Mrzechlina

Cestrum parqui

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

psiankowate

Rodzaj

mrzechlina

Nazwa systematyczna

Cestrum L.
Sp. Pl. 191 1753

Typ nomenklatoryczny

Cestrum nocturnum L.^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Mrzechlina^[4], pieczennik^[5] (Cestrum L.) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje 175 gatunków występujących w ciepłych tropikalnych regionach Ameryki, od południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych^[6] (Floryda, Teksas) po południe i część środkową Chile (region Bíobío – C. parqui). Wszystkie części rośliny są trujące. Spożycie powoduje bardzo poważne zapalenie żołądka i jelit^[7]. Rośliny są trujące także dla koni, bydła i owiec^[8]. Kwiaty zapylane są przez kolibry i owady, zwłaszcza ćmy^[9].

Różne gatunki uprawiane są jako ozdobne, głównie dla pachnących kwiatów^[8], przy czym C. parqui jest z nich stosunkowo najbardziej tolerancyjny na spadki temperatur^[9]. Niektóre gatunki używane są jako lecznicze. C. laevigatum we wschodniej Brazylii jest substytutem konopi^[8].

Morfologia

Pokrój: Krzewy o wysokości do 4 m^[9], także drzewa i pnącza^[10]. Pędy kwitnące zwykle przewisające^[9].
Liście: Skrętoległe, sezonowe lub zimozielone, pojedyncze^[9], całobrzegie^[10].
Kwiaty: W przeciwieństwie do innych psiankowatych u roślin tego rodzaju kwiatostany są silnie rozgałęzione^[4], wierzchotkowe, składające się z kilkudziesięciu (do 40) kwiatów^[10]. Kielich jest walcowaty, dzwonkowaty, urnowaty lub miseczkowaty^[10]. Korona ma postać rurki zrośniętej z płatków, na końcu z łatkami zwykle odgiętymi. Kolory korony są bardzo zróżnicowane u różnych gatunków. Pręcików jest 5, u nasady zrośnięte są z rurką korony, nie wystają ponad jej krawędź. Nitki pręcików mają równą lub nierówną długość^[9]^[10]. Zalążnia jest górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami w każdej z komór. Słupek pojedynczy, smukły^[9].
Owoce: Jajowate lub elipsoidalne jagody^[10], niewielkie, zwykle czarniejące po dojrzeniu^[9].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Cestreae z podrodziny Browallioideae w obrębie rodziny psiankowatych (Solanaceae)^[11].

Synonimy^[11]

Fregirardia Dunal ex Delile, Habrothamnus Endl., Meyenia Schltdl., Parqui Adans., Wadea Raf.

Wykaz gatunków^[12]

Cestrum abeggii Urb. & Ekman
Cestrum aberrans J.F.Macbr.
Cestrum acutifolium Alain
Cestrum affine Kunth
Cestrum alternifolium (Jacq.) O.E.Schulz
Cestrum amictum Schltdl.
Cestrum anagyris Dunal
Cestrum atroxanthum Kuntze
Cestrum aurantiacum Lindl.
Cestrum auriculatum L'Hér.
Cestrum azuense Urb. & Ekman
Cestrum bahamense Britton
Cestrum benthamii Miers
Cestrum bicolor Urb.
Cestrum bigibbosum Pittier
Cestrum bolivianum Francey
Cestrum bracteatum Link & Otto
Cestrum brevifolium Urb.
Cestrum brunneopurpureum Francey
Cestrum buchtienii Francey
Cestrum buxifolium Kunth
Cestrum buxoides Ekman ex Urb.
Cestrum cahosianum Urb. & Ekman
Cestrum capsulare Carvalho & A.Schnoor
Cestrum chiapense Brandegee
Cestrum chimborazinum Francey
Cestrum chiriquianum Francey
Cestrum cobanense Francey
Cestrum coelophlebium O.E.Schulz
Cestrum colombianum Francey
Cestrum confertifolium Francey
Cestrum conglomeratum Ruiz & Pav.
Cestrum corcovadense Miers
Cestrum cordatum Schott ex Sendt.
Cestrum coriaceum Miers
Cestrum corymbosum Schltdl.
Cestrum costaricense Francey
Cestrum crassinervium Francey
Cestrum cristinae D.A.Soto
Cestrum cuneifolium Francey
Cestrum cuspidatissimum Francey
Cestrum cuspidatum Sendtn.
Cestrum daphnoides Griseb.
Cestrum darcyanum C.Benítez de Rojas & Sawyer
Cestrum dasyanthum Donn.Sm.
Cestrum decurrens Francey
Cestrum dependens (Ruiz & Pav.) J.F.Macbr.
Cestrum diurnum L.
Cestrum diversifolium Francey
Cestrum domingense O.E.Schulz
Cestrum donnell-smithii Francey
Cestrum dumetorum Schltdl.
Cestrum dunalii Francey
Cestrum ecuadorense Francey
Cestrum ehrenbergii Schltdl. ex Dunal
Cestrum ekmanii Urb. & O.E.Schulz
Cestrum elegans (Brongn. ex Neumann) Schltdl.
Cestrum elegantissimum C.V.Morton
Cestrum ellipticum Francey
Cestrum endlicheri Miers
Cestrum endresii Francey
Cestrum eriochiton Sendtn.
Cestrum euanthes Schltdl.
Cestrum evanidum C.V.Morton
Cestrum falcatum Francey
Cestrum fasciculatum (Schltdl.) Miers
Cestrum ferrugineum A.Rich.
Cestrum filipes Urb. & Ekman
Cestrum flavescens Greenm.
Cestrum flavinervium Francey
Cestrum foliosum Francey
Cestrum formosum C.V.Morton
Cestrum forsythii Dunal
Cestrum fragile Francey
Cestrum franceyi C.V.Morton
Cestrum fraternum C.V.Morton
Cestrum fuertesii O.E.Schulz
Cestrum fulvescens Fernald
Cestrum galeottianum Francey
Cestrum gardneri Sendtn.
Cestrum glabrescens (Morton) Steyerm. & Maguire
Cestrum glabrum Francey
Cestrum glanduliferum Kerber ex Francey
Cestrum glaucophyllum Francey
Cestrum glomeratum Schott ex Sendt.
Cestrum gracile Francey
Cestrum granadense Francey
Cestrum grandifolium Francey
Cestrum guaraniticum Chodat & Hassl.
Cestrum guatemalense Francey
Cestrum hartwegii Dunal
Cestrum hassleri Francey
Cestrum heterophyllum Urb.
Cestrum hirtellum Schltdl.
Cestrum hirtum Sw.
Cestrum hortulanum Britton & P.Wilson
Cestrum hotteanum Urb. & Ekman
Cestrum humboldtii Francey
Cestrum humile Urb. & Ekman
Cestrum imbricatum Rusby
Cestrum inclusum Urb.
Cestrum intermedium Sendtn.
Cestrum irazuense Kuntze
Cestrum jacaltenanginum Loes.
Cestrum jaramillanum Benítez & D'Arcy
Cestrum jimenezii Alain
Cestrum johnniegentrianum D'Arcy
Cestrum killipii Francey
Cestrum kunthii Francey
Cestrum laevifolium Francey
Cestrum laevigatum Schltdl.
Cestrum lanceolatum Miers
Cestrum lancifolium Schltdl.
Cestrum langeanum D'Arcy
Cestrum latifolium Lam.
Cestrum laurifolium L'Hér.
Cestrum laxum Benth.
Cestrum lehmannii Francey
Cestrum lewisii D'Arcy
Cestrum limitatis Alain
Cestrum lindenii Dunal
Cestrum linearifolium Urb.
Cestrum longiflorum Ruiz & Pav.
Cestrum lorentzianum Griseb.
Cestrum lucidum Francey
Cestrum luteovirescens Francey
Cestrum macbridei Francey
Cestrum macrophyllum Vent.
Cestrum magnifolium Francey
Cestrum maleolens J.F.Macbr.
Cestrum mancoi J.F.Macbr.
Cestrum mandonii Rusby
Cestrum mariquitense Kunth
Cestrum marmoratum Urb. & Ekman
Cestrum martii Sendtn.
Cestrum memorabile Witasek
Cestrum mexicanum Francey
Cestrum micans Francey
Cestrum microcalyx Francey
Cestrum microphyllum Linden ex Dunal
Cestrum milciomejiae Zanoni
Cestrum miradorense Francey
Cestrum moaense Borhidi & O.Muñiz
Cestrum mononeurum Urb. & Ekman
Cestrum moquinianum Dunal
Cestrum morae Hunz.
Cestrum morretense Toledo ex Handro
Cestrum mortonianum J.L.Gentry
Cestrum mositicum Toledo
Cestrum mutisii Willd. ex Roem. & Schult.
Cestrum neblinense D'Arcy
Cestrum neibensis Alain
Cestrum nemanthum Dunal
Cestrum nitidum M.Martens & Galeotti
Cestrum nocturnum L.
Cestrum oblongifolium Schltdl.
Cestrum obovatum Sendtn.
Cestrum obscurum Francey
Cestrum ochraceum Francey
Cestrum olivaceum Francey
Cestrum osnoense J.F.Macbr.
Cestrum ovale (Sendtn.) Francey
Cestrum ovalifolium Francey
Cestrum ovatolanceolatum Francey
Cestrum pacayense Francey
Cestrum pacificum Brandegee
Cestrum pallidissimum Francey
Cestrum palmeri Francey
Cestrum papyraceum Rusby
Cestrum pariense Steyerm.
Cestrum parqui (Lam.) L'Hér.
Cestrum pauciflorum Willd. ex Roem. & Schult.
Cestrum pedicellatum Sendtn.
Cestrum pennellii Francey
Cestrum petiolare Kunth
Cestrum petiolatum Francey
Cestrum pinetorum Britton
Cestrum pitonianum Urb. & Ekman
Cestrum pittieri Francey
Cestrum plicatum Francey
Cestrum poasanum Donn.Sm.
Cestrum polyanthum Sendtn.
Cestrum porphyreum Dunal
Cestrum potaliifolium Dunal
Cestrum pseudopedicellatum Francey
Cestrum psittacinum Stapf
Cestrum psychotrifolium Schltdl.
Cestrum pulverulentum Francey
Cestrum quitense France
Cestrum racemosum Ruiz & Pav.
Cestrum raimondianum Francey
Cestrum ramulosum Francey
Cestrum reflexum Sendtn.
Cestrum reticulatum Francey
Cestrum retrofractum Dunal
Cestrum rigidifolium Francey
Cestrum rigidum Rusby
Cestrum roseum Kunth
Cestrum rugulosum Francey
Cestrum ruizteranianum Benítez & D'Arcy
Cestrum salicifolium Jacq.
Cestrum salzmannii Dunal
Cestrum santanderianum Francey
Cestrum scandens Vahl
Cestrum schiedei Francey
Cestrum schlechtendahlii G.Don
Cestrum schulzianum Francey
Cestrum sessiliflorum Schott ex Sendt.
Cestrum skutchii C.V.Morton
Cestrum sotonunezii Mont.-Castro
Cestrum sparsifolium Britton ex Rusby
Cestrum sphaerocarpum O.E.Schulz
Cestrum sprucei Francey
Cestrum strictum Schott ex Sendt.
Cestrum strigillatum Ruiz & Pav.
Cestrum stuebelii Hieron. ex Francey
Cestrum subcordatum Francey
Cestrum subpulverulentum Mart.
Cestrum subuniflorum Dunal
Cestrum taylorii Britton & P.Wilson
Cestrum tenuifolium Francey
Cestrum thrysoideum Kunth
Cestrum tillettii Benítez & D'Arcy
Cestrum toledii Carvalho & A.Schnoor
Cestrum tomentosum L.f.
Cestrum tubulosum Sendtn.
Cestrum tuerckheimii O.E.Schulz
Cestrum turquinense Urb.
Cestrum uhdei Dammer ex Francey
Cestrum undulatum Ruiz & Pav.
Cestrum urbanii Francey
Cestrum valerioi Francey
Cestrum validum Francey
Cestrum velutinum Hiern
Cestrum vestioides Schltdl.
Cestrum vestitum Hook.
Cestrum viminale Sendtn.
Cestrum violaceum Urb.
Cestrum virgaurea Urb. & Ekman
Cestrum viride Moric. ex Dunal
Cestrum viridifolium Francey
Cestrum weberbaueri Francey
Cestrum wrightianum P.Wilson
Cestrum yucatanense Francey
Cestrum zarucchianum D'Arcy, Brako & Zarucchi

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-10-30].
↑ ^a ^b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 235. ISBN 83-7079-779-2.
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 91.
↑ USDA Plants
↑ Cestrum. [w:] Estudios criticos sobre la Flora de Chile [on-line]. [dostęp 2009-10-30].
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 184, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 392. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 325, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .
↑ ^a ^b Genus: Cestrum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-23].
↑ Cestrum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-12-22].