Kurt Grelling

Kurt Grelling (ur. 2 marca 1886, zm. wrzesień 1942) – niemiecki matematyk, logik i filozof, członek Koła Berlińskiego.

Kurt Grelling urodził się 2 marca 1886 r. w Berlinie. Pochodził z żydowskiej rodziny. Jego ojcem był doktor nauk prawnych Richard Grelling a matką Margaret (z domu Simon). Wkrótce po rozpoczęciu studiów w 1905 roku na Uniwersytecie w Getyndze Grelling rozpoczął współpracę z filozofem Leonardem Nelsonem i podjął próbę rozwiązania paradoksu Russella, który wstrząsnął podstawami matematyki, gdy został ogłoszony w 1903 roku. Ich artykuł z 1908 prezentuje nowe paradoksy, w tym paradoks semantyczny, który został nazwany Paradoksem Grellinga–Nelsona.

Grelling doktorat otrzymał w dziedzinie matematyki w 1910 roku za rozprawę o rozwoju arytmetyki w aksjomatycznej teorii mnogości, recenzowanej przez samego Dawida Hilberta. W utrwalonym na taśmie wywiadzie z Herbertem Endertonem, Alfred Tarski wspomina o spotkaniu z Grellingiem w 1938 roku i stwierdza, że był on autorem pierwszych podręczników do teorii mnogości.

Grelling tłumaczył również filozoficzne rozprawy z języków francuskiego, włoskiego i angielskiego na niemiecki, w tym cztery prace Bertranda Russella. Później stał się zwolennikiem Russella.

Od 1911 do 1922 Grelling publikował wyłącznie publicystykę w periodykach związanych z Socjaldemokratyczną Partią Niemiec. W 1915 roku jego ojciec, Richard Grelling, napisał antywojenną książkę J’Accuse, potępiającą politykę mocarstw centralnych^[1]. Miała ona ogromne wyniki sprzedaży poza granicami Niemiec. Richard podążał za tym sukcesem w innej pracy Das Verbrechen (Przestępstwa), w którym atakował swoich krytyków, łącznie z samym Kurtem Grellingiem^[2]. Od 1924 roku Grelling przeszedł na pozycje filozofii pozytywistycznej.

Nie udało mu się znaleźć pracy na uniwersytecie w Getyndze i w Berlinie, dlatego musiał uczyć matematyki, filozofii i fizyki w szkołach średnich. Niemniej jednak współpracował z Hansem Reichenbachem przy spotkaniach Koła Berlińskiego, które odwoływało się do założeń Koła Wiedeńskiego. W 1933 roku Reichenbach wyemigrował do Turcji a naziści zmusili Grellinga do odejścia na emeryturę. Mimo wszystko starał się utrzymać prace Koła Berlińskiego, poprzez organizację małych seminariów i kolokwiów.

Grelling współpracował z Kurtem Gödlem i w 1936 roku opublikował artykuł, w którym bronił twierdzenia Gödla przeciwko błędnej interpretacji, zgodnie z którą dotyczy ono paradoksu Russella.

Choć wiele z jego krewnych i znajomych uciekło z Niemiec, on nie myślał poważnie o wyjeździe do 1937 roku, kiedy wyjechał do Brukseli w celu współpracy z Paulem Oppenheimem, by napisać kilka artykułów na temat analizy naukowego wyjaśnienia i o psychologii gestalt.

10 maja 1940 roku, w pierwszym dniu niemieckiej inwazji na Belgię, Grelling został aresztowany i deportowany do Francji, gdzie internowano go przez dwa lata w państwie Vichy. Oppenheim i Hempel próbował pomóc Grellingowi zapewniając mu pracę w New School for Social Research w Nowym Jorku. Wiadomość o stanowisku i wiza do USA dotarły jednak do obozu, gdy do Grellinga dołączyła jego żona Greta, z którą nie chciał się rozstać ze względów bezpieczeństwa. Amerykańscy urzędnicy imigracyjni podejrzewali Grellinga o skłonności do komunizmu, co spowodowało fatalną dla Grellinga zwłokę. On i jego żona zostali wysłani do Auschwitz, gdzie dotarli 18 września 1942 r. i zginęli w komorach gazowych w ten sam dzień lub wkrótce po nim^[3][4].

• Gibt es eine Gödelsche Antinomie?. In: Theoria, 3, 1936.
• Die Axiome der Arithmetik mit besonderer Berücksichtigung der Beziehungen zur Mengenlehre. Dissertation, Göttingen University Press, 1910.
• Anti-J’accuse. Eine deutsche Antwort. Zürich: Art. Institut Orell Füssli, 1916

• C. G. Hempel, Autobiografia intellettuale in Oltre il positivismo logico. Armando: Rome 1988. (Tekst wywiadu z Carlem Hemplem przeprowadzonego przez Richarda Nolana w 1982 roku, po raz pierwszy opublikowanego w języku włoskim w 1988 roku).
• Abraham S. Luchins i Luchins Edyta H., Kurt Grelling: Steadfast scholar in a time of madnessJournal of Gestalt Theory, Vol. 22, Apr 2000, pp 228–281 – zawiera galerię zdjęć.
• Günter Sandner,The Berlin Group in the Making: Politics and Philosophy in the Early Works of Hans Reichenbach and Kurt Grelling. To appear in the Proceedings of 10th International Congress of the International Society for the History of Philosophy of Science (HOPOS), Ghent, July 2014. Streszczenie
• Electronic Research Archive for Mathematics. emis.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-01-08)].
• Kurt Grelling w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.)
• Noty Biograficzne w murzim.net
• KURT GRELLING: STEADFAST SCHOLAR IN A TIME OF MADNESS strona Abrahama S. i Edyty H. Luchins