Tellurowodór

Tellurowodór
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.

tellurek wodoru, tellurek diwodoru[1]

podst.

tellan[1]

addyt.

dihydrydotellur[1]

Inne nazwy i oznaczenia
tellurowodór
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

H2Te

Masa molowa

129,62 g/mol

Wygląd

bezbarwny gaz[2]

Identyfikacja
Numer CAS

7783-09-7

PubChem

21765

InChI
InChI=1S/H2Te/h1H2
InChIKey
VTLHPSMQDDEFRU-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
0,005298 g/cm³ (25 °C)[2]; gaz
Rozpuszczalność w wodzie
rozpuszczalny[2]
w innych rozpuszczalnikach
rozpuszczalny w etanolu i zasadach[2]
Temperatura topnienia

−49 °C[2][3]

Temperatura wrzenia

−1,25 °C[3]

Punkt potrójny

−49,2 °C[3]

Punkt krytyczny

200 °C[3]

Kwasowość (pKa)

1: 2,6 (18 °C)[2]
2: 11 (25 °C)[2]

Prężność pary

10 kPa (−46,6 °C)[2]
100 kPa (−2,3 °C)[2]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[3]
Płomień Butla gazowa Czaszka i skrzyżowane piszczele
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H220, H280, H330

Zwroty P

P210, P260, P284, P304+P340+P310, P377, P410+P403

Temperatura samozapłonu

−50 °C[2]

Podobne związki
Pochodne sole

tellurek cynku, tellurek ołowiu(II), tellurek bizmutu(III)

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Tellurowodór, tellan, H
2Te – nieorganiczny związek chemiczny telluru i wodoru. Rozpuszczony w wodzie tworzy kwas tellurowodorowy.

Charakterystyka

Bezbarwny lub bladożółty, palny gaz o odrażającym zapachu podobnym do siarkowodoru. Jest rozpuszczalny w wodzie, w roztworze wodnym tworzy stosunkowo mocny kwas tellurowodorowy (pKa1 2,6[2]).

Otrzymywanie

Tellurowodór można otrzymać przez syntezę bezpośrednią z pierwiastków w podwyższonej temperaturze:

H
2 + Te → H
2Te

jak również poprzez działanie na tellurki (np. kadmu) kwasem solnym:

CdTe + 2HCl → H
2Te + CdCl
2

Toksyczność

Tellurowodór jest toksyczny, działa na organizm ludzki podobnie jak inne związki telluru, jest niewiele mniej toksyczny niż selenowodór. Ma wybitnie silne działanie drażniące w stosunkowo niskich stężeniach.

Zastosowanie

Sam tellurowodór nie ma specjalnego zastosowania, jednak jest stosowany do produkcji innych związków telluru m.in. tellurków (np. elektronika).

Przypisy

  1. ↑ a b c Neil G.N.G. Connelly Neil G.N.G. i inni, Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book), International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, s. 308, ISBN 978-0-85404-438-2  (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-65, 5-87, 6-112, 16-25, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).
  3. ↑ a b c d e Hydrogen telluride, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 122699 [dostęp 2024-07-14]  (niem. • ang.).
  • p
  • d
  • e
Kwasy beztlenowe
i ich analogi
kwasy tlenowcowodorowe
  • H
    2    S
    aq
  • H
    2    Se
    aq
  • H
    2    Te
    aq
  • H
    2    Po
    aq
kwasy halogenowodorowe
  • HF
    aq
  • HCl
    aq
  • HBr
    aq
  • HI
    aq
  • HAt
    aq
kwasy pseudohalogenowodorowe
Inne
  • HAuCl
    4
  • HAuBr
    4
  • HBF
    4
  • H
    2    PtCl
    6
  • H
    2    SiF
    6
  • HPF
    6
  • HSbF
    6
  • HAsF
    6
Kwasy tlenowe
grupa 6
  • H
    2    CrO
    4    /H
    2    Cr
    2    O
    7
  • H
    2    MoO
    4
  • H
    2    WO
    4
grupa 7
  • HMnO
    4
  • HTcO
    4
  • HReO
    4
grupa 13
  • HBO
    2
  • H
    3    BO
    3
grupa 14
  • H
    2    CO
    3
  • H
    4    SiO
    4    /H
    2    SiO
    3
grupa 15
  • HNO
    2
  • HNO
    3
  • HNO
    4
  • H
    3    PO
    2
  • H
    3    PO
    3
  • H
    3    PO
    4
  • HPO
    3
  • H
    4    P
    2    O
    6
  • H
    4    P
    2    O
    7
  • H
    3    AsO
    3
  • H
    3    AsO
    4
grupa 16
  • H
    2    S
    2    O
    4
  • H
    2    SO
    2
  • H
    2    SO
    3     ⇄ HSHO3
  • H
    2    S
    2    O
    2
  • H
    2    SO
    4
  • H
    2    S
    2    O
    7
  • H
    2    SO
    5
  • H
    2    S
    2    O
    8
  • H
    2    S
    2    O
    3
  • H
    2    S
    2    O
    6
  • H
    2    SeO
    3
  • H
    2    SeO
    4
  • H
    2    TeO
    3
  • H
    6    TeO
    6
grupa 17
  • HClO
  • HClO
    2
  • HClO
    3
  • HClO
    4
  • HBrO
  • HBrO
    2
  • HBrO
    3
  • HBrO
    4
  • HIO
  • HIO
    2
  • HIO
    3
  • HIO
    4
pochodne
  • HSO
    3    F
  • HSO
    3    Cl
  • H
    2    NSO
    3    H
  • HNOSO
    4
  • H
    2    CS
    3
  • H
    2    PO
    3    F
  • HPO
    2    F
    2
  • Kategoria:Kwasy nieorganiczne