Mirosław Lemański
Mirosław Lemański (ok. 1916) | |||
porucznik | |||
Data i miejsce urodzenia | 28 stycznia 1892 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 15 sierpinia 1920 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby | 1919–1920 | ||
Siły zbrojne | Wojsko Polskie | ||
Formacja | Dywizja Ochotnicza | ||
Jednostki | 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej, | ||
Stanowiska | dowódca kompanii | ||
Główne wojny i bitwy | wojna polsko-ukraińska, | ||
Odznaczenia | |||
|
Mirosław Lemański (ur. 28 stycznia 1892 w Warszawie, zm. 15 sierpnia 1920, w Cieksynie k. Nasielska) – student prawa Uniwersytetu Warszawskiego, porucznik W.P.
Życiorys
Rodzicami byli Wincenty Lemański (1862–1917), adwokat[1], obrońca w procesach politycznych 1905-1907[2], polityk Polskiego Zjednoczenia Postępowego oraz Eugenia z domu Kozłowska h. Boleścic (1860-1926), wnuczka Fortunata Saryusz-Wolskiego.
Od 1902 Mirosław Lemański uczył się w Warszawskiej Szkole Realnej, W wyniku represji po strajku szkolnym w 1905 opuścił szkołę, a naukę wznowił w Gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego, a następnie w Gimnazjum Jana Kreczmara. Były to szkoły z polskim językiem wykładowym. Zdany w nich egzamin dojrzałości nie był uznawany na uczelniach Imperium Rosyjskiego[3]. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1914 ucząc się jako wolny słuchacz w IX Gimnazjum(inne języki) w Moskwie. Umożliwiło to Mirosławowi Lemańskiemu rozpoczęcie nauki na Wydziale Prawnym Cesarskiego Uniwersytetu Moskiewskiego(inne języki), na którym studiował do 1916[4].
Mirosław Lemański należał w Moskwie do konspiracyjnej organizacji „Zet”. Z ramienia „Zetu” był członkiem Organizacji Młodzieży Narodowej Szkół Wyższych i Centralnego Komitetu Młodzieży Akademickiej. W latach 1915–1916 przewodniczy sekcji zapomogowej Wydziału Akademickiego Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny[5][6]. Po rewolucji lutowej 1917 pracował w Petersburgu w działającej przy Rządzie Tymczasowym Komisji Likwidacyjnej do Spraw Królestwa Polskiego i w Polskiej Naradzie Ekumenicznej i Rozrachunkowej[7]. Wrócił do Polski po wybuchu rewolucji bolszewickiej. W maju 1918 został przyjęty na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Pismo polecające napisał jego wuj, znany warszawski adwokat i działacz polityczny, Wincenty Biskupski[8].
Tak jak wielu studentów Uniwersytetu, Mirosław Lemański wstąpił jako ochotnik do Legii Akademickiej. Z powstałym z Legii 36 Pułkiem Piechoty uczestniczył w stopniu starszego szeregowego[9] w kampanii galicyjskiej[10] i w walkach o Lwów[5] podczas wojny polsko-ukraińskiej. Po zakończeniu walk został skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty, w której ukończył klasę 15 (3 VII – 1 XI 1919)[11]. Otrzymał promocję na stopień podporucznika. Został przydzielony do II Oddziału Naczelnego Dowództwa. Wraz z ppor. Bratkowskim, Żmigrodzkim, Józefowiczem i Biskupskim tworzył Wydział 5 – Defensywa (kontrwywiad) pod dowództwem kpt. Terleckiego. Wydział 5 wchodził w skład dowodzonej przez mjr. I. Matuszewskiego Sekcji 2 – Biuro Wywiadowcze[12]. W dniu 22 VI 1920 Wydział Defensywy został wydzielony z Biura Wywiadowczego i stał się podstawą organizacji nowo utworzonej Sekcji Defensywnej, czyli Sekcji VII. Ppor Mirosław Lemański został mianowany Naczelnikiem Wydziału Organizacyjnego Sekcji[13]
Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej Mirosław Lemański trzykrotnie stawał do raportu prosząc o przeniesienie do oddziału walczącego na froncie[5]. W lipcu 1920 otrzymał przydział do ochotniczego 201 pułku piechoty wchodzącego w skład Dywizji Ochotniczej dowodzonej przez ppłk. Adama Koca. Został mianowany dowódcą 10 kompanii 3 batalionu pułku[10]. Żołnierzami-ochotnikami byli uczniowie warszawskich szkół, studenci, robotnicy, działacze społeczni i polityczni, członkowie POW oraz harcerze[14]. W czasie Bitwy Warszawskiej zadaniem 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego, w skład której wchodził 201. p.p., było zatrzymanie na linii rzeki Wkry natarcia Armii Czerwonej, próbującej okrążyć Warszawę od północy. 15 sierpnia 201. p.p. sforsował Wkrę w okolicach wsi Wrona, Borkowo, Cieksyn[15]. Wzgórze, na którym stoi kościół św. Doroty w Cieksynie był ważnym punktem strategicznym, ponieważ pozwalał obrońcom kontrolować przeprawę przez Wkrę w pobliskim Borkowie[16].
Mirosław Lemański zginął 15 sierpnia 1920 odpierając na czele swojej kompanii kontratak Rosjan w pobliżu kościoła w Cieksynie[17][18].
Pogrzebany na cmentarzu parafialnym wraz z innymi poległymi[18], został ekshumowany i pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[10], (kwatera 170, rząd 3, miejsce 13)[19].
Odznaczenie
Upamiętnienia
- Mirosław Lemański był wymieniony wśród poległych podchorążych na tablicy marmurowej z napisem "Poległym wychowankom - Szkoła" w ówczesnej siedzibie Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie w Al. Ujazdowskich. Po przeniesieniu Szkoły do Ostrowi Mazowieckiej-Komorowa w 1927 tablicę wmurowano w ścianę Sali Honorowej w budynku dowództwa batalionu Szkoły[21]. Dalszy los tablicy jest nieznany.
- 15 sierpnia 2020 z okazji setnej rocznicy Bitwy nad Wkrą przy kościele pw. św. Doroty w Cieksynie odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej bohaterów z 22. i 201. p.p., poległych w sierpniu 1920 na terenie Cieksyna[22].
Życie prywatne
- Jan Władysław Lemański (1897-1944), żołnierz Legionów Polskich, porucznik kawalerii W.P., uczestnik Powstania Warszawskiego – brat,
- Helena Domańska z d. Choynowska (1885–1944) – przyrodnia siostra,
- Piotr Choynowski (1885-1935), pisarz - brat przyrodni,
- Jan Lemański (1866-1933), poeta, satyryk i bajkopisarz okresu Młodej Polski – stryj.
Przypisy
- ↑ Wincenty Lemański ~1862–1917 – Nekrologia Minakowskiego [online], wielcy.pl [dostęp 2023-06-21] .
- ↑ HalinaH. Kiepurska HalinaH., Adwokaci warszawscy w okresie rewolucji 1905-1907 : (ciąg dalszy), „Palestra”, 8 (4/76), bazhum.muzhp.pl, 1964, s. 22 [dostęp 2023-06-21] .
- ↑ Historia [online], mickiewicz.edu.pl [dostęp 2023-06-21] .
- ↑ Zyciorys Mirosława Lemańskiego [online], Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego: Akta studenckie RP 2769, 27 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ a b c Tadeusz WacławT.W. Nowacki Tadeusz WacławT.W., Tadeusz WacławT.W. Nowacki Tadeusz WacławT.W. (red.), ZET w walce o niepodległość i budowe̜ państwa: szkice i wspomnienia, Wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 1996, s. 123, ISBN 978-83-01-12142-6 [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Tomasz H.T.H. Piskorski Tomasz H.T.H., Wykaz poległych i zmarłych uczestników ruchu niepodległościowego młodzieży narodowej (członków Związku Młodzieży Polskiej - "Zet", Organizacji "Przyszłość" - "Pet" i innych stopni organizacyjnych w okresie lat 1886-1936), „Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, 1936, s. 36 [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ RobertR. Gawkowski RobertR., Andrzej KrzysztofA.K. Kunert Andrzej KrzysztofA.K., KrzysztofK. Pilecki KrzysztofK., Księga pamięci poświęcona studentom Uniwersytetu Warszawskiego poległym i zmarłym w czasie walk o niepodległość 1918–1921, Wydanie 1, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020, s. 214, ISBN 978-83-235-4840-9 [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Rekomendacja M.Lemańskiego przez W. Biskupskiego [online], Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego: Akta Studenckie RP 2769, 27 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920, „Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu”, 1934, s. 474 [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ a b c Mirosław Lemański ~1892–1920 – Nekrologia Minakowskiego [online], wielcy.pl [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ Księga Pamiątkowa 1830-29.XI-1930: szkice z dziejów piechoty polskiej, „Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu”, 1930, s. 444 [dostęp 2023-06-28] .
- ↑ Opis pracy sekcji Oddziału II Informacyjnego Naczelnego Dowództwa [online], archiwa.pilsudski.org [dostęp 2023-06-28] .
- ↑ AndrzejA. Krzak AndrzejA., Defensywa II Rzeczypospolitej – powstanie i kształtowanie się kontrwywiadu wojskowego po odzyskaniu niepodległości (1918–1923), [w:] JacekJ. Biernacki, BogusławB. Kubisz (red.), KONTRWYWIAD II RP (1914) 1918–1945 (1948), t. 6, Warszawa: Bellona, 2019, s. 35, ISBN 978-83-953038-3-8 [dostęp 2023-07-06] .
- ↑ GrzegorzG. Kędzia GrzegorzG., „Zdesperowane diabły” – 201 ochotniczy pułk piechotyw bitwie warszawskiej, „Niepodległość i Pamięć”, XXVIII (3/75), Warszawa 2021, s. 55 [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ GrzegorzG. Kędzia GrzegorzG., „Zdesperowane diabły” – 201 ochotniczy pułk piechoty w bitwie warszawskiej, „Niepodległość i Pamięć”, XXVIII, Warszawa 2021, s. 60 [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ "Pamiętamy, dbamy..." Cmentarz w Cieksynie. [dostęp 2023-07-01].
- ↑ J.J. Wolff J.J. (red.), Na Polu Chwały, „Tygodnik Ilustrowany” (5), Gebethner i Wolff, 1921, s. 78 [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ a b Z kraju i poza Krajem +Polegli w Cieksynie, „Kurjer Warszawski Wydanie wieczorne”, 100 (334), crispa.uw.edu.pl, 1920, s. 4-5 [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MIROSŁAW LEMAŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ Kartoteka Personalno-Odznaczeniowa [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ Księga Pamiątkowa 1830-29.XI-1930: szkice z dziejów piechoty polskiej, „Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu”, 1930, s. 312, 390 [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ Nasielsk.pl - Odsłonięcie tablicy upamiętniającej bohaterów z 1920 roku. [online], nasielsk.pl [dostęp 2023-06-30] .
Bibliografia
- Gawkowski R., Kunert A.K., Pilecki K., Księga pamięci poświęcona studentom Uniwersytetu Warszawskiego poległym i zmarłym w czasie walk o niepodległość 1918–1921, Wydanie 1, Warszawa: Wydawnictwag Uniwersytetu Warszawskiego, 2020, s. 214-217, ISBN 978-83-235-4848-5.
Linki zewnętrzne
- IX Gimnazjum w Moskwie
- Wydział Prawny Uniwersytetu Moskiewskiego