Sphaeradenia

Sphaeradenia
Ilustracja
Sphaeradenia laucheana
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

jednoliścienne

Rząd

pandanowce

Rodzina

okolnicowate

Podrodzina

Carludovicioideae

Rodzaj

Sphaeradenia

Nazwa systematyczna
Sphaeradenia Harling
Acta Horti Berg. 17: 3 (1954)
Typ nomenklatoryczny

Sphaeradenia angustifolia (Ruiz & Pav.) Harling[2].

Multimedia w Wikimedia Commons

Sphaeradenia Harling – rodzaj wieloletnich epifitów lub roślin niskopączkowych z rodziny okolnicowatych, obejmujący 52 gatunki, występujące w tropikalnej Ameryce, od Kostaryki do Peru i Brazylii[3].

Morfologia

Pokrój
Średniej wielkości do wysokich rośliny naziemne lub epifityczne, rzadziej pnącza.
Łodyga
Skrócona lub wydłużona, rozgałęziająca się monopodialnie.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe. Blaszki liściowe dwuklapowane.
Kwiaty
Kwiaty jednopłciowe, zebrane w kolbę, wspartą 2–5 liściastymi pochwami, położonymi w górnej połowie pędu kwiatostanowego. Kolby wąsko cylindryczne do szeroko elipsoidalnych. Kwiaty męskie asymetryczne, szypułkowe. Listki okwiatu niekiedy tylko po stronie odosiowej. Pręciki od kilku do wielu, z drobnym gruczołkiem wydzielniczym na wierzchołku główki. Kwiaty żeńskie zrośnięte. Listki okwiatu dobrze rozwinięte. Łożysko pojedyncze, wierzchołkowe. Szyjki słupków zrośnięte w jeden, rzadziej wolne lub nieobecne.
Owoce
Zrośnięte, jagodopodobne[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do podrodziny Carludovicioideae, rodziny okolnicowatych (Cyclanthaceae), w rzędzie pandanowców (Pandanales) zaliczanych do jednoliściennych (monocots)[1].
Gatunki[3]
  • Sphaeradenia acutitepala Harling
  • Sphaeradenia alba R.Erikss.
  • Sphaeradenia alleniana Harling
  • Sphaeradenia amazonica Harling
  • Sphaeradenia angustifolia (Ruiz & Pav.) Harling
  • Sphaeradenia asplundii (Harling) Harling
  • Sphaeradenia brachiolata R.Erikss.
  • Sphaeradenia buenaventurae Harling
  • Sphaeradenia carnosa R.Erikss.
  • Sphaeradenia chiriquensis Harling
  • Sphaeradenia columnaris R.Erikss.
  • Sphaeradenia compacta R.Erikss.
  • Sphaeradenia crassiceps R.Erikss.
  • Sphaeradenia crocea Harling
  • Sphaeradenia cuatrecasana Harling
  • Sphaeradenia danielii Harling
  • Sphaeradenia distans R.Erikss.
  • Sphaeradenia duidae Harling
  • Sphaeradenia fosbergii Harling
  • Sphaeradenia garciae Harling
  • Sphaeradenia gigantea R.Erikss.
  • Sphaeradenia hamata Harling
  • Sphaeradenia horrida (Harling) Harling
  • Sphaeradenia killipii (Standl.) Harling
  • Sphaeradenia laucheana (Mast.) Harling
  • Sphaeradenia lemaensis Harling
  • Sphaeradenia magniglobula R.Erikss.
  • Sphaeradenia marcescens R.Erikss.
  • Sphaeradenia meridionalis R.Erikss.
  • Sphaeradenia occidentalis R.Erikss.
  • Sphaeradenia oligostemon Harling
  • Sphaeradenia oxystigma R.Erikss.
  • Sphaeradenia pachystigma Harling
  • Sphaeradenia pallida R.Erikss.
  • Sphaeradenia perangusta R.Erikss.
  • Sphaeradenia praetermissa R.Erikss.
  • Sphaeradenia proboscidifera R.Erikss.
  • Sphaeradenia pterostigma Harling
  • Sphaeradenia pulchra R.Erikss.
  • Sphaeradenia purpurea Harling
  • Sphaeradenia rhodocephala (Harling) Harling
  • Sphaeradenia rostellata R.Erikss.
  • Sphaeradenia sanctae-barbarae Harling
  • Sphaeradenia scandens R.Erikss.
  • Sphaeradenia sphagnicola Harling
  • Sphaeradenia stenosperma Harling
  • Sphaeradenia steyermarkii (Harling) Harling
  • Sphaeradenia stylosa Harling
  • Sphaeradenia vallensis Harling
  • Sphaeradenia versicolor R.Erikss.
  • Sphaeradenia virella R.Erikss.
  • Sphaeradenia woodsonii Harling

Zagrożenie i ochrona

3 gatunki Sphaeradenia ujęte są w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN, w tym 2 (Sphaeradenia brachiolata i Sphaeradenia versicolor) ze statusem VU (narażone). Oba te gatunki, endemiczne dla Ekwadoru, znane są z pojedynczych stanowisk w Andach, zagrożonych zniszczeniem[5].

Przypisy

  1. a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-25]  (ang.).
  2. Index Nominum Genericorum. Smithsonian Institution. [dostęp 2011-02-25].
  3. a b Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-25]. (ang.).
  4. G. Harling, G.J. Wilder i R. Eriksson: Cyclanthaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 213. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
  5. R. Montúfar i N. Pitman: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. 2004.
  • J9U: 987007532151705171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 62634
  • Flora of North America: 130860
  • GBIF: 2861194
  • identyfikator iNaturalist: 180082
  • IPNI: 296140-2
  • NCBI: 85270
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:296140-2
  • identyfikator Tropicos: 40003015
  • CoL: 8W3PQ