Republika Rossono
Republika Rossono (ros. Республика Россоно) – nieformalna nazwa partyzanckiego organizmu administracyjnego w okupowanym obwodzie kalininskim podczas II wojny światowej, aspirującego do rangi państwa. W skład oddziału i administracji wchodzili Białorusini, Łotysze, czy Litwini, w szczytowym momencie około tysiąca bojowników[1]. Najwięcej informacji o projekcie, przekazał współpracujący z Niemcami Dymitrij Karow[2].
Kontrola terytorialna
Zobacz też: Rejon rossoński.
Republika nigdy nie objęła swoim zasięgiem miasta powiatowego Rossony, od którego wzięła nazwę. Początkowo rozciągała się na trudno dostępne obszary leśne obejmujące 20 wiosek, a po niemieckiej ofensywie w lutym 1943 roku jedynie kilka osiedli[1][3].
Historia
Powstanie
Jesienią 1942 r. kilka wsi (m.in. Idrica) leżących nad rzeką Rossoń w lasach obwodu kalininskiego utworzyło tzw. Republikę Rossono, niezależną zarówno od Niemców, jak też Sowietów. Pełna nazwa brzmiała: „Wolna Republika Radziecka Rossono bez Niemców, Stalina i komunistów[3]”. Oprócz miejscowych chłopów we wsiach przebywała duża liczba dezerterów z Armii Czerwonej i antypartyzanckich oddziałów kolaboracyjnych w służbie niemieckiej. Liczebność republiki wynosiła prawdopodobnie kilkanaście tysięcy mieszkańców. Najważniejsze decyzje podejmowała Rada Republiki[1]. Funkcję przywódcy sprawował Łotysz Nikołaj Libih (Libik), zaś naczelnika policji i premiera Stepan Griaznow[1]. Obaj zginęli w marcu 1943 r.
Likwidacja
Poważny cios partyzantom zadał Wehrmacht w ramach Operacji Winterzauber(inne języki), rozpoczętej 15 lutego 1943 roku[1]. Operacją dowodził Friedrich Jeckeln, a wzięły w niej udział kolaborujące oddziały łotewskie, litewskie i ukraińskie. Pozostałości republiki, dowodzone przez Martynowskiego[1][3], zostały zlikwidowane przez Sowietów w sierpniu tego roku. Najpierw wsie zostały zbombardowane przez lotnictwo Armii Czerwonej, a następnie zrzucono bardzo dobrze uzbrojony i liczny oddział powietrznodesantowy Centralnego Sztabu Ruchu Partyzanckiego, który zniszczył całkowicie wszystkie wsie i zabił schwytanych mieszkańców.
Najważniejsi dowódcy
- Nikołaj Libih
- Stepan Griaznow
- Martynowski
Przypisy
Bibliografia
- Władimir A. Spiridienkow, Лесные солдаты. Партизанская война на Северо-Западе СССР. 1941-1944, 2007.
- Igor G. Jermołow, Три года без Сталина. Оккупация: советские граждане между нацистами и большевиками 1941-1944, 2010.
