Kopalnia Węgla Kamiennego Szczęście Beaty
Państwo | Królestwo Prus[potrzebny przypis] |
---|---|
Siedziba | Niedobczyce, obecnie dzielnica Rybnika |
Data założenia | 12 kwietnia 1859r[1] |
Data likwidacji | 1 lutego 1919 roku[2] |
Zatrudnienie | ok. 180 pracowników[2] |
brak współrzędnych |
Kopalnia „Szczęście Beaty” (niem. Beatensglück) – nieczynna kopalnia węgla kamiennego na terenie Rybnika w dzielnicy Niewiadom[2].
Historia
Kopalnia została zgłoszona w 1856 roku przez Franza Strahlera – właściciela dóbr rycerskich w Niewiadomiu Dolnym (obecnie dzielnica Rybnika)[3].
Pierwsze 2 szyby to „Fund”[4] (znalezisko, odkrycie) oraz „Joseph” – węgiel był wydobywany na powierzchnię drewnianymi kołowrotkami[5]. Na początku działalności węgiel wywożono furmankami, a w 1862 roku powstała bocznica kolejowa w Niewiadomiu[2]. Do transportu węgla służyła konna kolejka szynowa „Rosseisenbahn”, prowadzącą od szybów do placu składowego[2].
Z nastaniem 1868 roku rozpoczęto eksploatację pola „Keiserin Elisabeth”, a w 1869 roku powstał nowy szyb wydobywczy „Stahler”, który stał się głównym szybem kopalni[5]. W tym samym roku zmarł wyłączny właściciel kopalni Franciszek Strahler i przeszła ona na własność jego spadkobierców. Byli nimi: żona Beata Strahler z domu Magerle z synem Józefem z Radoszów Dolnych oraz Józef Kladziwa z Węgier[5].
Rok 1872 to czas eksploatacji pokładu „Beata” na większą skalę[5]. W tym czasie kopalnia zatrudniała ok. 180 pracowników, a jej wydobycie wynosiło 22,7 tys. ton[5]. W 1874 roku kolejka konna została zastąpiona linociągiem z liną bez końca o napędzie parowym[2].
W latach 80. XIX wieku kopalnia „Beatensglück” była największą kopalnią w rejonie Rybnika, przewyższała zatrudnieniem i wydobyciem kopalnie: „Anna”, „Charlotte”, „Emma”[6] (dzisiejsza kopalnia „Marcel” w Radlinie), „Hoym”[7] (nieczynna kopalnia „Ignacy”) i „Leo”[2]. Kopalń: „Rymer”[8], „Chwałowice” i „Jankowice” wtedy jeszcze nie było. Pod koniec lat 80. przystąpiono do prac nad udostępnieniem niżej leżącej partii pokładów i rozpoczęto głębienie nowego szybu nazwanego „Helene”. Był to szyb o obudowie murowej i został oddany do ruchu w 1892 roku[5]. Kolejne zmiany przyniósł rok 1889, kiedy to wydobycie w części południowej kopalni zostało zakończone i eksploatacja przeniosła się na północ, gdzie powstał kolejny szyb wentylacyjny „Wetter” zwany również „West” (Zachodni) o głębokości 46 m[5].
W 1917 roku kopalnia osiągnęła największe wydobycie i zatrudnienie[5].
Zamknięcie i koniec działalności
1 lutego 1919 roku kopalnia wstrzymała swoją działalność[9]. Bezpośrednią przyczyną przerwania prac był strajk górników na tle płacowym[5], jednakże głównym powodem zamknięcia była wysoko zakwaszona woda, która niszczyła stalowe urządzenia oraz istniejące zaburzenia geologiczne. Szyby zostały zalane i zabetonowane[5]. Po zamknięciu kopalni rozpoczęła się likwidacja, część budynków rozebrano lub wykorzystano do innych celów[5].
Kopalnia po zamknięciu
W okresie międzywojennym w okolicy organizowano festyny dla pracowników[5]. W czasie II wojny światowej niektóre z budynków służyły jako koszary dla wojska. Po zakończeniu działań wojennych część budynków wykorzystano na mieszkania[5].
Z powodu braku zainteresowania kopalnią wiele z zabytków nie istnieje, a pozostałe niszczeją[5]. Osiedle Beata, które powstało dla pracowników kopalni, nadal istnieje, jest zamieszkane głównie przez emerytów. W lesie można znaleźć pozostałości szybów[1].
Dnia 6 października 2017 roku powstała Industrialna Pętla Terenowa – „Śladami dziedzictwa przemysłowego Rybnika-Niewiadomia” na terenie pozostałości kopalni[10].
Ścieżka prowadzi przez m.in. szyby Nordschacht, Brendel i Helena oraz dawną willę dyrektora[10].
Zobacz też
- Industrialna Pętla Terenowa
- Niewiadom
Przypisy
- ↑ a b biały, Eksploratorzy „Forum Zbuntowanych Poszukiwaczy” [online], eksploratorzy.com.pl, 9 listopada 2009 [dostęp 2023-07-04] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Kopalnia „Szczęście Beaty” w Rybniku – Izba Pamięci Kopalń Zlikwidowanych w Rybnickim Okręgu Przemysłowym [online], sitg.rybnik.pl [dostęp 2023-07-04] .
- ↑ Niewiadom [online], rybnik.eu [dostęp 2023-07-04] (pol.).
- ↑ AndrzejA. Adamczyk AndrzejA., Kopalnia „Szczęście Beaty” [online], Zapomniany Rybnik, 1 grudnia 2010 [dostęp 2023-07-04] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n AndrzejA. Adamczyk AndrzejA., Kopalnia Szczęście Beaty Beatenglück w Niewiadomiu [online], Śląska Biblioteka Cyfrowa, 2009 [dostęp 2023-07-04] (pol.).
- ↑ Kolonia Emma w Radlinie [online], Miasto Radlin [dostęp 2023-06-28] (pol.).
- ↑ Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku. Poznaj świat przemysłu i techniki [online], Zabytkowa Kopalnia Ignacy [dostęp 2023-06-28] .
- ↑ Kopalnia „Rymer” w Rybniku – Izba Pamięci Kopalń Zlikwidowanych w Rybnickim Okręgu Przemysłowym [online], sitg.rybnik.pl [dostęp 2023-06-28] .
- ↑ ADR, Ślady Szczęścia Beaty [online], enowiny.pl, 22 maja 2013 [dostęp 2023-07-04] (pol.).
- ↑ a b Industrialna Pętla Terenowa [online], www.rybnik.eu, 2 października 2017 [dostęp 2023-12-09] (pol.).
Bibliografia
- Izba Pamięci Kopalń Zlikwidowanych w Rybnickim Okręgu Przemysłowym – artykuł Andrzeja Adamczyka
- Kopalnia Szczęście Beaty Beatensglück w Niewiadomiu – książka Andrzeja Adamczyka
- p
- d
- e