Mleczaj wątrobowy

Mleczaj wątrobowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj wątrobowy
Nazwa systematyczna
Lactarius hepaticus Plowr. Icon. Mycol. (Paris) 4: 28 (1905)
Zasięg
Zasięg w Europie i Azji
Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj wątrobowy (Lactarius hepaticus Plowr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Alina Skirgiełło opisywała ten gatunek w 1988 r. pod nazwą mleczaj wątrobiasty^[2].

Kapelusz

Średnica 2–7 cm, początkowo wypukły, później rozpostarty i często z garbem na środku. Powierzchnia gładka, w stanie wilgotnym błyszcząca, na brzegu zazwyczaj nieco szorstka, pokryta drobnymi kosmkami. Barwa od wątrobowobrązowej do kasztanowej ze słabym oliwkowym odcieniem. Czasami występują okazy jaśniejsze, o barwie kawy z mlekiem^[3].

Blaszki

Dość gęste, u młodych okazów cielistoochrowe, u starszych pomarańczoworude. Czasami rozwidlają się przy trzonie^[3].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość 4–8 mm, walcowaty, kruchy, początkowo pełny, później pusty. W górnej części jest jasnoochrowy, w dolnej rudy, u podstawy podczas wilgotnej pogody purpurowoczarniawy^[3].

Miąższ

Jasnoochrowy z nieco różowawym odcieniem, tylko przy podstawie trzonu ciemniejszy – winnoczerwony. Po uszkodzeniu zmienia barwę na żółto^[3].

Mleczko

U młodych okazów wydziela się obficie, u starszych słabo. Jest białe lub wodnistobiałe. Nie zmienia barwy na powietrzu, ale na paznokciu żółknie. Mleczko ma ostry, gorzki smak^[3].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowożółty. Zarodniki owalne, brodawkowate, o rozmiarach 8-9 ×6–7 μm. Brodawki są stojące i połączone grzbietami tworzącymi niepełna siateczkę. Cystyd jest niewiele i występują zarówno na ostrzu blaszek, jak i na ich bokach. Mają kształt od wrzecionowatego do cylindrycznego, czasami są nieco rozdęte^[3].

Gatunki podobne

Istnieje wiele podobnych gatunków mleczajów o brązowym odcieniu, m.in.:

• mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus). Odróżnia się charakterystycznym zapachem^[4].
• mleczaj brązowy (Lactarius badiosanguineus). Ma bardziej czerwony kapelusz^[3].
• mleczaj rudy (Lactarius rufus). Ma mleczko o żywicznym zapachu i ostrym smaku^[4].

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii^[5]. Częstość występowania w Polsce nieznana, w Niemczech jest na liście gatunków zagrożonych^[2].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, głównie pod sosnami. Owocniki wytwarza od sierpnia do października.

Grzyb mikoryzowy^[2]. Z powodu gorzkiego smaku jest niejadalny^[4].