Eparchia mińska

Минская епархия

Sobór Świętego Ducha w Mińsku

Państwo

Białoruś

Siedziba

Mińsk
Mińsk, ul. Oswobożdjenija 10 (Минск, ул. Освобождения 10)

Data powołania

1793

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny
(Egzarchat Białoruski)

Metropolia

mińska

Sobór

Ducha Świętego w Mińsku

Biskup diecezjalny

metropolita miński i zasławski, patriarszy egzarcha całej Białorusi Beniamin (Tupieko)

Dane statystyczne (2018)

Liczba kapłanów

226^[1]

Liczba dekanatów

10^[1]

Liczba parafii

94^[1]

Liczba klasztorów

5^[2]

Powierzchnia

2348 km²

Położenie na mapie Białorusi

53°54′N 27°33′E/53,900000 27,550000

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Eparchia mińska – główna eparchia Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego obejmująca Mińsk i rejon miński obwodu mińskiego^[3]. Od 23 października 2014 wchodzi w skład metropolii mińskiej^[3].

Historia

Utworzona ukazem z 13/24 kwietnia 1793 dla ziem zajętych przez Imperium Rosyjskie po II rozbiorze Polski w miejsce eparchii turowskiej podlegającej metropolii kijowskiej (do 1786). Katedra biskupia znajdowała się w soborze katedralnym w Słucku do 3 września 1799, kiedy siedzibę biskupa przeniesiono do Mińska na mocy ukazu z 12 kwietnia^?/23 kwietnia 1795.

Wkrótce eparchia mińska objęła także ziemie litewskie zajęte przez Rosję po III rozbiorze Polski. W ten sposób diecezja osiągnęła nadzwyczajne rozmiary. Zasięg jej jurysdykcji powiększyły też działania zmierzające do likwidacji unii brzeskiej i podporządkowania unitów prawosławiu.

Już w 1795 uznano za konieczne wydzielenie z diecezji mińskiej eparchii bracławskiej i wikariatu żytomierskiego, przekształconego w samodzielną eparchię 16 października 1799. Eparchia mińska, będąca w rzeczywistości samodzielną, uznawana była za koadiutorstwo metropolii kijowskiej, zaś zwierzchnicy eparchii tytułowani byli arcybiskupami.

W 1832 gubernia wileńska została podporządkowana nowo utworzonej eparchii połockiej, z której zresztą wkrótce (po likwidacji unii brzeskiej w guberniach zachodnich w 1839) wydzielono eparchię wileńską. W tym czasie granice eparchii mińskiej pokrywały się z granicami guberni mińskiej.

W 1922 biskupi mińscy otrzymali godność metropolitów.

W 1989 biskupi mińscy otrzymali godność egzarchów białoruskich.

W latach 90. XX w. eparchia obejmowała dekanaty: Mińsk, rejon miński, Wilejka, Miadzioł, Wołożyn, Borysów, Słuck, Kleck, Stołpce, Mołodeczno, Soligorsk, Łohojsk. W marcu 2012 w skład eparchii wchodziło 25 dekanatów.

Zmiany nazwy i zasięgu

mińska, izasławska i bracławska – od 13/24 kwietnia 1793
mińska i wołyńska – od 12/23 kwietnia 1795
mińska i litewska – od 4/15 sierpnia 1799
mińska i grodzieńska – od 30 kwietnia/12 maja 1830
mińska i bobrujska – od 4/16 lutego 1839
mińska i turowska – od 6/18 kwietnia 1878
mińska – koniec XIX w.
mińska i turowska – XX w. (do 1928)
mińska – 1928–1935
mińska i białoruska – 1941–1989
mińska i grodzieńska – 1990–1992
mińska i słucka – 1992–2014
mińska (tytuł ordynariusza: miński i zasławski) – od 2014^[3]

Dekanaty

W 2018 r. eparchia dzieliła się na następujące dekanaty^[1]:

Dekanat miński I (10 parafii)
Dekanat miński II (4 parafie)
Dekanat miński III (św. Aleksandra Newskiego) (5 parafii)
Dekanat miński IV (6 parafii)
Dekanat miński V (7 parafii)
Dekanat miński VI (7 parafii)
Dekanat miński VII (5 parafii)
Dekanat miński rejonowy I (14 parafii)
Dekanat miński rejonowy II (11 parafii)
Dekanat miński rejonowy III (16 parafii)

W skład dekanatów nie wchodziło 7 parafii, nie posiadających własnych świątyń^[1].

Monastery

Eparchii podlegały w 2018 r. następujące klasztory^[2]:

monaster św. Eufrozyny Połockiej w Połocku, żeński, stauropigialny
monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach, męski, stauropigialny
monaster Narodzenia Matki Bożej w Grodnie, żeński, stauropigialny
monaster Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni w Boguszach, żeński, stauropigialny
monaster św. Elżbiety w Mińsku, żeński

Prawosławni biskupi mińscy

Wiktor (Sadkowski), 1793–1796
Hiob (Potiomkin), 1796–1812
arcybiskup Serafin (Głagolewski) (7 lutego 1812 – 20 sierpnia 1814)
Daniel (Nattok-Michajłowski), 1814–1816; locum tenens
Anatol (Maksimowicz), 1816–1832
Eugeniusz (Bażenow), 1832–1834
Nikanor (Klementiewski) (5 września 1834 – 28 stycznia 1840; od 1835 arcybiskup)
Antoni (Zubko), 1840–1848
Michał (Gołubowicz), 1848–1868
Aleksander (Dobrynin) (14 sierpnia 1868 – 25 kwietnia 1877; od 27 marca 1877 arcybiskup)
Eugeniusz (Szerieszyłow), 1877–1880
Warłaam (Czerniawski) (26 lipca 1880 – 21 maja 1889)
Symeon (Lińkow), 1889–1899
Michał (Tiemnorusow), 1899–1912
Jan (Pommers) (11 lutego – listopad 1912; biskup słucki; wikariusz miński; locum tenens)
Mitrofan (Krasnopolski) (9 listopada 1912 – 6 lipca 1916; od 1918 arcybiskup)
Jerzy (Jaroszewski) (6 lipca 1916 – 1919)
Melchizedek (Pajewski) (1919 – 23 lipca 1922; początkowo jako locum tenens; 1926 – 12 lipca 1927)
Arseniusz (Smoleniec) (13 lipca – 12 października 1927; locum tenens)
Paweł (Wilkowski), 1927–1930
Teofan (Siemieniako), 1930–1935
Joazaf (Żewachow), 1936; locum tenens
Modest (Nikitin), 1936–1937
Pantelejmon (Rożnowski) (1941 – maj 1942; z tytułem metropolity, egzarchy Mińska i całej Białorusi)
Filoteusz (Narko) (1942 – 1944; locum tenens)
Bazyli (Ratmirow), 1944–1947
Pitirim (Swiridow) (13 stycznia 1947 – 21 kwietnia 1959)
Guriasz (Jegorow) (21 maja 1959 – 19 września 1960)
Leoncjusz (Bondar) (19 września 1960 – 16 marca 1961; locum tenens)
Antoni (Krotewycz), 1961
Warłaam (Borisewicz), 1961–1963
Nikodem (Rotow) (4 sierpnia – 9 października 1963)
Sergiusz (Pietrow), 1963–1965
Antoni (Mielnikow) (25 maja 1965 – 10 października 1978)
Filaret (Wachromiejew) (10 października 1978 – 25 grudnia 2013; od 1989 z tytułem egzarchy patriarszego)
Paweł (Ponomariow) (25 grudnia 2013 – 25 sierpnia 2020)
Beniamin (Tupieko), od 2020