków

Pieśni masowe i piosenki

Pieśń o braterstwie (sł. Mirosław Łebkowski) – 1948
Pieśń jedności – 1948
Piosenka o Warszawie (Włodzimierz Słobodnik) – 1949
Młody kraj (Maria Wroncka) – 1950
Na prawo most, na lewo most (Helena Kołaczkowska) – 1950
O gdańskim murarzu – 1950
Pieśń przodowników pracy (Leopold Lewin) – 1950
Warszawa-Berlin-Praga (Wojciech Lipniacki) – 1950
Dwaj chłopcy (H. Kołaczkowska) – 1951
Marsz ZMP (Jerzy Jurandot) – 1951
Na ćwiczenia (Leon Pasternak) – 1951
Zetempowiec (Jacek Bocheński) – 1951
Mój dom (H. Kołaczkowska) – 1952
Od Różana trakt (Tadeusz Kubiak) – 1952
Spacer wieczorny (Roman Sadowski) – 1952
Cześć Partii (Stanisław Ryszard Dobrowolski) – 1953
Kto wie (H. Kołaczkowska) – 1953
Wzejdą złote kłosy (Hanna Wolska) – 1953
Goście z miasta (M. Łebkowski) – 1954
Piosenka o kwiatach i drzewach na Placu Konstytucji (Jerzy Kierst) – 1954
Spotkanie z Warszawą (T. Kubiak) – 1954
Uśmiechnij się (Henryk Gaworski) – 1954
Nasza ziemia
Staromiejska piosenka

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1953)^[5]

Nagrody

nagroda na konkursie puszkinowskim za pieśń Wieczór zimowy (1949)^[1]
II nagroda na Festiwalu Muzyki Polskiej za kantatę do słów Władysława Broniewskiego Słowo o Stalinie na alt solo, chór męski i orkiestrę (1951)^[3]
Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia w dziale muzyki za zapoczątkowanie akcji tworzenia pieśni masowej oraz za twórczość w tej dziedzinie, specjalnie za Pieśń ZMP i Pieśń o Warszawie (29 lipca 1950)^[6]^[1]
Nagroda Państwowa III stopnia za kantatę Słowo o Stalinie do tekstu Władysława Broniewskiego (1952)^[7]^[8]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sylwetki kompozytorów polskich (których utwory wykonywane są na koncertach objętych niniejszą publikacją). W: Festiwal Muzyki Polskiej. Program otwarcia. 1951, s. 73.
↑ Anna Brożek: Obraz duszy polskiej w mazurkach Romana Maciejewskiego. s. 85.
↑ ^a ^b ^c ^d Alfred Gradstein, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-08-01] .
↑ Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 24.
↑ M.P. z 1953 r. nr 93, poz. 1254 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-06].
↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-01].
↑ Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 2.

Bibliografia

Słownik muzyków polskich pod redakcją Jerzego Chomińskiego. T.I A–Ł. PWM Kraków 1964.
OlgierdO. Pisarenko OlgierdO., Gradstein Alfred, [w:] ElżbietaE. Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 3 EFG część biograficzna, Kraków: PWM, 1987, s. 436–437, ISBN 83-224-0344-5 .
Encyklopedia muzyki. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 1995.
Leon TadeuszL.T. Błaszczyk Leon TadeuszL.T., Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX I XX wieku. Słownik biograficzny, Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 221, ISBN 978-83-939735-1-4 .