Sosna Thunberga
Systematyka[1][2][3] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | nagonasienne | ||
Klasa | iglaste | ||
Rząd | sosnowce | ||
Rodzina | sosnowate | ||
Rodzaj | sosna | ||
Gatunek | sosna Thunberga | ||
Nazwa systematyczna | |||
Pinus thunbergii Parlatore A. de Candolle, Prodr. 16(2): 388. 1868 | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
najmniejszej troski | |||
| |||
|
Sosna Thunberga (Pinus thunbergii Parlatore) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna Thunberga występuje w stanie dzikim w północnej Azji, Japonii i Korei. Powszechnie sadzona w USA ze względu na odporność na zasolenie i smog. W Polsce rzadko spotykana, przeważnie w arboterach lub ogrodach botanicznych. Ze względu na duże zanieczyszczenia powietrza populacje rosnące blisko miast koreańskich zagrożone są wyginięciem.
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo wiecznie zielone. Korona zaokrąglona lub nieregularnie stożkowata.
- Pień
- Osiąga 40 m wysokości. Obwód pnia do 3 m. Kora ciemnoszara i łuskowata, z podłużnymi pęknięciami.
- Liście
- Igły zebrane w pęczki po 2, długości do 15 cm, szerokości 0,7–1,2 mm, ostro zakończone, grube i sztywne, ciemnozielone. Igły pozostają na drzewie przez dwa, trzy lata.
- Szyszki
- Szyszki męskie są żółte, żeńskie początkowo fioletowo-czerwone. Szyszki żeńskie osiągają 6 cm długości i 4 cm średnicy, jasnobrązowe, rosną pojedynczo lub w grupach. Łuski nieliczne, po otwarciu odstające niemal pod kątem prostym. Nasiona od ciemnobrązowych po czarne, o długości 6 mm, z wyraźnym skrzydełkiem długości 12–16 mm.[5]
Biologia i ekologia
Drzewo jednopienne.
Rośnie na łagodnych, niskich wzgórzach, razem z wieloma innymi drzewami, w tym wiązem, jesionem i jodłą. Jest dominującą sosną na obszarach od wybrzeży do wysokości 1000 m n.p.m. Preferuje wilgotny klimat umiarkowany. Średnie temperatury letnie wynoszą od 24° do 29 °C. Toleruje zasoloną wodę, dzięki czemu może rosnąć na nadbrzeżnych piaskach. Wytrzymuje krótkotrwałe susze.
Systematyka
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[6]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Pinus
- podsekcja Pinus
- gatunek P. thunbergii
- podsekcja Pinus
- sekcja Pinus
Sosna Thunberga prawdopodobnie jest blisko spokrewniona z sosną czarną i Pinus hwangshanensis.
Zagrożenia
Roślina umieszczona przez międzynarodową organizację IUCN w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków niższego ryzyka (kategoria zagrożenia: LC)[4].
Zastosowanie
- Drzewo ozdobne – chętnie sadzona w ogrodach japońskich i przydomowych ogródkach. Wykorzystywana do formowania drzewek Bonsai.
- Ze względu na odporność na zasolenie gleby często sadzona przy drogach na terenie USA.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A.A. Farjon A.A., Pinus thunbergii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-08] (ang.).
- ↑ Pinus thunbergii, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2008-06-15] (ang.).
- ↑ Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-08] (ang.).
- EoL: 1033637
- Flora of China: 200005368
- Flora of North America: 200005368
- GBIF: 5285799
- identyfikator iNaturalist: 135655
- IPNI: 263377-1
- ITIS: 183390
- NCBI: 3350
- Plant Finder: 284971
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2562312
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:263377-1
- Tela Botanica: 119788
- USDA PLANTS: PITH2