Torfowiec miękki
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec miękki | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum molle Sull. Musci Allegh. 205 [Schedae 50] 1846[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Torfowiec miękki (Sphagnum molle Sull.) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie i Ameryce Północnej[4].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średniego rozmiaru, tworzący zwarte, niskie darnie koloru bladozielonego (jasnozielonego[5]) lub żółtawego z różowymi, czerwonawymi, jasnofioletowoczerwonymi lub głęboko purpurowymi przebarwieniami[6]. Może przypominać małe formy torfowca błotnego lub torfowca szorstkiego. W darniach pomiędzy dobrze uformowanymi łodyżkami mogą znajdować się również takie, które są słabo rozwinięte, bez gałązek lub z gałązkami tylko nieznacznie wykształconymi[5].
- Główki
- W kontekście wielkości główki źródła są nieprecyzyjne, opisując je jako dość małe[6] lub duże[5]. Są płaskie[6], z gałązkami przeważnie wzniesionymi, ciasno ułożonymi i z tego powodu raczej słabo widoczne w darniach[5].
- Pęczki
- Gęsto ułożone[5], zazwyczaj z trzema, rzadziej czterema gałązkami, z czego dwie to gałązki odstające[6], które często układają się poziomo lub rzadziej są wzniesione[5]. Zwykle zwężające się ku końcowi gałązki odstające przeważnie są krótkie – do 9 mm długości, czasami dłuższe – do 12 mm długości. Jedna, rzadziej dwie gałązki zwisające są różnej długości, ale zawsze skierowane w dół i przylegające do łodyżki[5].
- Łodyżki
- Dość cienkie, do 0,8 mm średnicy[5], bladozielone, z dobrze rozwiniętą korą składającą się dwóch lub trzech warstw rozdętych komórek; cylinder wewnętrzny żółtawy do bladobrązowego, lecz nigdy ciemnobrązowy lub fioletowy[5]. Komórki retortowe na łodyżkach gałązkowych zazwyczaj w grupach liczących więcej niż trzy; są do trzech razy większe od komórek korowych i mają wyraźne szyjki[6].
- Listki łodyżkowe
- Duże, do 2 mm długości[5], mają różne rozmiary i kształty, przeważnie językowate[6], także jajowato-językowate lub jajowato-łopatkowate, u nasady węższe niż w środku listka[5], ze szczytem szerokim, zaokrąglonym i ząbkowanym[6][5]. Komórki wodne mają listewki (najczęściej u szczytu listka[5] i mogą mieć pory[6].
- Listki gałązkowe
- Duże, do 2,2 mm długości[5], jajowate i wklęsłe[6], i podobnie jak listki łodyżkowe najszersze w środkowej części liścia[5], z wydłużonym, szeroko ściętym, ząbkowanym szczytem[6][5]; liczba ząbków wierzchołka może sięgać ośmiu[6]. Komórki wodne dość jednakowego rozmiaru[6]; w przekroju poprzecznym wyraźnie wypukłe po stronie grzbietowej, nieznacznie wypukłe lub płaskie po stronie brzusznej[5]; po stronie grzbietowej listka mają wąsko eliptyczne pory wzdłuż ścian komisuralnych, po stronie brzusznej kilka dużych, okrągłych porów w strefach krawędziowych listka. Cienkościenne[5] komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym są trójkątne (rzadziej trapezowe[5]) i bardziej otwarte po stronie brzusznej listka[6]; po stronie grzbietowej są słabo eksponowane lub całkowicie zamknięte[5].
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[7][8][9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).
- ↑ a b Sphagnum molle Sull.. The World Flora Online. [dostęp 2024-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-04)]. (ang.).
- ↑ Sphagnum molle. [w:] Bryophyte Flora of North America vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-06-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Stebel 2017 ↓, s. 84–86.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Laine i in. 2018 ↓, s. 110–113.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Haari Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne:
