Dalewice

Dalewice

wieś
Kaplica Nawiedzenia i Zwiastowania NMP
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	proszowicki
Gmina	Koniusza
Liczba ludności (2022)	307[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-104[3]
Tablice rejestracyjne	KPR
SIMC	0322910
Położenie na mapie gminy Koniusza Dalewice
Położenie na mapie Polski Dalewice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dalewice
Położenie na mapie powiatu proszowickiego Dalewice
50°13′43″N 20°14′05″E/50,228611 20,234722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dalewice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koniusza^[4][5].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Przez wieś przepływa rzeka Ścieklec, będąca lewym dopływem Szreniawy.

W XIV wieku wieś należała do Gniewosza z Dalewic^[6].
W XIV/XV wieku włość Strzegomitów^{[potrzebny przypis]}. W roku 1414 zakupiona za 1200 grzywien przez Jagiełłę od Gniewosza z Dalewic i nadana katedrze krakowskiej^{[potrzebny przypis]}. W II połowie XV wieku część Dalewic posiadał Rafał Ryterski z Błogocic^{[potrzebny przypis]}.

Wzniesiona we wsi kaplica drewniana, spłonęła w 1565. W 1652 roku cieśla Krzysztof Posnewski wybudował nową, również drewnianą, która istnieje do dziś^[7]. Wnętrze ozdobione jest polichromią późnorenesansową, ołtarze barokowe, chór murowany późnobarokowy^{[potrzebny przypis]}.

W 1784 majątek ziemski Dalowice posiadał Wojciech Mieroszowski^[8].

Dalewice leżą na trasie kościuszkowskiej – w roku 1794 przechodziły przez wieś wojska polskie dowodzone przez Tadeusza Kościuszkę, kierując się w stronę Racławic, gdzie 4 kwietnia 1794 doszło do słynnej bitwy pod Racławicami^[9].

W czasie okupacji niemieckiej, w miejscowym dworze, w 1944 roku znajdował się niemiecki Stützpunkt. Współwłaścicielami dworu byli Marian i Aniela Starosta. Do Dalewic Niemcy przybyli 6 sierpnia 1944 roku. Mieszkańcy Dalewic i okolic byli zmuszeni do kopania niemieckich okopów oraz rowów przeciwczołgowych o szerokości i głębokości 6 metrów, o długości kilku kilometrów^[10]. Za odmowę ich kopania, jesienią 1944 roku zastrzelono Katarzynę i Jana Herodów, małżeństwo Świadków Jehowy z Racławic^[11][12].

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[13].

• Kaplica pw. Nawiedzenia i Zwiastowania NPM, otoczenie, drzewostan.
  Kaplica z XVII wieku z późnorenesansową polichromią ścienną.
• Zespół podworski: ruina dworu, park.
  Zespół z XVIII wieku wraz z aleją i parkiem, którego pozostałościami są rosnące gdzieniegdzie narcyzy, oraz konwalie. Na terenie parku są dwa bagna – dawniej stawy rybne.

• Franciszek Czaykowski: Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784. Warszawa: 2006. ISBN 83-7181-333-3.
• Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
• Jadwiga Nadzieja: Od jakobina do księcia namiestnika. Katowice: 1988. ISBN 83-216-0682-2.

• Dalowice, ''Dalewice'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 896 .
• Stützpunkt w Dalewicach - budowa niemieckich umocnień