Esfandijar Rahim Maszaji

Esfandijar Rahim Maszaji

Data i miejsce urodzenia	listopad 1960 Maszakalaje k. Ramsar
wiceprezydent Iranu
Okres	od 17 lipca 2009 do 24 lipca 2009
Poprzednik	Parwiz Dawudi
Następca	Mohammad Reza Rahimi
Multimedia w Wikimedia Commons

Esfandijar Rahim Maszaji, pers. اسفندیار رحیم‌مشایی (ur. 1960 w Maszakalaje koło Ramsar) − irański polityk, szef gabinetu prezydenta Mahmuda Ahmadineżada w latach 2009−2013 i wiceprezydent kraju w 2009 roku.

Esfandijar Rahim Maszaji urodził się w listopadzie 1960 roku^[1] we wsi Maszakalaje^[2] koło Ramsar na północy kraju. Dzięki poznaniu na pamięć Koranu i opanowaniu umiejętności jego recytowania podczas uroczystości religijnych zaczął rozwijać się jako mówca już w młodości. W okresie irańskiej rewolucji zajął się organizowaniem demonstracji i kolportowaniem pism ajatollaha Chomejniego^[3]. Po rewolucji ukończył inżynierię na Politechnice w Isfahanie^[4], po czym dołączył do formacji wywiadowczej Strażników Rewolucji. Początkowo pracował w irańskim Kurdystanie^[1], objętym antyirańskim powstaniem. Maszaji rozpoczął tam kampanię propagandową, której celem było przeciągnięcie Kurdów na stronę rządową. W 1984 roku pracował w Ministerstwie Wywiadu w Kurdystanie, tam też poznał późniejszego prezydenta Mahmuda Ahmadineżada, wówczas gubernatora Choj w irańskim Azerbejdżanie Zachodnim. Dwa lata później przeniósł się do Ministerstwa Wywiadu, w którym został kierownikiem departamentu zajmującego się kwestiami mniejszości etnicznych. Od 1993 roku kierował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych departamentem spraw społecznych, ale po objęciu w 1997 roku prezydentury przez reformistę Mohammada Chatamiego, odszedł do pracy w pozostających pod bezpośrednim zwierzchnictwem najwyższego przywódcy^[4] Radiu Pajam i Radiu Tehran. Po wybraniu Ahmadineżada burmistrzem Teheranu, został przez niego mianowany naczelnikiem wydziału spraw społecznych i kulturalnych^[1].

Po latach bliskiej współpracy z Ahmadineżadem^[1] córka Maszajiego została w 2008 roku żoną najstarszego syna Ahmadineżada^[4][5]. Po wybraniu Ahmadineżada na drugą kadencję prezydencką został^[6] 15 lipca 2009 roku mianowany wiceprezydentem kraju^[2]. Urząd sprawował przez jeden tydzień, został usunięty z urzędu pod presją najwyższego przywódcy Alego Chamenei^{[6][7][8][9][10]} z dniem 24 lipca 2009 roku^[2]. Prawdopodobnie nominacja wynikała z nepotycznych powiązań z prezydentem, ponieważ ten mianował na wysokie stanowiska także innych członków rodziny − szefem gabinetu prezydenta został jego zięć. Po wymuszonej dymisji, Maszaji przeszedł na stanowisko szefa gabinetu prezydenta^[1].

Maszaji stał się bliskim współpracownikiem Ahmadineżada, jednak przez duchowieństwo był postrzegany jako antyestabliszmentowy^[11] i sekularystyczny^[12] nacjonalista^[13]. Krytykowany był przez konserwatystów za tzw. „niezdrowe tendencje”, takie jak stawianie irańskiego dziedzictwa kulturowego i idei narodowej wyżej niż wartości islamskich oraz liczne wypowiedzi, m.in. krytykujące Zgromadzenie Ekspertów, teokratyczne podstawy funkcjonowania Strażników Islamskiego Prawa i sugerujące usunięcie się duchownych z życia politycznego^[14][15][16]. Z tych powodów ajatollahowie oskarżali go o szerzenie herezji i knucie przeciw duchowieństwu^[10]. Naraził się także określając Amerykanów i Izraelczyków mianem przyjaciół^[1]. Maszaji był postrzegany jako pragmatyczny, z „liberalnym spojrzeniem na sprawy kulturalne i społeczne”^[17].

11 maja 2013 roku, z oficjalnym poparciem prezydenta Ahmadineżada, ogłosił swój start w nadchodzących wyborach prezydenckich, jednak jego kandydatura została zdyskwalifikowana przez Radę Strażników, która udziela możliwości startu w wyborach oraz zatwierdza ich wyniki. Ahmadineżad oprotestował wówczas tę decyzję, nazywając decyzję Rady „opresją”^[18] oraz „jawną niesprawiedliwością” i zapowiedział skargę do najwyższego przywódcy^[10].