Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
A-543 z dnia 19.02.1968[1]. | |||||||||||||||||
cerkiew parafialna | |||||||||||||||||
Państwo | Polska | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||
Adres | |||||||||||||||||
Wyznanie | prawosławne | ||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||
Diecezja | |||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | 15/28 sierpnia | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa | |||||||||||||||||
50°03′47,1″N 19°56′28,2″E/50,063083 19,941167 | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Strona internetowa |
Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny (Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy) – prawosławna cerkiew parafialna znajdująca się w Krakowie, w kamienicy przy ulicy Szpitalnej 24, na Starym Mieście.
Świątynia należy do dekanatu Kraków diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Historia
Prawosławna placówka duszpasterska powstała w Krakowie w 1918 jako cerkiew garnizonowa Wojska Polskiego. Pierwszą cerkiew założono w byłej ujeżdżalni koni przy ulicy Lubicz. Następnie została przeniesiona do wielkiej sali koszar przy Placu Na Groblach.
Po wybuchu II wojny światowej hitlerowcy eksmitowali parafię z koszar. Natychmiast przystąpiono do szukania nowego lokum. Zainteresowano się zdewastowaną synagogą Ahawat Raim przy ulicy Szpitalnej, która wykorzystywana była jako stolarnia. W 1940, po negocjacjach z nowym właścicielem, budynek otrzymała parafia prawosławna, która po przeróbkach urządziła we wnętrzach synagogi cerkiew.
Po zakończeniu wojny roszczenia do budynku wysunęła Kongregacja Wyznania Mojżeszowego w Krakowie, która chciała w nim urządzić synagogę garnizonową dla żydowskich żołnierzy i oficerów odbywających służbę w Krakowie. Roszczenia zostały oddalone, a budynek oficjalnie przekazany na własność parafii prawosławnej Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny.
Pod koniec lat 60. XX w. z inicjatywy księdza Lachockiego oraz starosty cerkiewnego Michała Kubickiego przystąpiono do remontu oraz przebudowy cerkwi, którą zakończono w 1984. Wyremontowaną świątynię poświęcił metropolita Sawa. W latach 90. położono polichromię w cerkiewnym refektarzu. Pod koniec 2006 nad drzwiami cerkwi zamontowano kopułkę.
W 2. dekadzie XXI w. przeprowadzono gruntowny remont XV-wiecznych piwnic budynku, w których planowane jest zlokalizowanie Centrum Sztuki Sakralnej im. Jerzego Nowosielskiego[2].
Po zakończeniu kolejnego remontu, cerkiew została poświęcona 24 listopada 2018 r. przez arcybiskupa wrocławskiego i szczecińskiego Jerzego, arcybiskupa przemyskiego i gorlickiego Paisjusza oraz biskupa łódzkiego i poznańskiego Atanazego[3].
Opis cerkwi
Krakowska świątynia prawosławna nie przypomina z zewnątrz tradycyjnej cerkwi (zlokalizowana jest w kamienicy). Przy adaptacji zadbano jednak o to, aby spełniała wymogi przepisów i zwyczajów cerkiewnych.
Wejście do cerkwi prowadzi bezpośrednio ze schodów wielkiego holu, który pełni tutaj jednocześnie rolę kruchty, jak i zachodniego wejścia do świątyni. W czasie przebudowy obiektu przed schodami ustawiono ścianę z łukowatymi otworami wejściowymi, która została pokryta polichromią (autorstwa prof. Jerzego Nowosielskiego), przedstawiającą Bogurodzicę w otoczeniu proroków. Wielka sala na pierwszym piętrze stanowi nawę główną. W tzw. „sali gotyckiej”, przedstawiającej dużą wartość artystyczną, mieści się okazały ikonostas, wykonany przez Jerzego Nowosielskiego.
Wnętrze cerkwi ozdobione jest wieloma ikonami, zarówno zabytkowymi (m.in. XIX-wiecznymi, przedstawiającymi św. Mikołaja i św. Serafina z Sarowa), jak i współczesnymi, autorstwa Jerzego Nowosielskiego (przedstawiającymi Matkę Bożą, św. Jana Teologa, czy sceny z życia św. Mikołaja Cudotwórcy). Znajdująca się w cerkwi Golgota jest również dziełem Jerzego Nowosielskiego. Nad Golgotą znajdują się kopie ikon (wykonane przez Stefana Wiśniewskiego): Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” oraz Świętych Cyryla i Metodego.
Za ołtarzem znajdują się witraże, wykonane przez krakowskich artystów plastyków.
Na drugim piętrze znajduje się refektarz, pokryty polichromią autorstwa profesorów Jerzego Nowosielskiego i Bogdana Kotarby, przedstawiającą poczet polskich świętych.
-
Brama -
Wejście -
Wnętrze -
Ikonostas
Zobacz multimedia związane z tematem: Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 .
- ↑ ks. Jarosław Antosiuk: Postępy w remoncie kamienicy krakowskiej parafii. cerkiew.pl, 1 lipca 2015. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ ks. Jarosław Antosiuk: 100-lecie krakowskiej parafii. orthodox.pl, 27 listopada 2018. [dostęp 2018-11-28].
Linki zewnętrzne
- Parafia Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
- Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Kraków: Historia parafii Zaśnięcia Bogurodzicy