Rogownictwo
 | Ten artykuł od 2012-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Rogownictwo (także: rogowiarstwo, rogodziejstwo) - rzemiosło polegające na obróbce rogu.[1]
Etymologia
Źródeł tego słowa można szukać zarówno wśród surowca, w którym rogownik (rogodziej, rzadziej używane – rogowiarz) pracuje, lub efektów jego pracy. W pierwszym przypadku chodzi o wykonywanie różnych przedmiotów z pochew rogowych (nazywanych powszechnie "rogami" lub "rogiem") – czyli stwardniałym wytworem naskórka (występuje m.in. u bydła, kóz). W drugim przypadku – o wyroby, którymi są naczynia – "rogi do picia" i instrumenty muzyczne – "rogi do grania". Do tej grupy można zaliczyć także kubki i kufle z rogu.[2]
Specjalizacje
Rogownictwo można podzielić na kilka dziedzin:
- grzebiennictwo - produkcja grzebieni rogowych, ornamentowanych motywami geometrycznymi lub zwierzęcymi.[1]
- tokarstwo - produkcja kostek i znaczków do gier (takich jak szachy czy warcaby), guzików, itp.[1]
- tabacznictwo - produkcja tabakier.[2]
- inne specjalności, wytwarzające między innymi rękojeści narzędzi żelaznych, okucia pochewek, sprzączki, jelce i gałki mieczów żelaznych, okucia siodeł, kołczanów, ozdobne zakończenia łuków, rylce do pisania, naczynia, igielniki, rzeźby i płaskorzeźby itd.[1]
Rogownictwo uprawiano także amatorsko, w warunkach domowych, prostymi i łatwo dostępnymi narzędziami, w celu wyrobu prostych przedmiotów, takich jak łyżwy, szydła czy gładziki.[1]
Narzędzia rogowników
Rogownicy posługiwali się skomplikowanym zestawem narzędzi, takimi jak:
- piłki,
- rylce,
- świdry,
- imadła,
- cyrkle,
- tokarki.
Stosowano też różne sposoby zmiękczania surowca, np. przy użyciu kwasów roślinnych.[1]
Rogownictwo u Słowian
Obróbka rogu to rodzaj rzemiosła zaobserwowany u Słowian już w okresie rzymskim. Jego szczególny rozwój nastąpił we wczesnym średniowieczu. Ślady rogownictwa w postaci resztek pracowni lub gotowych wyrobów są odkrywane przez archeologów w niemal każdym ośrodku wczesnomiejskim, szczególnie u Słowian zachodnich i wschodnich.[1]
