Płyta Lwandle

Płyta Lwandle – mikropłyta tektoniczna, która razem z mikropłytami Rovuma i Victoria wchodzi w skład płyty afrykańskiej. Rozpoznana stosunkowo niedawno i słabo poznana^[1] , położona jest pomiędzy 30°E a 50°E szerokości geograficznej, graniczy z płytami: somalijską, nubijską i antarktyczną^[2] .

Płyta Lwandle w głównej mierze jest płytą oceaniczną, leżącą na południowo-wschodnim wybrzeżu Afryki. Uważa się, że południowa część Madagaskaru położona jest w zasięgu płyty Lwandle i przez wyspę przebiega granica płyty^{[2] [3] [4]} .

Wielki Rów Wschodni, który zaczął rozwijać się na początku miocenu (około 25–22 mln lat temu), przyczynił się do rozszczepienia płyty afrykańskiej na dwie mniejsze płyty: somalijską i nubijską^[5] . Zastosowanie technologii GPS i integracja danych o trzęsieniach ziemi pozwoliły na odkrycie trzech nowych mikropłyt tektonicznych (Lwandle, Rovuma, Victoria), które powstały pod wpływem rowu tektonicznego^[1] .

Trzęsienia ziemi występują najczęściej na granicy dwóch płyt tektonicznych i były wykorzystywane do zlokalizowania poszczególnych granic płyt tektonicznych^[6] [7] . Istnienie płyty Lwandle było postulowane na podstawie zebranych danych o trzęsieniach ziemi z obszaru, który był uważany za wnętrze płyty nubijskiej i somalijskiej^[8] .

Istnienie płyty Lwandle zostało potwierdzone na podstawie zebranych danych o tempie rozprzestrzeniania się trzech płyt tektonicznych (tworzące obwód zamknięty): Lwandle, antarktycznej i nubijskiej oraz zmiany ich azymutu w stosunku do Grzbietu Zachodnioindyjskiego. W matematycznym obwodzie zamkniętym założono istnienie płyty tektonicznej Lwandle, a jej prędkość przemieszczania została ustalona na podstawie prędkości dwóch sąsiadujących płyt tektonicznych^[3] [9] .

Granice płyty tektonicznej Lwandle są słabo rozpoznane^[4] .

• Granica północna: ciągnie się wzdłuż osi sejsmicznej Quathlamba (ang. Quathlamba Seismic Axis) oraz prawdopodobnie wzdłuż grzbietu oceanicznego Davie Ridge. Biegnie wzdłuż mikropłyty tektonicznej Rovuma^[4] .
• Granica południowa: granica biegnie wzdłuż Grzbietu Zachodnioindyjskiego, charakteryzuje się powolnym tempem rozrastania się grzbietu śródoceanicznego (około 12–18 mm/rok)^[1] [10] , prowadzi do powolnego oddzielania się płyty Lwandle od antarktycznej^[11] .
• Granica wschodnia: położenie granicy jest bardzo słabo rozpoznane. Zakłada się, że granica wschodnia biegnie przez wyspę Madagaskar. Szacuje się, że prędkość przemieszczania się płyty na tej granicy wynosi około 1,3–1,4 mm/rok. Biegnie wzdłuż płyty somalijskiej^[2] .
• Granica zachodnia: granica charakteryzuje się bardzo małą aktywnością sejsmiczną^[8]  i jednocześnie nie odpowiada to anomaliom magnetycznym dna morskiego, które sugerują przemieszczanie się zachodniej granicy^[2] [12] . Modele sugerują, że zachodnia granica może przemieszczać się w tempie 1 mm/rok^[4]  lub że przestała się przemieszczać około 11 mln lat temu^[2] [13] . Biegnie wzdłuż płyty nubijskiej^[2] .

Dane GPS w powiązaniu z danymi dotyczącymi trzęsień ziemi zostały wykorzystane do określenia prędkości ruchu płyty Lwandle oraz sąsiednich płyt tektonicznych. Prędkość płyty Lwandle w porównaniu do dwóch sąsiadujących płyt (nubijska i somalijska) jest bardzo mała i wynosi około 1–2 mm/rok. Nieznaczna prędkość płyty koreluje z danymi nt. aktywności sejsmicznej tego obszaru, która jest bardzo mała^[1] . Płyta Lwandle pomimo faktu, że porusza się szybciej w stosunku do płyty antarktycznej niż do płyt nubijskiej i somalijskiej, charakteryzuje się wolnym, jednym z najpowolniejszych, tempem przemieszczania się na Ziemi^[2] .

• E. Saria. Present-day kinematics of the East African Rift". Journal of Geophysical Research. „Solid Earth”. 119, 2014. DOI: 10.1002/2013JB010901. 
• DeMets, Ch.; Gordon, R.; Argus, D.. Geologically current plate motions. „Geophys”. 181, s. 1-80, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-246X.2009.04491.x. Sprawdź autora:1.
• B. Horner-Johnson, R. Gordon, D. Argus. Plate kinematic evidence for the existence of a distinct plate between the Nubian and Somalian plates along the Southwest Indian Ridge. „Journal of Geophysical Research”. 112, 2007. DOI: 10.1029/2006JB004519. 
• Sarah Stamps. A kinematic model for the East African Rift. „Journal of Geophysical Research”. 35, 2008. DOI: 10.1029/2007GL032781. 
• C.J. Ebinger. Continental break-up: the East African perspective. „Astronomy & Geophysics”. 46, 2005. DOI: 10.1111/j.1468-4004.2005.46216.x. 
• Calais, E.; Ebinger, C.J.; Hartnady, C.; Nocquet, J.M. Yirgu, G.; Ebinger, C.J.; Maguire, P.K.H.: Kinematics of the East African Rift from GPS and earthquake slip vector data, in The Afar Volcanic Province Within the East African Rift System. 2006. [dostęp 2017-08-11]. (ang.).
• J. Kelleher, L. Sykes, J. Oliver. Possible criteria for predicting earthquake locations and their application to major plate boundaries of the Pacific and the Caribbean. „Journal of Geophysical Research”. 78, 1973. DOI: 10.1029/JB078i014p02547. 
• Hartnady, C.J.H.: Earthquake hazard in Africa : perspectives on the Nubia-Somalia boundary : news and view. South African Journal of Science, 2002. [dostęp 2017-08-11]. (ang.).
• Fowler C.: The solid earth : an introduction to global geophysics. Cambridge: Cambridge University Press, 2006. ISBN 978-0-521-89307-7.
• B. Horner-Johnson, R. Gordon, S. Cowles, D. Argus. The angular velocity of Nubia relative to Somalia and the location of the Nubia—Somalia–Antarctica triple junction. „Geophysical Journal International”. 199, s. 221-238, 2005. DOI: 10.1111/j.1365-246X.2005.02608.x. 
• D. Chu, R. Gordon. Evidence for motion between Nubia and Somalia along the Southwest Indian ridge. „Geophysical Journal International”. 398, 1999. DOI: 10.1038/18014. 
• Lemaux, J.; Gordon, R.; Royer, J.. Location of the Nubia-Somalia boundary along the Southwest Indian Ridge. „Geology”. 30, 2002. DOI: <0339:lotnsb>2.0.co;2 10.1130/0091-7613(2002)030<0339:lotnsb>2.0.co;2. Sprawdź autora:1.
• P. Patriat, H. Sloan, D. Sauter. From slow to ultraslow: A previously undetected event at the Southwest Indian Ridge at ca. 24 Ma. „Geology”. 42, 2014. DOI: 10.1130/G24270A.1.