Jane Addams
Pełne imię i nazwisko | Laura Jane Addams | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 6 września 1860 | ||
Data i miejsce śmierci | 21 maja 1935 | ||
Przyczyna śmierci | |||
Zawód, zajęcie | socjolożka, dziennikarka | ||
|
Laura Jane Addams (ur. 6 września 1860 w Cedarville, zm. 21 maja 1935 w Chicago) – amerykańska socjolożka, pracownica socjalna, feministka, dziennikarka, przewodnicząca Międzynarodowej Ligi Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności oraz laureatka Pokojowej Nagrody Nobla za 1931 rok (razem z Nicholasem Butlerem).
Życiorys
Młodość
Jane Addams urodziła się 6 września 1860 roku w Cedarville w stanie Illinois. Jej ojciec John Huy Addams przez 16 lat pełnił funkcję senatora stanu Illinois, a także brał udział w wojnie domowej po stronie Północy. Jej matka Sarah Weber zmarła, gdy Addams miała 2 lata[1].
W 1882 ukończyła Rockford College for Women, zdobywając bachelor’s degree. W tym samym roku rozpoczęła studia w Women's Medical College w Rockford oraz w Filadelfii, lecz ze względu na operację kręgosłupa i długi okres rekonwalescencji nigdy ich nie skończyła[2].
Działalność społeczna
W 1887 wraz z Ellen G. Starr odwiedziła londyńskie Toynbee Hall, które zainspirowało je do założenia podobnej instytucji w Stanach Zjednoczonych. W 1889 po wydzierżawieniu posiadłości w jednej z najbiedniejszych dzielnic Chicago utworzyły one Hull-House (nazwane na cześć ofiarodawcy Charlesa Hulla) – schronisko dla ubogich, a także centrum kulturalne[1].
Addams pracowała w administracji stanowej, od 1905 była członkinią władz oświatowych miasta Chicago, a od 1909 pełniła funkcję przewodniczącej rady pomocy społecznej. Za całokształt swojej działalności społecznej w 1910 została, jako pierwsza kobieta, wyróżniona doktoratem honoris causa przez Uniwersytet Yale[2].
W 1915 założyła Pokojową Partię Kobiet, którą w tym samym roku reprezentowała na Międzynarodowym Kongresie Kobiet w Hadze. Na kongresie zawiązała się Międzynarodowa Liga Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności, której Addams przewodniczyła do 1929. Była zadeklarowaną feministką i opowiadała się za przyznaniem kobietom praw wyborczych[1].
Aktywnie sprzeciwiała się przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej, a także dążyła do jej zakończenia na drodze mediacji. Sześciokrotnie przewodniczyła międzynarodowym konferencjom pokojowym oraz przyczyniła się zwołania konferencji państwa neutralnych, w trakcie której próbowano określić warunki zawarcia pokoju. W 1917 po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny zaangażowała się w działania Herberta Hoovera, pomagając dostarczać żywność dzieciom i kobietom mieszkającym w państwach dotkniętym wojną[1].
91 razy była nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla, którą jako pierwsza Amerykanka i druga kobieta otrzymała w 1931 za działania społeczne na rzecz pokoju (nagrodę dzieliła z Nicholasem Butlerem). Ze względu na zawał serca, który przeszła w 1926 lekarze odradzali jej podróży przez Atlantyk, przez co nie była w stanie samodzielnie odebrać Nagrody[3]
Śmierć
Zmarła na nowotwór 21 maja 1935 w Chicago, gdzie została pochowana. Po jej śmierci Hull-House został wykupiony przez państwo i stał się pomnikiem kultury narodowej Stanów Zjednoczonych, dzisiaj znajduje się tam muzeum[1].
Upamiętnienie
Na cześć Jane Addams nazwano jeden z kraterów na planecie Wenus[4].
Publikacje
- Newer Ideals of Peace (1907)
- The Spirit of Youth and the City Streets (1909)
- Twenty Years at Hull-House: With Autobiographical Notes (1910)
- The Long Road of Woman's Memory (1916)
- Peace and Bread in Time of War (1922)
- The Second Twenty Years at Hull-House: September 1909 to September 1929 (1930)
- The Excellent Becomes the Permanent (1932)
Przypisy
- ↑ a b c d e JerzyJ. Grobis JerzyJ., Jane Addams, [w:] WaldemarW. Michowicz, RobertR. Łoś (red.), Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla, Łódź: Polska Akademia Nauk, 2008, s. 146-149 .
- ↑ a b Frederick W.F.W. Haberman Frederick W.F.W. (red.), Nobel Lectures, Peace 1926-1950, Amsterdam: Elsevier Publishing Company, 1972 .
- ↑ SveenS. Asle SveenS., The Nobel Peace Prize: some aspects of the decision-making process, 1932–39, t. 1, The Norwegian Nobel Institute, 2000, s. 1-29 .
- ↑ Venus - Magellan [online], NASA [dostęp 2022-01-17] .
Bibliografia
- Jane Addams - Biographical, [w:] Nobelprize.org [online], Nobel Media AB 201 3 [dostęp 2013-11-28] (ang.).
- Jane Addams A Foe of War and Need, [w:] The New York Times, nytimes.com, 22 maja 1935 [dostęp 2014-05-25] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Jane Addams na stronach Stanford Encyclopedia of Philosophy
- p
- d
- e
- ISNI: 0000000108705353
- VIAF: 12382490
- ULAN: 500255570
- LCCN: n79104234
- GND: 118643800
- NDL: 00431000
- LIBRIS: 1zcfjtrk1mh2b8p
- BnF: 12347170x
- SUDOC: 027523098
- SBN: TO0V036185
- NLA: 35001297
- NKC: kup19970000000463
- BNE: XX5346681
- NTA: 070265585
- BIBSYS: 90713350
- CiNii: DA02842267
- Open Library: OL114007A
- PLWABN: 9810698754705606
- NUKAT: n2005030608
- J9U: 987007257455105171
- CANTIC: a12302065
- LNB: 000252625
- CONOR: 87048035
- BNC: 000109698
- KRNLK: KAC199600167
- LIH: LNB:Yho;=CA
- PWN: 3865751
- Britannica: biography/Jane-Addams
- Universalis: jane-addams
- SEP: addams-jane
- БРЭ: 1800315
- NE.se: jane-addams
- SNL: Jane_Addams
- VLE: jane-addams
- Catalana: 0000688
- DSDE: Jane_Addams
- Hrvatska enciklopedija: 435