Phaethornis

Phaethornis[1]
Swainson, 1827[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – pustelnik płowy (P. syrmatophorus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

krótkonogie

Rodzina

kolibrowate

Podrodzina

pustelniki

Rodzaj

Phaethornis

Typ nomenklatoryczny

Trochilus superciliosus Linnaeus, 1766

Synonimy
  • Phoetornis Ferussac, 1831[3]
  • Phrethornis Boie, 1831[4]
  • Phaetornis Voigt, 1831[5]
  • Phaethornus Jardine & Selby, 1835[6]
  • Orthornis Bonaparte, 1854[7]
  • Guyornis Bonaparte, 1854[7]
  • Pygmornis Bonaparte, 1854[8]
  • Ametrornis Reichenbach, 1854[9]
  • Toxoteuches Cabanis & Heine, 1860[10]
  • Mesophila Mulsant, J. Verreaux & E. Verreaux, 1866[11]
  • Pygornis Mulsant, J. Verreaux & E. Verreaux, 1866[12]
  • Momus Mulsant, J. Verreaux & E. Verreaux, 1866[13]
  • Anisoterus Mulsant & E. Verreaux, 1874[14]
  • Milornis Mulsant & E. Verreaux, 1874[14]
  • Ametornis Mulsant, 1876[15]
  • Phaethornis Salvin, 1892[16]
Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Phaethornis – rodzaj ptaków z podrodziny pustelników (Phaethornithinae) w rodzinie kolibrowatych (Trochilidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce (Meksyk, Belize, Gwatemala, Salwador, Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Trynidad, Gujana, Surinam, Gujana Francuska, Brazylia, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj i Argentyna)[17][18].

Morfologia

Długość ciała 8–17,5 cm; masa ciała 1,8–10 g[17][18].

Systematyka

Etymologia

  • Phaethornis (Phrethornis, Phaetornis, Phaethornus, Phaethornis): gr. φαεθων phaethon „słońce”, od φαω phaō „świecić”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[19].
  • Orthornis: gr. ορθος orthos „prosty”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Trochilus bourcieri Lesson, 1832.
  • Guyornis: epitet gatunkowy Trochilus guy Lesson, 1833 (J. Guy – żyjący w XIX wieku francuski amator-kolekcjoner)[21]; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[22]. Gatunek typowy: Trochilus guy Lesson, 1833.
  • Pygmornis (Pygornis): gr. πυγμαιος pugmaios „liliput, wielkości pięści”, od πυγμη pugmē „pięść” (por. epitet gatunkowy Trochilus pygmaeus von Spix, 1824[a]); ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[23]. Gatunek typowy: Trochilus intermedius Lesson, 1832 (= Trochilus longuemareus Lesson, 1832).
  • Ametrornis (Ametornis): gr. αμετρος ametros „ponad miarę, nieproporcjonalny”, od wzmacniającego przedrostka α- a-; μετρον metron „miara”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[24]. Gatunek typowy: Ametrornis abnormis Reichenbach, 1854 (= Trochilus philippii Bourcier, 1847).
  • Toxoteuches: gr. τοξοτευχης toxoteukhēs „uzbrojony w łuk” (tj. krzywodzioby), od τοξον toxon „łuk”; τευχω teukhō „powodować”[25]. Gatunek typowy: Trochilus guy Lesson, 1833.
  • Mesophila: gr. μεσος mesos „środkowy”; φιλος philos „miłośnik”[26]. Gatunek typowy: Trochilus yaruqui Bourcier, 1851.
  • Momus: w mitologii greckiej Momus (gr. Μωμος Mōmos, łac. Momus, Querella) był bogiem kpin i żartów[27]. Gatunek typowy: Trochilus idaliae Bourcier & Mulsant, 1856.
  • Anisoterus: gr. ανισος anisos „nierówny”, od negatywnego przedrostka αν- an-; ισος isos „równy”; -πτερος -pteros „-skrzydły”, od πτερον pteron „skrzydło”[28]. Gatunek typowy: Trochilus pretrei Lesson & DeLattre, 1839.
  • Milornis: gr. μιλτος miltos „czerwono-ochrowy, minia ołowiana, krew”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[29]. Gatunek typowy: Trochilus squalidus Temminck, 1822.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[30]:

  • Phaethornis hispidus – pustelnik białobrody
  • Phaethornis syrmatophorus – pustelnik płowy
  • Phaethornis mexicanus – pustelnik meksykański – takson wyodrębniony ostatnio z P. longirostris[31]
  • Phaethornis longirostris – pustelnik długodzioby
  • Phaethornis yaruqui – pustelnik białowąsy
  • Phaethornis guy – pustelnik zielony
  • Phaethornis malaris – pustelnik wielkodzioby
  • Phaethornis superciliosus – pustelnik długosterny
  • Phaethornis subochraceus – pustelnik ochrowy
  • Phaethornis eurynome – pustelnik łuskogardły
  • Phaethornis augusti – pustelnik rdzaworzytny
  • Phaethornis pretrei – pustelnik ubogi
  • Phaethornis bourcieri – pustelnik prostodzioby
  • Phaethornis koepckeae – pustelnik peruwiański
  • Phaethornis philippii – pustelnik cienkodzioby
  • Phaethornis anthophilus – pustelnik jasnobrzuchy
  • Phaethornis squalidus – pustelnik skromny
  • Phaethornis rupurumii – pustelnik ciemnogardły
  • Phaethornis longuemareus – pustelnik rdzawy
  • Phaethornis aethopygus – pustelnik rzeczny – takson wyodrębniony ostatnio z P. longuemareus[32]
  • Phaethornis idaliae – pustelnik mały
  • Phaethornis nattereri – pustelnik płowosterny
  • Phaethornis atrimentalis – pustelnik andyjski
  • Phaethornis ruber – pustelnik rdzawobrzuchy
  • Phaethornis stuarti – pustelnik białobrewy
  • Phaethornis striigularis – pustelnik kolumbijski
  • Phaethornis griseogularis – pustelnik szarogardły

Uwagi

  1. ↑ Synonim P. ruber.

Przypisy

  1. ↑ Phaethornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ W. Swainson. A Synopsis of the Birds discovered in Mexico by W. Bullock F.L.S. and H.S. and Mr. William Bullock, jun. „The Philosophical Magazine”. Seria 2. 1, s. 441, 1827. (ang.). 
  3. ↑ A.É.J.P.J.F. d’Audebert de Férussac. Phoetornis. „Bulletin des Sciences Naturelles et de Géologie”. 24, s. 201, 1831. (fr.). 
  4. ↑ F. Boie. Bemerfungen über Species und einige ornithologische Familien und Sippen. „Isis von Oken”. 1831, s. kol. 548, 1831. (niem.). 
  5. ↑ J.J.O. Voight: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Wyd. Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert von F. S. Voight. Cz. 1. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 640. (niem.).
  6. ↑ W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Cz. 3. Dublin: Longman, Rees, Orme, Brown, & Green, and S. Highley, 1835, s. ryc. 143. (ang.).
  7. ↑ a b Bonaparte 1854 ↓, s. 249.
  8. ↑ Bonaparte 1854 ↓, s. 250.
  9. ↑ H.G.L. Reichenbach. Aufzählung der Colibris Oder Trochilideen in ihrer wahren natürlichen Verwandtschaft, nebst Schlüssel ihrer Synonymik. „Journal für Ornithologie”. 1, s. 14, 1854. (niem.). 
  10. ↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 3. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1860. (niem.).
  11. ↑ Mulsant, Verreaux i Verreaux 1866 ↓, s. 161.
  12. ↑ Mulsant, Verreaux i Verreaux 1866 ↓, s. 162.
  13. ↑ Mulsant, Verreaux i Verreaux 1866 ↓, s. 163.
  14. ↑ a b É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1874, s. 55. (fr.).
  15. ↑ É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibris. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. 22, s. 201, 1876. (fr.). 
  16. ↑ O. Salvin: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 16. London: Printed by order of the Trustees, 1892, s. 267. (ang.).
  17. ↑ a b K.L. Schuchmann: Family Trochilidae (Hummingbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 539–541, 543–547. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
  18. ↑ a b J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 207. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phaethornis [dostęp 2022-10-22] .
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Orthornis [dostęp 2022-10-22] .
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, guy [dostęp 2022-10-22] .
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Guyornis [dostęp 2022-10-22] .
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pygmornis [dostęp 2022-10-22] .
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ametrornis [dostęp 2022-10-22] .
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Toxoteuches [dostęp 2022-10-22] .
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mesophila [dostęp 2022-10-22] .
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Momus [dostęp 2022-10-22] .
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anisoterus [dostęp 2022-10-22] .
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Milornis [dostęp 2022-10-22] .
  30. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Phaethornithinae Jardine, 1833 – pustelniki (wersja: 2021-01-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-06].
  31. ↑ E. Arbeláez-Cortés & A.G. Navarro-Sigüenza. Molecular evidence of the taxonomic status of western Mexican populations of Phaethornis longirostris (Aves: Trochilidae). „Zootaxa”. 3716 (1), s. 81–97, 2013. DOI: 10.11646/zootaxa.3716.1.7. (ang.). 
  32. ↑ V.Q. Piacentini, A. Aleixo & L.F. Silveira. Hybrid, subspecies, or species? The validity and taxonomic status of Phaethornis longuemareus aethopyga Zimmer, 1950 (Trochilidae). „The Auk”. 126 (3), s. 604–612, 2009. DOI: 10.1525/auk.2009.08130. (ang.). 

Bibliografia

  • Ch.L. Bonaparte. Talleau des Oiseaux-Mouches. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e Série. 6, s. 248–257, 1854. (fr.). 
  • É. Mulsant, J. Verreaux, E. Verreaux. Essai une Classification Méthodique des Trochilidés. „Mémoires de la Société impériale des sciences naturelles de Cherbourg”. 12, s. 149–242, 1866. (fr.). 
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
  • J9U: 987007538713305171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • GBIF: 2476571
  • identyfikator iNaturalist: 5588
  • ITIS: 553664
  • NCBI: 46512