Język kumbewaha

Kumbewaha
Obszar

Celebes Południowo-Wschodni (Indonezja)

Liczba mówiących

3400 (2004)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 6a żywy↗
Kody języka
ISO 639-3 xks
IETF xks
Glottolog kumb1274
Ethnologue xks
BPS 0603 2
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język kumbewaha (a. kumberaha, umbewaha) – język austronezyjski używany w prowincji Celebes Południowo-Wschodni w Indonezji. Według danych szacunkowych z 2004 roku posługuje się nim 3400 osób[1][2].

Jego użytkownicy zamieszkują południowo-wschodni fragment wyspy Buton[3]. Z danych zebranych w 2015 r. wynika, że jest używany w trzech wsiach, które nie tworzą zwartego geograficznie obszaru: Kumbewaha (kecamatan Siotapina), Wolowa Baru (kecamatan Wolowa), Kabawakole (kecamatan Pasarwajo)[4].

Cały region (kecamatan Siotapina) jest silnie zróżnicowany etnicznie i w większości zasiedlony przez migrantów (Cia-Cia, Tukang Besi, Wolio, Pancana i Badżawowie)[5]. W mieszanym środowisku wsi Kabawakole kumbewaha jest używany przez ludność, która miała przybyć z opuszczonej wsi Wakole (dziś Matawia); w tej miejscowości doszło do zaniku przekazu międzypokoleniowego[6][7]. W 2015 r. odnotowano, że we wsi Kumbewaha rodzimy język pozostaje w intensywnym użyciu, nie tylko w kontaktach domowych, ale także w sferze publicznej (podczas uroczystości tradycyjnych, w ogłoszeniach itp.); w dodatku jego znajomość jest powszechna wśród różnych grup wiekowych[5].

Wykazuje słabo przebadane zróżnicowanie wewnętrzne; istnieją różnice dialektalne pomiędzy wsiami. Poza odmianą wsi Kumbewaha wyróżniono odrębny dialekt wolowa (w skład którego może wchodzić dialekt wakole)[8]. Według szacunków społeczność Wolowa w Wolowa Baru liczy ok. 700 osób, a społeczność Wakole w Kabawakole – ok. 900 osób[9]. Na poziomie lokalnym nazwa „kumbewaha” odnosi się do jednej z trzech grup posługujących się postulowanym językiem kumbewaha[10].

Jest zdecydowanie odmienny od języka cia-cia[8]. We wszystkich trzech miejscowościach znalazł się pod wpływem zarówno cia-cia, jak i języka indonezyjskiego (odnotowano wręcz częściowy zanik rodzimej leksyki)[6].

Wczesne dane leksykalne dot. języka kumbewaha zebrał M. Donohue w latach 90. XX w.; na podstawie pracy historyczno-porównawczej tego autora (oficjalnie opublikowanej w 2004 r.) uznano odrębność tego języka[11].

Przypisy

  1. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Kumbewaha, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05]  (ang.).
  2. ↑ David Mead: Kumbewaha. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2024-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-19)]. (ang.).
  3. ↑ René van den Berg: The Busoa language of Southeast Sulawesi: Grammar sketch, texts, vocabulary. Dallas: SIL International, 2020, s. 4, seria: SIL Language and Culture Documentation and Description 48. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).
  4. ↑ Mead i Truong 2021 ↓, s. 16–17.
  5. ↑ a b Mead 2017a ↓, s. 1.
  6. ↑ a b Mead i Truong 2021 ↓, s. 17.
  7. ↑ Mead 2017b ↓, s. 1–2.
  8. ↑ a b Mead i Truong 2021 ↓, s. 41.
  9. ↑ Mead 2017b ↓, s. 2.
  10. ↑ Mead 2017b ↓, s. 3.
  11. ↑ Mead 2017a ↓, s. 2.

Bibliografia

  • DavidD. Mead DavidD., ChristinaCh. Truong ChristinaCh., Survey of Cia-Cia and Closely Related Languages of Southern Buton Island, Indonesia, Sulawesi Language Alliance, 2021 (Sulang Language Data and Working Papers: Survey Reports 3) [dostęp 2023-06-13]  (ang.).
  • DavidD. Mead DavidD., Kumbewaha Word List and Notes, Sulawesi Language Alliance, 2017a (Sulang Language Data and Working Papers: Word Lists 7) [dostęp 2024-08-19]  (ang.).
  • DavidD. Mead DavidD., Wolowa Word List and Notes, Sulawesi Language Alliance, 2017b (Sulang Language Data and Working Papers: Word Lists 8) [dostęp 2024-08-22]  (ang.).