Michaił Gromow (matematyk)

Nie mylić z: Michaił Michajłowicz Gromow – radziecki lotnik.

Michaił Leonidowicz Gromow (ros. Михаил Леонидович Громов, ur. 23 grudnia 1943 w Boksitogorsku) – rosyjski matematyk, profesor Uniwersytetu Nowojorskiego. Laureat najwyższych wyróżnień w tej nauce jak Nagroda Wolfa (1993) i Nagroda Abela (2009). Zasłużył się głównie w geometrii i algebrze, zwłaszcza geometrii metrycznej i geometrycznej teorii grup.

Życiorys

Studiował na Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym, który ukończył w 1965. W 1969 obronił pracę kandydacką, a w 1973 doktorską. W 1974 wyemigrował do Francji, której obywatelstwo uzyskał w 1992. W 1982 został wykładowcą w Instytucie Wyższych Studiów Naukowych w Bures-sur-Yvette oraz na Uniwersytecie Nowojorskim.

Wyróżnienia

1993: Nagroda Wolfa,
1997: Medal Łobaczewskiego,
2002: Nagroda Kioto^[1],
2005: Międzynarodowa Nagroda Matematyczna im. Jánosa Bolyai^[2]
2009: Nagroda Abela „za rewolucyjny wkład do geometrii”^[3].

Oprócz tego Gromow kilkukrotnie wygłaszał wykłady na Międzynarodowym Kongresie Matematyków – w Nicei (1970), Helsinkach (1978), Warszawie (1983^[a]) i Berkeley (1986)^[5].

Uwagi

↑ Biogram w serwisie Abel Prize podaje datę 1982, jednak w rzeczywistości warszawski kongres odbył się w roku 1983^[4].

Przypisy

↑ Mikhael Leonidovich Gromov [online], Kyoto Prize [dostęp 2021-04-25] (ang.).
↑ Bolyai János nemzetközi matematikai díj [online], MTA.hu, 28 stycznia 2016 [dostęp 2022-02-02] (węg.).
↑ The Abel Prize Laureate 2009 [online], Abel Prize [dostęp 2021-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-14] (ang.).
↑ ICM Proceedings 1893-2018 [online], International Mathematical Union [dostęp 2021-04-25] (ang.).
↑ Mikhail Leonidovich Gromov [online], Abel Prize [dostęp 2021-04-25] (ang.).

Bibliografia

Michaił Leonidowicz Gromow [online], www.math.spbu.ru [dostęp 2021-04-25] (ros.).
Mikhail Gromov [online], urfodu.ru [dostęp 2021-04-25] (ros.).

Linki zewnętrzne

John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Michaił Gromow (matematyk) w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

Laureaci Nagrody Abela

do 2009	2003: Jean-Pierre Serre 2004: Michael Atiyah, Isadore Singer 2005: Peter Lax 2006: Lennart Carleson 2007: S.R. Srinivasa Varadhan 2008: John G. Thompson, Jacques Tits 2009: Michaił Gromow
2010–2019	2010: John Tate 2011: John Milnor 2012: Endre Szemerédi 2013: Pierre Deligne 2014: Jakow Sinaj 2015: John Forbes Nash, Louis Nirenberg 2016: Andrew Wiles 2017: Yves Meyer 2018: Robert Langlands 2019: Karen Uhlenbeck
lata 20. XXI wieku	2020: Hillel Furstenberg, Grigorij Margulis 2021: László Lovász, Avi Wigderson 2022: Dennis Sullivan 2023: Luis Caffarelli 2024: Michel Talagrand

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie matematyki

XX wiek	1978: Izrail Gelfand, Carl Ludwig Siegel 1979: Jean Leray, André Weil 1980: Henri Cartan, Andriej Kołmogorow 1981: Lars Ahlfors, Oscar Zariski 1982: Hassler Whitney, Mark Krejn 1983/1984: Shiing-shen Chern, Paul Erdős 1984/1985: Kunihiko Kodaira, Hans Lewy 1986: Samuel Eilenberg, Atle Selberg 1987: Kiyoshi Itō, Peter Lax 1988: Friedrich Hirzebruch, Lars Hörmander 1989: Alberto Calderón, John Milnor 1990: Ennio De Giorgi, Ilya Piatetski-Shapiro 1991: nie przyznano 1992: Lennart Carleson, John G. Thompson 1993: Michaił Gromow, Jacques Tits 1994/1995: Jürgen Moser 1995/1996: Robert Langlands, Andrew Wiles 1996/1997: Joseph B. Keller, Jakow Sinaj 1998: nie przyznano 1999: László Lovász, Elias M. Stein 2000: Raoul Bott, Jean-Pierre Serre
XXI wiek	2001: Władimir Arnold, Saharon Szelach 2002/2003: Mikio Sato, John Tate 2004: nie przyznano 2005: Grigorij Margulis, Siergiej Nowikow 2006/2007: Stephen Smale, Hillel Furstenberg 2008: Pierre Deligne, Phillip Griffiths, David Mumford 2009: nie przyznano 2010: Dennis Sullivan, Shing-Tung Yau 2011: nie przyznano 2012: Michael Aschbacher, Luis Caffarelli 2013: Michael Artin, George D. Mostow 2014: Peter Sarnak 2015: James Arthur 2016: nie przyznano 2017: Richard Schoen, Charles Fefferman 2018: Alexander Beilinson, Władimir Drinfeld 2019: Jean-Francois Le Gall, Gregory Lawler 2020: Simon Donaldson, Yakov Eliashberg 2021: nie przyznano 2022: George Lusztig 2023: Ingrid Daubechies 2024: Noga Alon, Adi Shamir

XX wiek

1978: Izrail Gelfand, Carl Ludwig Siegel
1979: Jean Leray, André Weil
1980: Henri Cartan, Andriej Kołmogorow
1981: Lars Ahlfors, Oscar Zariski
1982: Hassler Whitney, Mark Krejn
1983/1984: Shiing-shen Chern, Paul Erdős
1984/1985: Kunihiko Kodaira, Hans Lewy
1986: Samuel Eilenberg, Atle Selberg
1987: Kiyoshi Itō, Peter Lax
1988: Friedrich Hirzebruch, Lars Hörmander
1989: Alberto Calderón, John Milnor
1990: Ennio De Giorgi, Ilya Piatetski-Shapiro
1991: nie przyznano
1992: Lennart Carleson, John G. Thompson
1993: Michaił Gromow, Jacques Tits
1994/1995: Jürgen Moser
1995/1996: Robert Langlands, Andrew Wiles
1996/1997: Joseph B. Keller, Jakow Sinaj
1998: nie przyznano
1999: László Lovász, Elias M. Stein
2000: Raoul Bott, Jean-Pierre Serre

XXI wiek

2001: Władimir Arnold, Saharon Szelach
2002/2003: Mikio Sato, John Tate
2004: nie przyznano
2005: Grigorij Margulis, Siergiej Nowikow
2006/2007: Stephen Smale, Hillel Furstenberg
2008: Pierre Deligne, Phillip Griffiths, David Mumford
2009: nie przyznano
2010: Dennis Sullivan, Shing-Tung Yau
2011: nie przyznano
2012: Michael Aschbacher, Luis Caffarelli
2013: Michael Artin, George D. Mostow
2014: Peter Sarnak
2015: James Arthur
2016: nie przyznano
2017: Richard Schoen, Charles Fefferman
2018: Alexander Beilinson, Władimir Drinfeld
2019: Jean-Francois Le Gall, Gregory Lawler
2020: Simon Donaldson, Yakov Eliashberg
2021: nie przyznano
2022: George Lusztig
2023: Ingrid Daubechies
2024: Noga Alon, Adi Shamir

Laureaci Nagrody Kioto (nauki podstawowe)

Nauki biologiczne	George Evelyn Hutchinson (1986) Jane Goodall (1990) William Donald Hamilton (1993) Daniel H. Janzen (1997) John Maynard Smith (2001) Simon Asher Levin (2005) Peter i Rosemary Grantowie (2009) Masatoshi Nei (2013) Graham Farquhar (2017) Bryan Grenfell (2022)
Nauki matematyczne	Claude E. Shannon (1985) Izrail Gelfand (1989) André Weil (1994) Kiyoshi Itō (1998) Michaił Gromow (2002) Hirotugu Akaike (2006) László Lovász (2010) Edward Witten (2014) Masaki Kashiwara (2018) Elliott Lieb (2023)
Ziemia i wiedza o planetach, astronomia i astrofizyka	Jan Oort (1987) Edward Norton Lorenz (1991) Chūshirō Hayashi (1995) Walter Heinrich Munk (1999) Eugene Newman Parker (2003) Hirō Kanamori (2007) Raszyd Siuniajew (2011) Michel Mayor (2015) James Gunn (2019) Paul Hoffman (2024)
Nauki przyrodnicze	Yasutomi Nishizuka (1992) Mario Renato Capecchi (1996) Walter Gehring (2000) Alfred G. Knudson (2004) Anthony James Pawson (2008) Yoshinori Ōsumi (2012) Tasuku Honjo (2016) Robert Roeder (2021)
Kognitywistyka	Noam Chomsky (1988)

Laureaci Nagrody Frederica Essera Nemmersa w dziedzinie matematyki

XX wiek	1994: Yuri I. Manin 1996: Joseph B. Keller 1998: John Horton Conway 2000: Edward Witten
XXI wiek	2002: Jakow Sinaj 2004: Michaił Gromow 2006: Robert Langlands 2008: Simon Donaldson 2010: Terence Tao 2012: Ingrid Daubechies 2014: Michael J. Hopkins 2016: János Kollár 2018: Assaf Naor 2020: Nalini Anantharaman 2022: Bhargav Bhatt

Laureaci Nagrody Steele’a za wkład w badania

XX wiek	1993: George Daniel Mostow 1994: Louis de Branges 1995: Edward Nelson 1996: Daniel Stroock i S.R. Srinivasa Varadhan 1997: Michaił Gromow 1998: Herbert Wilf i Doron Zeilberger 1999: Michael G. Crandall, John F. Nash 2000: Barry Mazur
XXI wiek	2001: Leslie F. Greengard i Vladimir Rokhlin 2002: Mark Goresky i Robert MacPherson 2003: Ronald Jensen i Michael Morley 2004: Lawrence C. Evans i Nicolai V. Krylov 2005: Robert Langlands 2006: Clifford S. Gardner, John M. Greene, Martin D. Kruskal, Robert M. Miura 2007: Karen Uhlenbeck 2008: Endre Szemerédi 2009: Richard Hamilton 2010: Robert Griess 2011: Ingrid Daubechies 2012: William Thurston 2013: Saharon Szelach 2014: Luis Caffarelli, Robert V. Kohn, Louis Nirenberg 2015: Rostislav Grigorchuk 2016: Andrew Majda 2017: Leon Simon 2018: Siergiej Fomin, Andrej Zelevinsky 2019: Haruzo Hida 2020: Craig Tracy, Harold Widom 2021: Murray Gerstenhaber

XX wiek