Deng Shuqun
Ta osoba nosi chińskie nazwisko Deng. |
Deng Shuqun nie później niż w 1949 r. | |||
Data i miejsce urodzenia | 12 grudnia 1902 | ||
---|---|---|---|
Data śmierci | 1 maja 1970 | ||
Zawód, zajęcie | mykolog | ||
Narodowość | chińska | ||
|
Deng Shuqun (chiń. upr. 邓叔群; chiń. trad. 鄧叔群; pinyin Dèng Shūqún; Wade-Giles Teng Shu-ch’ün, ur. 12 grudnia 1902 w Fuzhou, Fujian zm. 1 maja 1970 w Chinach) – chiński mykolog, biolog i taksonomista[1][2].
Urodził się w Fuzhou w prowincji Fujian, w biednej i wielodzietnej rodzinie. Oboje rodzice byli nauczycielami. Otrzymał wczesną edukację podstawową w szkole w Fuzhou. W 1914 roku zdał pomyślnie egzamin na Uniwersytet Tsinghua. Tu studiował przez sześć lat jako student kursu przygotowawczego do Boxer Indemnity Scholarship Program. W 1923 roku wstąpił na Wydział Leśnictwa Kolegium Rolniczego Uniwersytetu Cornella i w ciągu 3 lat uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie rolnictwa i tytuł magistra leśnictwa. W tym czasie pracował również na pół etatu jako rolnik i stolarz w podmiejskich gospodarstwach rolnych. Podczas pisania doktoratu na kursach fitopatologii zdobył dwie złote odznaki, odpowiednio Phi Kappa Phi i Sigma Xi, i został zaproszony jako członek do dwóch honorowych towarzystw naukowych. Z tymi wyróżnieniami wrócił do Chin w 1928 roku[3]. W tym też roku obronił doktorat z entomologii[1]. Od 1928 do 1931 roku był profesorem na Uniwersytecie Lingnańskim w Guangzhou, Prywatnym Uniwersytecie w Nankinie i Centralnym Uniwersytecie Narodowym. Zajmował się głównie badaniami dotyczącymi zwalczania chorób ryżu, pszenicy i bawełny, a w międzyczasie uczył także mykologii i patologii roślin[3].
Od wczesnych lat trzydziestych Deng Shuqun skupił się na ekologii leśnictwa. Zorganizował zespół badawczy przy wsparciu grantowym Ministerstwa Rolnictwa i Leśnictwa. W 1939 roku on i jego 12 młodych kolegów spędzili kilka miesięcy na badaniu dziewiczych lasów prowincji Syczuan, Junnan i Xikang w południowo-zachodnich Chinach[3].
Gdy w 1937 roku Japończycy dokonali inwazji na Chiny, Deng Shuqun i jego współpracownicy spakowali i wysłali w 1940 roku przez Półwysep Indochiński ponad 2000 chińskich okazów grzybów do Uniwersytetu Cornella w Stanach Zjednoczonych[3][4].
W 1941 roku Deng wraz z rodziną przeniósł się do Zhuoni w prowincji Gansu, do lasów centralnej części rzeki Tao He. Do Nankinu wrócił w 1946 roku po wygranej przez Chiny wojnie z Japonią. Odbudował laboratorium grzybów i założył laboratorium ekologii lasu w Instytucie Botaniki Academia Sinica. W 1948 roku został akademikiem Academia Sinica. W latach 1950–1955 został tymczasowo mianowany dziekanem Shenyang Agriculture College i wicekanclerzem Northeast Agriculture College. Wtedy cały swój czas i energię poświęcił na budowę tych dwóch nowych uczelni[1][3]. W 1955 roku został ponownie powołany na stanowisko zastępcy dyrektora Instytutu Mykologii Stosowanej Chińskiej Akademii Nauk i dziekana Laboratorium Mykologicznego. W tym samym roku został mianowany członkiem komitetu akademickiego (tzw. Akademików) Chińskiej Akademii Nauk[3].
Za wywiezienie w 1940 roku kolekcji grzybów do Stanów Zjednoczonych, Deng stał się ofiarą prześladowań podczas niszczycielskiej rewolucji kulturalnej (1966-76). Zwolniony z laboratorium, był codziennie bity i prześladowany psychicznie, co zrujnowało jego zdrowie i karierę. Zmarł 1 maja 1970 roku w wieku 67 lat[1][4].
Chiński uczony, prześladowany podczas rewolucji kulturalnej, został uhonorowany 7 listopada 2009 roku, kiedy po ponad siedemdziesięciu latach kolekcja została zwrócona przez Davida Skortona, prezydenta Cornell University, podczas ceremonii w Chińskiej Akademii Nauk[4][5].
Dokonania
W ciągu pierwszych dziesięciu lat po powrocie do ojczyzny (1928–1938) na podstawie zebranych przez siebie okazów zidentyfikował 1400 taksonów 400 rodzajów grzybów oraz opublikował 34 artykuły naukowe, w których opisano 5 nowych rodzajów i 121 nowych gatunków. W 1939 roku ukazała się jego pierwsza monografia A Contribution to Our Knowledge of the Higher Fungi of China. Ta książka zawiera informacje dotyczące morfologii, żywicieli, zwyczajów i siedlisk o 1391 gatunkach z 23 rzędów, 75 rodzin i z 387 rodzajów spośród Basidiomycota, Ascomycota i Deuteromycota[3].
W czasie pobytu w Zhuoni (1941-1946) zaproponował pełną strategię gospodarki leśnej tego rejonu. Jako pierwszy[1] przedstawił teorię równowagi ekologicznej lasu w celu utrzymania lokalnego systemu ekologicznego korzystnego dla leśnictwa, rolnictwa i hodowli zwierząt oraz zmniejszenia erozji gleby powodowanej powodziami. Jego wysiłki na rzecz ekologicznego leśnictwa w prowincji Gansu są dobrymi przykładami dla jego następców i zostały uznane za „pamiętny kamień milowy”[3].
W latach 1955-1963 prowadził dalej własne badania nad grzybami, zwłaszcza kladu Dikarya. Aby pomóc młodym ludziom pogłębić wiedzę mykologiczną, przetłumaczył i odnowił swoją monografię Fungi of China (Chung-kuo ti chen chün) (opublikowaną w 1939 r. w języku angielskim). W wersji chińskiej dodano 400 tablic, w tym taksonów Phycomycetes i śluzowców, a ogólna liczba sięgnęła 2400 gatunków. Był założycielem Herbarium of Mycology Instytutu Mikrobiologii Chińskiej Akademii Nauk (HMAS), będącego obecnie największym zbiorem okazów grzybów w Azji[1][3].
Standardowy skrót autora Teng służy do wskazania tej osoby jako autora przy cytowaniu nazwy botanicznej[6].
Bibliografia (niektóre najpopularniejsze dzieła)[7]
- A Contribution to Our Knowledge of the Higher Fungi of China (11 wydań opublikowanych w latach 1939-1988 w języku angielskim).
- Fungi of China (Chung-kuo ti chen chün) (9 wydań opublikowanych w latach 1964-1996 w języku angielskim i chińskim).
- Zhongguo de zhen jun (9 wydań opublikowanych w latach 1963-1964 w języku chińskim).
- Notes on Thelephoraceae and Hydnaceae from China (2 wydania opublikowane w 1935 roku w języku angielskim)
- Fungi of Peiping (1 wydanie opublikowane w 1933 w języku angielskim).
Przypisy
- ↑ a b c d e f Deng Shuqun (1902-1970), [w:] Lawrence R.L.R. Sullivan Lawrence R.L.R., Nancy Y.N.Y. Liu Nancy Y.N.Y., Historical Dictionary of Science and Technology in Modern China. Historical Dictionaries of Asia, Oceania, and the Middle East. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 2015, s. 124–125, ISBN 978-0-8108-7854-9 (ang.).
- ↑ List of past scientist - Deng Shuqun (1902-1970), [w:] 30 Years' Review of China's Science and Technology (1949 – 1979), Singapore: orld Scientific, 1982, s.278, ISBN 978-9971-950-48-4 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i GuojieG. Li GuojieG., Prof. Shuchün Teng: a paragon taxonomist of great passion and firm belief, „Protein & Cell”, 9 (12), 2018, s. 983–985, DOI: 10.1007/s13238-016-0348-4, ISSN 1674-800X, PMID: 27909984, PMCID: PMC6251807 [dostęp 2020-12-06] (ang.).
- ↑ a b c TaiwanT. News TaiwanT., Prized mushroom collection returns to China [online], Taiwan News [dostęp 2020-12-06] (ang.).
- ↑ Chinese delegation visits campus to reclaim historic fungi collection after 70-year Cornell stewardship [online], Cornell Chronicle [dostęp 2020-12-06] (ang.).
- ↑ Index Fungorum - Fungal Name Author Details [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-12-01] (ang.).
- ↑ Têng, Shu-chʻün [online], WorldCat Identities [dostęp 2020-12-01] .