Franciszek Czaki (kartograf)

Franciszek Florian Czaki (Csaky de Kerestszegh) (? - 1772) – pracownik gabinetu Stanisława Augusta Poniatowskiego[1], kartograf, inżynier, kapitan polskiej artylerii, pochodzenia węgierskiego.

Jeden z najwybitniejszych kartografów Stanisława Augusta (od 1765 roku). Większość zachowanych map Rzeczypospolitej z tego okresu zawdzięcza swoje istnienie jego badaniom.

  • Opracował mapę dolnego biegu Wisły,
  • Projektował budowę kanałów Brda-Noteć (prekursor obecnego Kanału Bydgoskiego) i Pina-Muchawiec.
  • Uczestniczył w opracowaniu Atlasu ziem polskich "Carte de Pologne..." (1772 r.) składającego się z 24 kart-map, (skala 1:629 000). Najlepsza praca sprzed 1795 roku – pierwszy atlas ziem polskich. Inicjatorem jego wydania był książę Józef Aleksander Jabłonowski.

Kilka form jego upamiętnienia podjęto w Bydgoszczy, centrum Bydgoskiego Węzła Wodnego, gdzie swoją siedzibę ma także Konsulat Honorowy Węgier.

Z inicjatywy Marka Pietrzaka, konsula honorowego Węgier w Bydgoszczy, Franciszek Czaski to patron:

  • skweru przy śluzie Miejskiej przy ulicy Marcinkowskiego w Bydgoszczy - od 2015 roku[2],
  • rzeźby autorstwa Michała Kubiaka pt. Flisak hrabiego Czakiego[3] (węg. Csáky gróf tutajosa), posadowiona przez rząd Węgier, Miasto Bydgoszcz i Urząd Marszałkowski województwa kujawsko-pomorskiego[4] na nadbrzeżu Brdy, Wybrzeżu im. Prezydenta Gabriela Narutowicza przy Moście Staromiejskim im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego w Bydgoszczy - od 2017 roku[5],
  • drewnianej łodzi turystycznej Flisak Czakiego, pływającej po Kanale Bydgoskim, Brdzie i Wiśle pod bydgoską i węgierską banderą, we flocie Bydgoszczanki - od 2021 roku[6].

Linki zewnętrzne

  • Franciszek Florian Czaki, nota biograficzna, s. 11

Przypisy

  1. Maria Rymszyna, Gabinet Stanisława Augusta Poniatowskiego, Warszawa 1962, s. 184.
  2. Ł.R, Franciszek Florian Czaki patronem skweru przy ulicy Marcinkowskiego [online], www.portalkujawski.pl [dostęp 2023-02-01]  (pol.).
  3. Flisak [online], Michał Kubiak Rzeźbiarz [dostęp 2023-02-01]  (pol.).
  4. BłażejB. Bembnista BłażejB., "Flisak" oficjalnie odsłonięty. Nowa rzeźba w sercu Bydgoszczy [ZDJĘCIA] [online], metropoliabydgoska.pl, 30 grudnia 2017 [dostęp 2023-02-01]  (pol.).
  5. Proszę, Bydgoszcz – flisak, Węgier i „Czterej pancerni” [online], Proszę wycieczki, 21 lutego 2021 [dostęp 2023-02-01]  (pol.).
  6. MartaM. Mikołajska MartaM., "Flisak Czakiego" oficjalnie ochrzczony na Wyspie Młyńskiej w Bydgoszczy. Na uroczystości byli dyplomaci z Węgier [zdjęcia] [online], Bydgoszcz Nasze Miasto, 28 września 2021 [dostęp 2023-02-01]  (pol.).
  • ISNI: 0000000409157485
  • VIAF: 302558796
  • GND: 1050113470
  • BnF: 162249246
  • NKC: js2015873228
  • PLWABN: 9810682824905606
  • NUKAT: n2013079560
  • PWN: 3888983