Marcjanus Kapella
| Ten artykuł od 2015-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Marcjanus Kapella lub Marcjan Kapella (łac. Martianus Felix Capella[1]) – żyjący na przełomie IV i V wieku prawnik oraz nauczyciel, pochodzący z rzymskiej prowincji Afryka. Urodził się i działał prawdopodobnie w Kartaginie.
Autor dzieła, będącego rodzajem encyklopedii, napisanej częściowo prozą, a w części wierszem. Po dostosowaniu przez Kasjodora w VI wieku dla potrzeb Kościoła (Institutiones), stało się ono w średniowieczu głównym podręcznikiem.
Kapella, nawiązując do Warrona, dokonał podziału nauki na siedem działów, wprowadzając termin Siedem sztuk wyzwolonych. Podział ten utrzymał się w średniowiecznym podziale na Trivium i Quadrivium.
Nie zachował się tytuł składającego się z 9 ksiąg dzieła. Nazywane jest ono najczęściej od tytułu 2 pierwszych ksiąg – De nuptiis Philologiae et Mercurii (Zaślubiny filologii z Merkurym)[1]. Autor opisuje w nich alegorycznie przyjęcie weselne Merkurego i Filologii. Panna młoda w prezencie ślubnym obdarowuje małżonka siedmioma służkami, z których każda jest uosobieniem jednej z siedmiu sztuk wyzwolonych. Kolejne księgi opisują poszczególne sztuki. Są to:
- De arte grammatica,
- De arte dialectica,
- De arte rhetorica,
- De geometrica,
- De arithmetica,
- De astrologia,
- De harmonia.
Zaślubiny, oprócz próby podsumowania współczesnej wiedzy, mają również walory literackie. Fragmentami autor nawiązuje do stylu Metamorfoz Apulejusza, używając nie mniej ozdobnego stylu.
Przypisy
- ISNI: 0000000115786315
- VIAF: 95152094, 2832159477709027990007, 305857369, 251212829
- LCCN: n80083555
- GND: 118578278
- NDL: 00667928
- LIBRIS: wt7bf1kf2cmtcn7
- BnF: 120256074
- SUDOC: 028416996
- SBN: CFIV049350
- NLA: 35330204
- NKC: ola2003209075
- BNE: XX1034401, XX4679029
- NTA: 070138370
- BIBSYS: 90297034
- CiNii: DA00787394
- Open Library: OL800816A
- PLWABN: 9810586393305606
- NUKAT: n96005465
- J9U: 987007265184905171
- PTBNP: 26307
- CANTIC: a10489708
- LNB: 000057921
- NSK: 000618798
- CONOR: 222621027
- ΕΒΕ: 94184
- BLBNB: 000178018
- LIH: LNB:pWp;=CH
- WorldCat: lccn-n80083555
- PWN: 3920016
- Britannica: biography/Martianus-Minneus-Felix-Capella
- Treccani: marziano-capella-minneo-felice
- Universalis: martianus-capella
- NE.se: martianus-capella
- SNL: Martianus_Capella
- Catalana: 0014637
- DSDE: Martianus_Capella
- Hrvatska enciklopedija: 38813