Armie sprzymierzone z Wehrmachtem

Armie sojusznicze Wehrmachtu – związki taktyczne z okresu II wojny światowej, tworzone głównie z państw sprzymierzonych z III Rzeszą i podległe operacyjnie dowództwu niemieckiemu. Najliczniej wojska sojusznicze wspomagały Wehrmacht na froncie wschodnim i w Afryce. Zazwyczaj wojska sojusznicze były gorzej uzbrojone i dowodzone od ich niemieckich odpowiedników i dlatego od klęski w bitwie stalingradzkiej Niemcy mieszali jednostki niemieckie z sojuszniczymi. W miarę postępu aliantów Niemcy tracili zaufanie do swych sojuszników. Ostatnie oddziały sojusznicze zostały rozbrojone przez Niemców w marcu 1945 (z wyjątkiem zagranicznych formacji SS).

Finlandia

Finlandia (udział w walkach na froncie wschodnim 26 czerwca 1941–19 września 1944, po podpisaniu rozejmu z Armią Czerwoną walczyła przeciwko Niemcom).

Naczelny Wódz

• marszałek Carl Gustaf Mannerheim

Szefowie sztabu generalnego

• generał Lennart Karl Oesch – 1930-1940
• generał Edwart Hanell – 1940-1941 i 1941-1942
• generał Axel Erik Heinrichs – 26 czerwca 1941–29 czerwca 1941 i 29 stycznia 1942–19 września 1944
• generał Vilijo Tuompo – 1941 i 1942

Lista związków operacyjnych

Rumunia

Królestwo Rumunii – udział w wojnie 22 czerwca 1941–25 sierpnia 1944

Naczelny Wódz

• marszałek Ion Antonescu

Szefowie sztabu generalnego

• generał Alexandru Ioanitu – 22 czerwca–7 września 1941
• generał Iosif Iacobici – 7 września 1941–20 stycznia 1942
• generał Ilie Steflea – 20 stycznia 1942–23 sierpnia 1944
• generał Gheoghe Mihail – 23 sierpnia–24 sierpnia 1944

Lista armii

• 1 Armia
• 3 Armia
• 4 Armia

Węgry

Królestwo Węgier (od 16 października 1944 Państwo Węgierskie) – udział w wojnie – 27 czerwca 1941–8 maja 1945

Uwaga. Powstały 2 grudnia 1944 Tymczasowy Rząd Narodowy (uległy Sowietom) wypowiedział wojnę III Rzeszy. Oddziały węgierskie współpracujące z Niemcami (oprócz jednostek Waffen-SS) zostały rozbrojone do 23 marca 1945

Władze naczelne

• Regent (Królestwa Węgier):
  • Miklós Horthy – od powstania do 16 października 1944
• Szef państwa (Państwo Węgierskie)
  • Ferenc Szálasi – 16 października 1944 – 8 maja 1945

Szefowie sztabu generalnego i naczelni dowódca sił zbrojnych

• generał Henrik Werth – 27 czerwca–6 września 1941
• generał Ferenc Szombathelyi – 6 września 1941–19 kwietnia 1944
• generał Lajos Csatay von Csatai – 19 kwietnia 1944–10 maja 1944
• generał Janos Voros – 10 maja 1944–16 października 1944
• generał Karoly Beregfy – 16 października 1944–28 marca 1945
• generał Gyula Kovacs – listopad 1944-1945

Lista związków operacyjnych

Włochy

Królestwo Włoch – udział w wojnie: 10 czerwca 1940 – 3 września 1943

Naczelny Wódz

• Wiktor Emanuel III, król Włoch i Albanii, cesarz Etiopii, pierwszy marszałek imperium (od początku do końca wojny)

Faktyczny dowódca

• Benito Mussolini, premier Włoch, duce (pol. „wódz”), pierwszy marszałek imperium – 10 czerwca 1940 – 25 lipca 1943

Szefowie sztabu generalnego

• marszałek Włoch Pietro Badoglio – 4 maja 1925–6 grudnia 1940
• generał Ugo Cavallero – 6 grudnia 1940–1 lutego 1943
• generał Vittorio Ambrosio – 1 lutego 1943–do końca wojny

Lista związków operacyjnych

Włoska Republika Socjalna

Włoska Republika Socjalna – udział w wojnie: 8 września 1943–2 maja 1945

Władze naczelne

• Duce: Benito Mussolini – 8 września 1943–24 kwietnia 1945
• Naczelny Wódz i minister obrony: marszałek Włoch Rodolfo Graziani – 1943-1945
• Szef sztabu generalnego: generał Gastone Gambara – 1943-1945

Lista związków operacyjnych

Chorwacja

Niepodległe Państwo Chorwackie – udział w wojnie – 1941-1945

Władze

• Szef państwa:
  • Ante Pavelić – 10 kwietnia 1941 – 8 maja 1945
• Naczelny dowódca Armii Chorwackiej:
  • generał Slavko Štancer

Lista związków operacyjnych

Słowacja

Republika Słowacka – udział w wojnie – 1941-1945 (oficjalnie)

Prezydent

• ks. Jozef Tiso – 1939-1945

Związki operacyjne

• Armia Polowa „Bernolak”
• Korpus Armijny (słowacki)
• Zgrupowanie Szybkie
• Rýchla brigáda
• Dywizja Szybka

Bułgaria

Carstwo Bułgarii – udział w wojnie – 1941–1944 (Bułgaria była w stanie wojny tylko ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią)

Władcy

• Borys III – 1918-1943
• Symeon II – 1943-1946

Lista związków operacyjnych

• I Korpus Armijny
• II Korpus Armijny
• Bułgarski Pułk Grenadierów SS

Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (ROA)

 Osobny artykuł: Rosyjska Armia Wyzwoleńcza.

Była to armia stworzona głównie z jeńców z Armii Czerwonej jesienią 1944, która na mocy porozumienia z Niemcami otrzymała status armii sojuszniczej.

• dowódca – generał Andriej Własow
• Skład:
  • 1 Dywizja ROA
  • 2 Dywizja ROA
  • 3 Dywizja ROA (nie ukończono jej organizacji do końca wojny)

Ukraińska Armia Narodowa

 Osobny artykuł: Ukraińska Armia Narodowa.

Była to ukraińska formacja wojskowa utworzona 17 marca 1945 z inicjatywy III Rzeszy i ukraińskich stronnictw emigracyjnych, podporządkowana utworzonemu na żądanie Pawła Szandruka 17 marca 1945 Ukraińskiemu Komitetowi Narodowemu.

• dowódca – gen. Pawło Szandruk
• Skład:
  • 1 Dywizja UNA (powstała m.in. z żołnierzy 14 Dywizji Grenadierów SS)
  • 2 Dywizja UNA (nigdy nie walczyła jako całość, w jej skład wchodziły: Brygada Przeciwpancerna Wolna Ukraina, Brygada Spadochronowa Gruppe B, Ukraińska Armia Wyzwoleńcza (część) i inne mniejsze oddziały ukraińskie).

Galeria

• 
  dowódca armii fińskiej, marszałek Carl Gustaf Mannerheim
• 
  admirał Miklós Horthy, regent Węgier
• 
  ks. Jozef Tiso, prezydent Słowacji
• 
  generał Pawło Szandruk, dowódca UNA
• 
  Benito Mussolini, duce i premier Włoch; faktyczny dowódca armii włoskiej

Bibliografia

• P. Masson Armia Hitlera 1939-1945, wyd. Przedsięwzięcie Galicja, Kraków 2008
• Ch.Bishop Zagraniczne fomacje SS, Muza S.A., Warszawa 2008
• Jarosław W. Gdański: Zapomniani żołnierze Hitlera. Warszawa 2005