J.D. Vance

J.D. Vance

Imię i nazwisko po urodzeniu	James Donald Bowman
Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1984 Middletown
Stopień wojskowy	Kapral
Senator Stanów Zjednoczonych z Ohio
Okres	od 3 stycznia 2023
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Pierwsza dama	Usha Vance
Poprzednik	Rob Portman
Cytaty w Wikicytatach

J.D. Vance, właśc. James David Vance (ur. 2 sierpnia 1984 w Middletown) – amerykański polityk, członek Partii Republikańskiej, senator Stanów Zjednoczonych z Ohio od 2023 roku, kandydat Partii Republikańskiej na wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych w wyborach w 2024 roku.

Urodził się 2 sierpnia 1984 roku w Middletown jako James Donald Bowman, syn Donalda Bowmana i Beverly z domu Vance^[1][2]. Jego rodzice byli pochodzenia irlandzkiego, należeli do klasy robotniczej, mieli wykształcenie średnie^[3]. W wieku 6 lat, po rozwodzie rodziców^[3], został opuszczony przez ojca^[1]. Matka Jamesa walczyła z uzależnieniem – najpierw od alkoholu, a następnie od narkotyków^[3].

Matka zmieniła synowi nazwisko z Bowman, które odziedziczył po ojcu, na Hamel, które należało do jego ojczyma. Vance posługiwał się tym nazwiskiem, dopóki nie przyjął nazwiska dziadków ze strony matki, Jamesa i Bonnie Vance, którzy w największym stopniu zajmowali się jego wychowaniem^[1]. Dorastał w położonym w pasie rdzy mieście Middletown w stanie Ohio oraz w appalaskim miasteczku Jackson w stanie Kentucky^[4].

W 2003 roku Vance ukończył Middletown High School w rodzinnym mieście^[5]. Został żołnierzem USMC, gdzie służył w latach 2003–2007 i podczas wojny w Iraku^[6][7]. W 2008 roku uzyskał bakalaureat na Uniwersytecie Stanu Ohio z politologii i filozofii^[7]. Ukończywszy uniwersytet stanowy, Vance został studentem Yale Law School, gdzie był redaktorem czasopisma studenckiego „The Yale Law Journal”^[8]. Został absolwentem tej uczelni w roku 2013, zdobywając stopień Juris Doctor(inne języki)^[a][7].

Po ukończeniu studiów prawniczych Vance rozpoczął pracę w firmie Sidley Austin LLP^[10]. Następnie przeniósł się do San Francisco, gdzie pracował jako venture capitalist, a w latach 2016–2017 był dyrektorem należącej do Petera Thiela firmy Mithril Capital^[11]. Później, w 2022 roku Thiel przeznaczył 10 milionów dolarów na kampanię Vance’a do Senatu^[12].

W 2016 roku została opublikowana książka jego autorstwa Elegia dla bidoków, która znalazła się na liście bestsellerów „The New York Times” w 2016 i 2017 roku^[13]. „The New York Times” opisał ją jako „jedną z sześciu książek, które pomogą zrozumieć zwycięstwo Trumpa”^[14], natomiast „The Washington Post” uznał za „głos pasa rdzy”^[15].

W 2017 roku Vance rozpoczął pracę w firmie inwestycyjnej Revolution LLC, gdzie zajmował się rozszerzeniem inicjatywy „Rise of the Rest”, wspierającej inwestowanie w startupy spoza Doliny Krzemowej, Nowego Jorku i Bostonu^[16]. W latach 2017–2018 był współpracownikiem stacji CNN^[17]. W 2020 roku na platformie Netflix została opublikowana wersja filmowa Elegii dla bidoków(inne języki) w reżyserii Rona Howarda^[18].

W lipcu 2021 roku ogłosił swoją kandydaturę w wyborach do Senatu Stanów Zjednoczonych^[19]. 3 maja 2022 roku wygrał prawybory Partii Republikańskiej, zdobywając 32,2% głosów^[20], uprzednio uzyskując poparcie byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Donalda Trumpa^[21]. 8 listopada 2022 roku został wybrany senatorem Stanów Zjednoczonych, pokonując Tima Ryana(inne języki) i zdobywając 53,1% głosów^[22].

3 stycznia 2023 roku został zaprzysiężony na stanowisku senatora przez wiceprezydent Kamalę Harris^[23].

15 lipca 2024 roku został ogłoszony kandydatem Partii Republikańskiej na wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych^[24].

Jego poglądy określane były jako neoreakcjonistyczne^[25], narodowo-konserwatywne^[26], prawicowo-populistyczne^[27]. Komentatorzy wskazywali na umiejętność zerwania z tradycyjnymi poglądami republikanów odnośnie do płacy minimalnej^[28], promowania związków zawodowych^[29], prawa konkurencji^[30]. Vance sprzeciwia się interwencjonizmowi Stanów Zjednoczonych w polityce zagranicznej, w tym amerykańskiej pomocy wojskowej dla Ukrainy w trakcie wojny rosyjsko-ukraińskiej^[31]. Wskazywał na pokrywanie się swoich poglądów politycznych z katolicką nauką społeczną^[32].

Vance jest zdecydowanym przeciwnikiem aborcji, którą przyrównywał do „morderstwa”^[33]. W 2021 roku wskazał, że jest przeciwny aborcji również w przypadku, gdy ciąża pochodzi z gwałtu lub kazirodztwa, wskazując, że „dwa zła nie czynią dobra”^[33]. Porównywał aborcję do niewolnictwa, twierdząc, że oba zjawiska mają „moralnie zniekształcający wpływ na społeczeństwo”^[34]. W 2024 roku wskazał jednak, że podobnie jak Donald Trump wierzy w wyjątki, w przypadku których aborcja powinna być legalna – gdy ciąża zagraża życiu matki, pochodzi z kazirodztwa lub gwałtu^[33].

Wspierał decyzję Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych z 2022 roku, kiedy to sąd uznał, że nie ma konstytucyjnego prawa do aborcji, zmieniając tym samym precedens w tej sprawie, ustanowiony w sprawie Roe v. Wade^[35]. Wspiera ustanowienie federalnego zakazu aborcji po 15. tygodniu ciąży z możliwością wprowadzenia jeszcze bardziej restrykcyjnych przepisów przez poszczególne stany^[36]. Poparł ustawę w stanie Teksas (Texas Heartbeat Act), zakazującą przeprowadzania aborcji po wykryciu bicia serca^[37].

Uznaje małżeństwo jako związek pomiędzy jednym mężczyzną i jedną kobietą^[38]. Sprzeciwiał się ustawie Respect for Marriage Act, która uznawała prawo do małżeństwa osób tej samej płci na poziomie federalnym^[39]. Sprzeciwiał się wpisaniu do amerykańskiego ustawodawstwa antydyskryminacyjnego penalizacji dyskryminacji na tle orientacji seksualnej i identyfikacji płciowej^[40].

W 2023 roku złożył w Senacie projekt ustawy Protect Children’s Innocence Act, ustanawiającej przeprowadzenie operacji zmiany płci wśród osób małoletnich jako przestępstwo^[41]. Popiera usuwanie ze szkół materiałów dotyczących orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, co spotkało się z krytyką ze strony środowisk walczących o prawa osób LGBT^[42].

Vance sprzeciwia się masowej imigracji, wskazując, że powoduje ona spadek pensji Amerykanów należących do klasy robotniczej, powoduje wzrost cen mieszkań i zwiększa obciążenie Social Security^[43]. Jest przeciwny przyznaniu amnestii osobom, które znalazły się na terenie Stanów Zjednoczonych nielegalnie^[44]. Wiąże wzrost śmierci spowodowanych przedawkowaniem narkotyków z nielegalną imigracją i przemytem nielegalnych substancji przez granicę amerykańsko-meksykańską^[45].

Wspiera dokończenie muru na granicy z Meksykiem, którego budowa rozpoczęła się podczas kadencji Donalda Trumpa^[46]. Uznał, że Demokraci są przeciwni zatrzymaniu masowej nielegalnej imigracji, ponieważ „chcą zastąpić wyborców, którzy już tu się znajdują”. Ta wypowiedź spotkała się z krytyką środowisk progresywnych, które powiązały ją z teorią wielkiego zastąpienia^[47].

W 2023 roku złożył projekt ustawy, która uczyniłaby język angielski oficjalnym językiem Stanów Zjednoczonych^[48].

Wskazał, że sprzeciwia się podwyższaniu podatków dla klasy średniej i stwierdził, że chociaż nie jest przeciwny podwyższaniu podatków dla najbogatszych Amerykanów, to takie działanie spowodowałoby więcej szkody niż pożytku^[49]. W kontekście pomocy wojskowej dla Ukrainy, Izraela i Tajwanu wskazał, że ustabilizowanie długu publicznego na rozsądnym poziomie musi być priorytetem dla władz amerykańskich^[49]. Podczas negocjacji nad podwyższeniem limitu zadłużenia zgodził się z Donaldem Trumpem, że Republikanie nie powinni starać się zmniejszyć ilości wydatków na Social Security i Medicare^[49].

Popiera obniżanie podatków dla firm inwestujących w Stanach Zjednoczonych oraz ich podwyższenie dla firm, wysyłających swoich pracowników, aby pracowali za granicą, by te państwa mogły „wykorzystać ich pieniądze do finansowania antyamerykańskich radykalnych ruchów”^[50]. Wspiera rozwój przemysłu naftowego i gazowego^[51]. Krytykował działania administracji prezydenta Bidena na rzecz pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł^[52][53].

Podczas przemówienia dla Quincy Institute(inne języki) stwierdził, że Stany Zjednoczone powinny „przestać wspierać konflikt ukraiński”^[54]. W 2022 roku powiedział w wywiadzie, że „nie obchodzi go, co dzieje się z Ukrainą”^[36]. Głosował przeciwko pakietom amerykańskiej pomocy dla Ukrainy^[53][55]. Wskazywał na brak zdolności Władimira Putina do podbicia całej Ukrainy i posuwania się na zachód Europy^[56].

Jest zdecydowanym zwolennikiem amerykańskiego sojuszu z Izraelem i wsparcia tego państwa w prowadzeniu wojny z Hamasem^[57][53]. Podczas prac nad pakietem pomocowym dla Ukrainy i Izraela, Vance proponował pomoc finansową jedynie Izraelowi^[53]. Uważa, że Stany Zjednoczone powinny skupić się na wspieraniu Izraela, rezygnując ze wspierania Ukrainy^[58]. Krytykował prezydenta Bidena za opóźnienia w dostawie broni dla izraelskiej armii^[59].

Vance wzywał do uchwalenia szeroko zakrojonych ceł na towary pochodzenia chińskiego, co argumentuje koniecznością ochrony amerykańskich miejsc pracy i handlu^[53]. Złożył kilka projektów ustaw mających na celu ograniczenie chińskich wpływów na amerykańską edukację i rynek finansowy^[60].

W 2014 roku wziął w Kentucky ślub międzywyznaniowy (jego małżonka jest hinduską, a on chrześcijaninem) z prawniczką indyjskiego pochodzenia Ushą Chilukuri(inne języki), którą poznał podczas studiów na Uniwersytecie Yale^[61]. Mają troje dzieci^[61].

Wychowywał się w duchu „konserwatywnego, ewangelikalnego protestantyzmu”^[62]. We wrześniu 2016 roku ogłosił, że rozważa nawrócenie się na katolicyzm. W 2019 roku został ochrzczony w Kościele katolickim^[63]. Jako swojego patrona podczas bierzmowania wybrał Augustyna z Hippony^[64]. Wskazywał, że św. Augustyn pozwolił mu na „zrozumienie wiary chrześcijańskiej na drodze wybitnie intelektualnej”^[64].

W trakcie wyborów prezydenckich w 2016 roku otwarcie krytykował kandydaturę Donalda Trumpa na Prezydenta Stanów Zjednoczonych^[65]. 18 lutego 2016 roku w felietonie opublikowanym na łamach USA Today określił program wyborczy Trumpa jako „niemoralny i absurdalny”^[66]. W sierpniu 2016 roku na łamach „The Atlantic” określił Trumpa mianem „kulturowej heroiny” i „opium ludu”^[67]. Według części źródeł w prywatnej wiadomości wysłanej w 2016 roku nazwał Trumpa „amerykańskim Hitlerem”^[68]. W wyborach prezydenckich w 2016 roku nie zagłosował na Trumpa, tylko na bezpartyjnego kandydata Evana McMullina^[69].

W 2018 roku wskazał, że jego zdaniem Trump „jest jednym z niewielu przywódców politycznych w Ameryce, który dostrzega frustrację panującą w dużych częściach Ohio, Pensylwanii, wschodniego Kentucky”^[70]. Poparł Trumpa przed wyborami prezydenckimi w 2020 roku^[71]. W lipcu 2021 roku usunął tweety, które opublikował w trakcie kampanii w 2016 roku i w których wyrażał krytyczną opinię na temat kandydatury Donalda Trumpa^[72]. Stwierdził, że uważa Trumpa za dobrego prezydenta i wyraził ubolewanie z powodu swojej krytyki wobec niego w trakcie jego pierwszej kampanii prezydenckiej^[72]. W październiku 2021 roku stwierdził, że Trump w wyborach w 2020 roku przegrał ze względu na masowe fałszerstwa wyborcze, powtarzając tym samym retorykę byłego prezydenta^[73]. 15 kwietnia 2022 roku, przed prawyborami do Senatu Partii Republikańskiej Trump udzielił Vance’owi poparcia, znacząco zwiększając jego szanse na zwycięstwo w prawyborach^[74]. 31 stycznia 2023 roku Vance, jako jeden z pierwszych senatorów, poparł Donalda Trumpa przed prawyborami Partii Republikańskiej^[75].