Dziemiany (gmina)

Dziemiany
gmina wiejska
Ilustracja
Siedziba Gminy Dziemiany
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kościerski

TERC

2206022

Wójt

Piotr Laska

Powierzchnia

124,97 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


4 300[1]

• gęstość

34,3 os./km²

Nr kierunkowy

58

Kod pocztowy

83-425

Tablice rejestracyjne

GKS

Adres urzędu:
ul. 8-go Marca 3
83-425 Dziemiany
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Dziemiany
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Dziemiany”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dziemiany”
Ziemia54°00′N 17°46′E/54,006389 17,768333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Dziemiany – gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie gdańskim.

W skład gminy wchodzi 8 sołectw: Dziemiany, Jastrzębie Dziemiańskie, Kalisz, Piechowice, Płęsy, Schodno, Raduń, Trzebuń

Siedziba gminy to Dziemiany.

Według danych z 30 czerwca 2011[2] gminę zamieszkiwało 4058 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 4340 osób[3].

Historia

Gmina zbiorowa Dziemiany została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie kościerskim w woj. pomorskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Dziemiany, Jastrzębie, Kalisz (część główna), Piechowice, Płęsy (część główna), Raduń, Trzebuń (część główna), Płoczyce (część), Łubiana (część) i Rotembark (część) oraz z obszarów dworskich Dunajki, Grzybowski Młyn (część) i Loryniec (część), położonych na tych terenach lecz nie wchodzących w skład gmin[4].

Podczas II wojny światowej gminę Dziemiany (Sophienwalde) zniesiono, a jej obszar włączono do gminy Lipusz (Liebusch)[5]. Ponadto 1 października 1944 od gminy Liebusch odłączono wsie Dziemiany, Raduń i Trzebuń (a także Szklana Huta, Śluza i Tuszkowy z przedwojennej gminy Lipusz) na potrzeby poligonu Truppenübungsplatz Westpreußen[6].

Po wojnie powrócono do stanu administracyjnego sprzed wojny[7]. 7 kwietnia 1945 roku gmina wraz z całym powiatem kościerskim weszła w skład nowo utworzonego woj. gdańskiego[8]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 7 gromad: Dziemiany, Jastrzębie, Kalisz, Piechowice, Płęsy, Raduń i Trzebuń[9]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[10]. Obszar gminy Dziemiany wszedł w skład gromad Dziemiany (Dziemiany, Jastrzębie, Piechowice, Płęsy, Raduń i Trzebuń) i Kalisz (Kalisz)[11].

Gminę Dziemiany reaktywowano w dniu 1 stycznia 1973 roku w powiecie kościerskim w woj. gdańskim[12]. W skład gminy weszło 8 sołectw: Dziemiany, Jastrzębie Dziemiańskie, Kalisz, Piechowice, Płęsy, Raduń, Schodno i Trzebuń[13]. 1 czerwca 1975 roku gmina znalazła się w nowo utworzonym mniejszym woj. gdańskim[14].

2 lipca 1976 roku gmina została zniesiona, a jej obszar połączono z gminą Lipusz (bez sołectw Gostomko i Korne) w nową gminę Dziemiany-Lipusz z siedzibą w Dziemianch[15].

Gminę Dziemiany reaktywowano 1 stycznia 1984 w tych samych granicach co w 1976 roku[16]. De jure, od gminy Dziemiany-Lipusz odłączono sołectwa Lipusz, Lipuska Huta, Płocice, Szklana Huta, Śluza i Tuszkowy, które weszły w skład reaktywowanej gminy Lipusz, po czym pozostałe tereny gminy (sołectwa Dziemiany, Jastrzębie Dziemiańskie, Kalisz, Piechowice, Płęsy, Raduń, Schodno i Trzebuń,) przemianowano na gminę Dziemiany. Zapis taki oznacza, że w praktyce obie gminy sprzed komasacji w 1976 roku (Dziemiany i Lipusz) zostały z początkiem 1984 roku odtworzone, jednakże tylko gmina Dziemiany zachowała prawną ciągłość po gminie Dziemiany-Lipusz.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2005[17] gmina Dziemiany ma obszar 124,97 km², w tym:

  • użytki rolne: 25%
  • użytki leśne: 59%

Gmina stanowi 10,72% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2017 roku[3].

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 4 340 100 2 174 50,1 2 166 49,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 35 18 17

Miejscowości

Tab. 2. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy Dziemiany, z wyrażeniem ich położenia geograficznego.
Identyfikator SIMC Nazwa miejscowości Rodzaj miejscowości Miejscowość podstawowa Położenie geograficzne
0160608 Belfort osada Belfort 54°02′21″N 17°50′33″E/54,039167 17,842500
0160962 Białe Błota część wsi Trzebuń 54°00′40″N 17°44′15″E/54,011111 17,737500
0161039 Borsztal osada leśna Trzebuń 54°02′08″N 17°43′41″E/54,035556 17,728056
0160666 Czarne osada Jastrzębie Dziemiańskie 53°59′03″N 17°49′32″E/53,984167 17,825556
0160761 Dąbrówka osada Piechowice 54°01′21″N 17°49′59″E/54,022500 17,833056
0160778 Dębina osada Piechowice 53°59′46″N 17°48′36″E/53,996111 17,810000
0160637 Dunajki osada Dziemiany 53°59′51″N 17°43′57″E/53,997500 17,732500
0161045 Dywan osada Trzebuń 54°02′18″N 17°40′44″E/54,038333 17,678889
0160614 Dziemiany wieś 54°00′22″N 17°46′13″E/54,006111 17,770278
0160784 Głuchy Bór osada leśna Piechowice 53°59′43″N 17°50′23″E/53,995278 17,839722
0160695 Jałowe część wsi Kalisz 54°03′41″N 17°47′33″E/54,061389 17,792500
0160650 Jastrzębie Dziemiańskie wieś 53°58′55″N 17°49′02″E/53,981944 17,817222
0160689 Kalisz wieś 54°02′38″N 17°47′52″E/54,043889 17,797778
0160896 Kalwaria osada Raduń 53°58′32″N 17°45′14″E/53,975556 17,753889
0160790 Kloc osada Piechowice 54°00′59″N 17°50′14″E/54,016389 17,837222
0160904 Kolano osada Raduń 53°58′02″N 17°47′44″E/53,967222 17,795556
0160844 Kozłowiec osada Płęsy 54°00′42″N 17°54′41″E/54,011667 17,911389
0160979 Lampkowo część wsi Trzebuń 54°01′05″N 17°41′41″E/54,018056 17,694722
0160850 Laska osada Płęsy 53°59′27″N 17°52′28″E/53,990833 17,874444
0160703 Leżuchowo część wsi Kalisz 54°01′36″N 17°47′41″E/54,026667 17,794722
0160910 Milkowo osada Raduń 53°57′29″N 17°48′15″E/53,958056 17,804167
0161051 Mutkowo osada Trzebuń 54°01′32″N 17°39′06″E/54,025556 17,651667
0160726 Nowe Słone osada Kalisz 54°02′10″N 17°46′06″E/54,036111 17,768333
0160867 Ostrów osada Płęsy 54°00′08″N 17°54′22″E/54,002222 17,906111
0160809 Parowa osada Piechowice 54°01′19″N 17°47′17″E/54,021944 17,788056
0161068 Pełk osada Trzebuń 54°02′28″N 17°41′06″E/54,041111 17,685000
0160755 Piechowice wieś 54°00′59″N 17°48′40″E/54,016389 17,811111
0160838 Płęsy osada Płęsy 54°00′32″N 17°53′36″E/54,008889 17,893333
0160815 Przerębska Huta osada Piechowice 54°01′06″N 17°53′29″E/54,018333 17,891389
0160880 Raduń wieś 53°58′11″N 17°45′43″E/53,969722 17,761944
0160927 Raduń-Osiedle osada Raduń 53°58′33″N 17°46′02″E/53,975833 17,767222
0161074 Rozwalewo osada Trzebuń 54°01′27″N 17°39′34″E/54,024167 17,659444
0160873 Rów osada Płęsy 53°59′20″N 17°52′15″E/53,988889 17,870833
0160940 Schodno osada Schodno 54°02′54″N 17°51′10″E/54,048333 17,852778
0160620 Słonecznik część wsi Dziemiany 54°00′08″N 17°46′26″E/54,002222 17,773889
0160732 Słupinko osada Kalisz 54°01′36″N 17°51′11″E/54,026667 17,853056
0160749 Stare Słone osada Kalisz 54°02′29″N 17°46′08″E/54,041389 17,768889
0160672 Stony osada Jastrzębie Dziemiańskie 53°58′32″N 17°48′02″E/53,975556 17,800556
0160821 Szablewo osada Piechowice 53°59′34″N 17°49′06″E/53,992778 17,818333
0160933 Tkalnia osada Raduń 53°58′11″N 17°46′50″E/53,969722 17,780556
0160710 Tomaszewo część wsi Kalisz 54°01′27″N 17°48′44″E/54,024167 17,812222
0160956 Trzebuń wieś 54°00′42″N 17°42′16″E/54,011667 17,704444
0161080 Turzonka osada Trzebuń 54°02′19″N 17°44′23″E/54,038611 17,739722
0160985 Wilczewo część wsi Trzebuń 54°00′09″N 17°42′59″E/54,002500 17,716389
0160991 Zajączkowo część wsi Trzebuń 54°01′04″N 17°40′36″E/54,017778 17,676667
0160643 Zarośle osada leśna Dziemiany 53°59′48″N 17°47′15″E/53,996667 17,787500
0161000 Zatrzebionka część wsi Trzebuń 54°01′26″N 17°42′19″E/54,023889 17,705278
0161016 Zimny Dwór część wsi Trzebuń 54°01′09″N 17°42′21″E/54,019167 17,705833
0161022 Żabowo część wsi Trzebuń 54°00′38″N 17°40′16″E/54,010556 17,671111
Źródła: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części(xls),Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych -2024-09-20


  • Piramida wieku mieszkańców gminy Dziemiany w 2014 roku[1].


Ochrona przyrody

Sąsiednie gminy

Brusy, Karsin, Kościerzyna, Lipusz, Studzienice

Zobacz też

  • gmina Dziemiany-Lipusz

Przypisy

  1. ↑ a b Gmina Dziemiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
  3. ↑ a b Gmina Dziemiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  4. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 601
  5. ↑ Liebusch
  6. ↑ Truppenübungsplatz Westpreußen
  7. ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  8. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 11, poz. 57
  9. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  10. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  11. ↑ Uchwała Nr 23/III/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu starogardzkiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 16, Poz. 91)
  12. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  13. ↑ Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 15 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 195).
  14. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  15. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  16. ↑ Dz.U. z 1983 r. nr 70, poz. 314
  17. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  • p
  • d
  • e
Gmina Dziemiany
Wsie
Osady
Osady leśne
Części wsi

Herb gminy Dziemiany

  • p
  • d
  • e
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie
  • Dziemiany
  • Karsin
  • Kościerzyna
  • Liniewo
  • Lipusz
  • Nowa Karczma
  • Stara Kiszewa

  • p
  • d
  • e
Powiat kościerski (1919–1975)
Przynależność wojewódzka
  • woj. pomorskie (II RP) (1919–39)
  • woj. gdańskie (1945–75)
Miasta (1919–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–54 i 1973–75)
  • Dziemiany
  • Kościerzyna
  • Liniewo
  • Lipusz
  • Nowa Karczma
  • Pogódki (do 1954)
  • Skarszewy
  • Stara Kiszewa
  • Wielki Klincz (od 1973)
Gromady
(1954–72)
  • Bolesławowo (1954–57)
  • Dziemiany (1954–72)
  • Górne Maliki (1954–61)
  • Grabowo Kościerskie (1954–59)
  • Kalisz (1954–57)
  • Konarzyny (1954–61)
  • Kościerzyna (1962–72)
  • Korne (1954–61)
  • Liniewo (1954–72)
  • Lipusz (1954–72)
  • Loryniec (1954–6?)
  • Nowa Karczma (1954–72)
  • Nowy Barkoczyn (1954–71)
  • Pogódki (1954–72)
  • Skarszewy (1958–72)
  • Skorzewo (1954–61)
  • Stara Kiszewa (1954–72)
  • Stare Polaszki (1954–61)
  • Stary Bukowiec (1954–71)
  • Stawiska (1954–59)
  • Szczodrowo (1954–59)
  • Wąglikowice (ok. 1969–72)
  • Wielki Klińcz (1954–72)
  • Więckowy (1954–59)
  • Wysin (1954–61)
Zobacz też
  • Dziemiany-Lipusz (1976–83)
  • Nowa Karczma-Liniewo (1976–82)