Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Monasterzyskach

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej / Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Церква Успіння Пресвятої Богородиці / костел Внебовзяття Преcвятої Діви Марії
61-242-0004
cerkiew parafialna
Ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Miejscowość

Monasterzyska

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Kościół Prawosławny Ukrainy

Eparchia

tarnopolsko-buczacka

Wezwanie

Zaśnięcia Matki Bożej

Wspomnienie liturgiczne

15/28 sierpnia

Historia
Data zakończenia budowy

XVIII w.

Data poświęcenia

29 września 1751

Data zamknięcia

30 listopada 1945

Aktualne przeznaczenie

czynna świątynia prawosławna

Data reaktywacji

ok. 1990

Poprzednie wyznanie

rzymskokatolickie (do 1945)

Fundator

Józef Potocki

Dane świątyni
Architekt

Bernard Meretyn (mała architektura)

Wieża kościelna
• liczba wież


2

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej / Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej / Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny”
Ziemia49°05′29,6″N 25°10′15,0″E/49,091556 25,170833
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, obecnie prawosławna cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej – dawny zabytkowy rzymskokatolicki kościół w Monasterzyskach, mieście na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, siedzibie rejonu monasterzyskiego. Najokazalsza ze świątyń miasta, cerkiew parafialna Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego do grudnia 2018, obecnie Kościoła Prawosławnego Ukrainy.

Historia

Figura św. Anny

Murowany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wybudowano w połowie XVIII wieku w miejscu wcześniejszego drewnianego. Fundatorem kościoła był dziedzic miasta Józef Potocki, kasztelan lwowski (lub Bazyli Potocki[potrzebny przypis]).

Konsekrowany 29 września 1751 przez biskupa sufragana krakowskiego Michała Kunickiego[1].

Struktura ołtarza głównego w kościele powstała przed 1754 r.[2]

W 1761 r. z funduszu pozostawionego przez ks. Franciszka Kielarskiego zapłacono za pracę przy ołtarzach Janowi Jerzemu (Johannowi Georgowi) Pinzlowi i za obrazy Antoniemu Sztylowi.

Układ przestrzenny budowli wywodzi się z architektury Francesco Borrominiego[3].

Zbigniew Hornung uważał, że autorem figur w ołtarzu głównym był Antoni Osiński. Jan K. Ostrowski uważa natomiast, że figury w ołtarzu głównym w kościele nie mają nic wspólnego z udokumentowanymi źródłowo dziełami Antoniego Osińskiego w kościołach w Zbarażu i Leżajsku[3].

Zdaniem Piotra Krasnego i Jakuba Sity architekt Bernard Meretyn był autorem projektu ołtarza głównego w kościele, oraz ten projekt mógł być źródłem inspiracji dla ołtarza głównego w kościele Franciszkanów w Przemyślu[4].

Przed dewastacją sowiecką w kościele znajdowały się trzy ołtarze: główny (Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny), św. Rozalii (na zamknięciu zach. nawy bocznej) oraz Matki Boski Bolesnej (na zamknięciu wsch. nawy bocznej)[5].

Przez pewien czas w ścianie kościoła była tablica pamiątkowa ku czci Zygmunta Krasińskiego[6].

Obiekt został zamknięty przez władzę sowiecką 30 listopada 1945 i zamieniony na magazyn[7].

Mimo próśb rzymskich katolików obiekt został przekazany prawosławnym.

Przypisy

  1. ↑ Zbigniew Hornung, Na marginesie ostatnich badań nad rzeźba lwowską XVIII wieku, s. 137. [dostęp 2017-01-31]
  2. ↑ Piotr Krasny, Jakub Sito: „Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski” i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu. [W:] Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej. T. V. Kraków, 2003, s. 178. [dostęp 2016-12-28]
  3. ↑ a b Jan K. Ostrowski, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach, t.4, s. 91.
  4. ↑ Piotr Krasny, Jakub Sito: "Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu. W: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej. 2003, nr 5, s. 178 [dostęp 2016-12-15]
  5. ↑ Jan K. Ostrowski, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach, t. 4, s. 88–89.
  6. ↑ Leon Odyniec: Chorągiew buczacka Drużyn Bartoszowych. Warszawa : wyd. z zasiłku Państwowego Instytutu Kultury Wsi, Druk. Oświatowa, 1939, s. 47.
  7. ↑ Jan K. Ostrowski, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach, t. 4, s. 86

Bibliografia

  • Zbigniew Hornung. Na marginesie ostatnich badań nad rzeźba lwowską XVIII wieku. „Buletyn Historii Sztuki”. VII, s. 131—149, 1939. [dostęp 2017-01-31]
  • Jan K. Ostrowski: Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach. [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 4. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, Drukarnia narodowa, 1996, 211 s., 402 il., ss. 84–94. ISBN 83-85739-34-3.
  • Zbigniew Żyromski. Jubileusz pobytu Matki Boskiej Bolesnej z Monasterzysk w Bogdanowicach. „Głos Buczaczan”. 4 (47), Wrocław, 2003, s. 5–8.

Linki zewnętrzne

  • Monasterzyska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 658 .
  • Sanktuarium Kresowianki.