Marian Kantor

Ten artykuł od 2012-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Marian Leon Kantor-Mirski, ps. „Mirski” (ur. 22 czerwca 1884 w Hohenbach, zm. 1 kwietnia 1942 w Auschwitz-Birkenau^[1]) – polski nauczyciel, urzędnik, legionista, publicysta, badacz historii Zagłębia Dąbrowskiego, społecznik, ojciec Tadeusza Kantora, kapitan administracji Wojska Polskiego.

Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Tarnowie był nauczycielem w rodzinnej Małopolsce. Podczas I wojny światowej walczył w Legionach Polskich, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej pod pseudonimem „Mirski”, brał udział w powstaniach śląskich i służbę zakończył w stopniu kapitana administracji ze starszeństwem z 1 czerwca 1919.

W 1921 otrzymał Krzyż Walecznych^[2].

Organizował na Górnym Śląsku polskie szkolnictwo i oświatę, mieszkając m.in. w Rudzie. Zdymisjonowany w 1926, przeniósł się do Małopolski Zachodniej – na teren Zagłębia Dąbrowskiego, które jako Małopolanin odkrył i ukochał, stając się jego szczególnym kronikarzem. Zamieszkał w Sosnowcu (1928-1938). Od maja 1928 pracował w Powiatowej Kasie Chorych w Sosnowcu i rozpoczął współpracę z „Kurierem Zagłębia”. W 1929 opublikował pierwszą pracę o Włodowicach. W 1931 r. pełnił funkcję naczelnego redaktora tygodnika Towarzystwa Artystyczno-Literackiego „Gontyna”. W latach 1931–1932 opublikował cykl zeszytów Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy^[3]. Cykl Ziemia Zawierciańska wydawał w latach 1932-1935, Ziemia Olkuska w przeszłości w 1936 roku. Był autorem m.in. prac: Lud Zagłębia Dąbrowskiego, Sławetny cech szewski królewskiego i wolnego miasta Będzina w w. XVI-XVIII; część jego prac pozostała w rękopisie, także z przyczyn finansowych. Próbował bez powodzenia wydawać tygodnik „Wędrowiec”.

W 1934 roku wydał wspomnienia legionowe Od Rarańczy do Kaniowa^[4]. Druga połowa lat trzydziestych to narastające kłopoty finansowe, niezrozumienie – i w końcu powrót w głąb Małopolski, gdzie zdawał się czuć pewniejszy. Mieszkał w Krakowie i Tarnowie. Tam został aresztowany przez Niemców i wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie trafił 20 lutego 1942 i poniósł śmierć 18 marca 1942^[5] lub 1 kwietnia 1942^[6].

• Marian Kantor – publikacje w bibliotece Polona