Rhabditophora

Rhabditophora[1]
Ehlers, 1985[2]
Cephaloflexa araucariana (Tricladida: Geoplanidae)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce właściwe
(bez rangi)	pierwouste
(bez rangi)	Spiralia
(bez rangi)	Rouphozoa
Typ	płazińce
Podtyp	Rhabditophora
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rhabditophora – klad płazińców klasyfikowany w zależności od systemu w randze podtypu lub gromady. Obejmuje większość (ok. 25 000) współcześnie żyjących gatunków płazińców w tym większość form dawniej zaliczanych do wirków oraz wszystkie znane gatunki pasożytnicze. Cechą charakterystyczną grupy jest obecność rabditów. Przedstawiciele Rhabditophora występują w środowiskach wodnych (zarówno morskich jak i słodkowodnych) oraz lądowych.

Rhabditophora stanowią grupę zróżnicowaną anatomicznie i ekologicznie w związku z czym poszczególne linie filogenetyczne wykazują nieraz bardzo odmienne cechy budowy ciała. Tym niemniej istnieje pogląd, że dwie cechy morfologiczne stanowią autapomorfię Rhabditifora. Pierwszą z nich miałaby być obecność rabditów, pałeczkowatych ziarnistości występujących w komórkach nabłonkowych i parenchymie służących min. do obrony przed drapieżnikami.

Ta postulowane apomorfia uległa prawdopodobnie wtórnemu uwstecznieniu u form pasożytniczych z grupy Neodermata (tasiemców i przywr), u których doszło do wykształcenia syncytialnego nabłonka zabezpieczającego przed obroną immunologiczną żywiciela i ułatwiającego wchłanianie substancji odżywczych.

Drugą postulowaną apomorfią kladu miałby być specyficzny układ cementujących gruczołów (ang. duo-glandular system)^[3]. Gruczoły tego typu składają się z trzech rodzajów komórek - komórki gruczołowej cementującej, komórki gruczołowej uwalniającej i komórki spajającej. komórki gruczołowe uwalniają odpowiednio substancję cementującą lub rozpuszczającą przez kanaliki, które posiadają wspólne ujście uformowane przez komórkę spajającą. System ten jest bardzo wydajny i umożliwia szybkie i sprawne przyczepianie i uwalnianie się od podłoża. Formy pasożytnicze wykorzystują ten system w tkankach żywiciela.

Zakłada się, że szereg cech morfologicznych, takich jak główne lateralne pnie nerwowe, entolecytalne komórki jajowe, czy bruzdkowanie spiralne stanowią cechy pierwotne dla całego typu płazińców. W obrębie Rhabditofora najbardziej bazalne klady zachowały niektóre z tych cech. W toku ewolucji grupy dochodziło jednak kilkukrotnie i niezależnie do zmiany tych stanów^[4].

Grupą siostrzaną dla Rhabditophora miałyby być Catenulida. W obrębie podtypu wyróżnia się rozmaite klady o nieustalonych rangach taksonomicznych. Aktualna filogeneza wewnątrz Rhabditophora jest oparta na analizach genów rybosomalnego DNA i cytochromu b^[5] oraz transkryptomów^[4]:

• Zoologia: bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8. Brak numerów stron w książce