Azaryna płożąca

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

babkowate

Rodzaj

azaryna

Gatunek

azaryna płożąca

Nazwa systematyczna

Asarina procumbens Mill.
Gard. Dict. ed. 8: n.° 1 (1768)^[3]

Synonimy

Antirrhinum asarifolium Salisb.
Antirrhinum asarina L.
Antirrhinum asarinum Lam.
Antirrhinum quinquelobatum St.-Lag.
Asarina cordifolia Moench
Asarina lobelii Font Quer
Orontium asarina (L.) Pers.
Probatea grandiflora Raf.^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Azaryna płożąca^[4] (Asarina procumbens) – gatunek roślin z rodziny babkowatych z monotypowego rodzaju azaryna Asarina. Występuje naturalnie na obszarze Europy Zachodniej od środkowej Francji po północno-wschodnią Hiszpanię. Jako gatunek introdukowany obecny jest w Niemczech, Szwajcarii, Austrii i na Węgrzech^[3].

Roślina uprawiana jest jako ozdobna^[5], zwłaszcza na skalniakach, kamiennych murach i w pojemnikach, które porasta płożącymi i zwisającymi pędami^[6].

Morfologia

Pokrój: Bylina o pędach płożących, osiągających do ok. 0,5 m długości^[6], gęsto owłosionych^[7].
Liście: Naprzeciwległe, ogonkowe^[7], pojedyncze, nerkowate, sercowatojajowate do okrągłych, nierówno ząbkowane i karbowane na brzegu, czasem głębiej wcinane^[7], o długości do 5 cm, koloru szarozielonego^[6].
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo z kątów liści^[6]. Kielich z 5 równymi działkami zrośniętymi u nasady^[7]. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa. Płatki barwy jasnożółtej, z ciemnożółtą gardzielą i czerwonymi żyłkami^[6]. Pręciki cztery, w dwóch parach. Zalążnia górna, jajowata lub kulistawa, z dwóch zrośniętych owocolistków, dwukomorowa, z licznymi zalążkami^[7].
Owoce: Torebki z licznymi, drobnymi nasionami^[7].

Systematyka

Gatunek z monotypowego rodzaju azaryna Asarina Mill. z rodziny babkowatych Plantaginaceae^[8]. W niektórych ujęciach dawniej do rodzaju Asarina były włączane także gatunki klasyfikowane w rodzajach: Maurandya i Lophospermum^[5] (np. azaryna pnąca^[9]^[4] Asarina lophospermum (L. H. Bailey) Pennell ≡ Lophospermum scandens D. Don^[8]). Asarina procumbens była z kolei też włączana do rodzaju wyżlin jako Antirrhinum asarina^[6].

Uprawa

Roślina najlepiej rośnie w miejscu słonecznym lub w półcieniu, w przepuszczalnej glebie piaszczystej, zasobnej (próchnicznej) i średnio wilgotnej. Obficiej kwitnie w klimacie o niezbyt gorącym lecie. W łagodnych warunkach klimatycznych jest rośliną zimozieloną. Podczas mroźniejszych zim przemarza, ale w miejscach uprawy utrzymuje się, odnawiając się z nasion^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-24] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Asarina procumbens Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-24].
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 31. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 77, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Asarina procumbens. [w:] Gardening Help [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2022-04-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W. (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 379, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246 .
↑ ^a ^b Genus Asarina Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-24].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 37, ISBN 978-83-62975-45-7 .