Portunus (mitologia)

Portunus (Portumnus) – w mitologii Rzymian bóstwo będące opiekunem przystani i portów.

Należał do starych bóstw rzymskich, początkowo jako opiekun drzwi (wejść) i przejść (być może pokrewny Janusowi). Później stał się bóstwem rzecznym i morskim, a stąd również opiekunem portów. Przedstawiano go z kluczem w ręku. Żeglarze przed wypłynięciem w morze kierowali do niego modły o bezpieczną podróż i szczęśliwy powrót. Jego świątynia w Rzymie znajdowała się na Forum Boarium (w pobliżu portu rzecznego), a jego święto – Portunalia, obchodzono nad Tybrem 17 sierpnia.

Utożsamiano go z greckim Palajmonem, czyli Melikertesem, i uznawano za syna staroitalskiej bogini Mater Matuty.

• Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996, s. 320. ISBN 83-70-06597-X.
• Andrzej M. Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2001. ISBN 83-207-1629-2. OCLC 297716845. Brak numerów stron w książce
• Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (pod red. Zdzisława Piszczka), Warszawa: PWN, 1983, s. 611, ISBN 83-01-03529-3

• p
• d
• e

Religia i mitologia rzymska

Główni bogowie	Apollo Ceres Diana Fortuna Janus Junona Jupiter Kwiryn Luna Mars Merkury Minerwa Neptun Pluton Roma Sol Wenus Westa Wulkan
Inni bogowie i pomniejsze bóstwa	Acca Larentia Adranus Angerona Anna Perenna Averruncus Aurora Bachus Bellona Bona Dea Caeculus Clitumnus Cloacina Coelus Consus Dis Pater Edulica Eskulap Fatum Faunus Ferentina Feronia Flora Geniusz Glykon Inuus Juturna Karmenta Kastor i Polluks Kupidyn Lactans Lacturnus Lary Lawerna Liber Libertas Libitina Limentinus Lua Lucina Luperkus Maja Majus Mana Genita Many Mater Matuta Momus Mutunus Tutunus Natio Nox Ops Orkus Pales Pax Penaty Picumnus Picus Pilumnus Pomona Portunus Prozerpina Salus Saturn Salacja Sancus Sator Segetia Silvanus Somnus Soranus Sterquillinus Summanus Sol Invictus Tages Talassius Tellus Terminus Tiberinus Veiovis Volturnus Wertumnus Wiktoria
Personifkacje	Abudantia Aequitas Aeternitas Aius Locutius Alacritas Annona Bonus Eventus Canens Caritas Claritas Clementia Concordia Constantia Copia Discordia Disciplina Fama Fames Fecunditas Felicitas Fides Gloria Hilaritas Honos Indulgentia Iucunditas Iustitia Iuventas Iuventus Laetitia Liberalitas Mens Moneta Mors Necessitas Nobilitas Patientia Perpetuitas Pietas Providentia Pudicitia Religio Roma Aeterna Quies Securitas Spes Tranquilitas Ubertas Veritas Virtus
Legendarni założyciele	Ankus Marcjusz Egeria Eneasz Numa Pompiliusz Romulus i Remus Serwiusz Tuliusz
Kapłani	augur Bractwo Arwalskie epulon flamen haruspik lituus pontifex maximus pontyfik przybory kapłańskie quindecemviri sacris faciundis rex Nemorensis rex sacrorum saliowie sodales Augustales Titii sodales westalka
Wierzenia i praktyki	Agonalia Ambarvalia auspicjum Bachanalia Caristia Carmentalia Carnalia Cerealia Compitalia Concordiae Consualia Decennalia Dies sanguinis Divalia Epulum Iovis Faunalia Feralia Floralia Fornacalia Genius loci hieromancja homo sacer Idy marcowe indigetes Iunonalia Księgi sybillińskie Larentalia Lucaria Ludi Apollinares Ludi Plebeii Ludi Romani Ludi saeculares Ludi Taurei Luperkalia lustrum Matronalia Merkuralia kult cezarów mitologia mit założycielski Nemoralia Neptunalia numen obnuntiatio Ofiary argejskie Paganalia Parilia pomerium Portunalia Quinquatria Robigalia Saturnalia świątynie rzymskie święto Herkulesa święta Terminalia Tubilustrium Vinalia Veneralia Vertumnalia Vestalia Vortumnalia Vulcanalia