Torfowiec płowy
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec płowy | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum subfulvum Sjors Svensk Bot. Tidskr. 38: 404 1944[3] | |||
| |||
Torfowiec płowy (Sphagnum subfulvum Sjors) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej[4].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średniego rozmiaru (bardzo rzadko duży[5], miękki i wiotki, tworzący luźne darnie koloru od zielonego do żółtobrązowego, złotobrązowego, pomarańczowobrązowego i brązowego, z metalicznym odcieniem w warunkach suchych; w miejscach niezacienionych mogą być czerwonawe, czerwonawofioletowe lub purpurowe[6][5].
- Główki
- Duże[5], spłaszczone[6].
- Pęczki
- Zazwyczaj składające z trzech, rzadziej czterech gałązek; dwie gałązki odstające są dość długie i zwężające się ku końcowi, gałązki zwisające – jedna, rzadziej dwie – różnej długości[6], krótsze bądź dłuższe od gałązek odstających[5].
- Łodyżki
- Nieszczególnie grube, do 0,9 mm średnicy[5], brązowe, z dobrze rozwiniętą trzy- rzadziej czterowarstwową korą zbudowaną z nadętych komórek wodnych. Cylinder wewnętrzny zbudowany jest z kilku warstw małych, grubościennych komórek, ciemnobrązowy do niemalże czarnego, pozbawiony miejscowego czerwonego zabarwienia[5]. Łodyżki gałązkowe mają dobrze wykształcone komórki retortowe z wyraźną, dość długą szyjką[6].
- Listki łodyżkowe
- Do 1,5 mm długości[5], szeroko językowate do trójkątno-językowatych (językowato-trójkątne[5]), wzniesione, z zaokrąglonym, obciętym kończykiem, czasami nieco wyszarpanym[6][5]. Komórki wodne przedzielone na pół, zazwyczaj bez listewek[6], jeśli występują, są delikatne i nieliczne[5].
- Listki gałązkowe
- Średniej wielkości, najczęściej poniżej 2 mm[5], jajowate[6], jajowato-lancetowate[5], nieco odstające od łodyżki, zachodzące na siebie bądź rozmieszczone nieco luźniej; nie są ułożone w charakterystycznych pięciu szeregach. Część szczytowa liścia wydaje się ostra w efekcie podwiniętych krawędzi, kończyk obcięty[5]. Komórki wodne są większe w nasadowych częściach liści, po stronie grzbietowej są mocne nadęte w przekroju poprzecznym i mają eliptyczne pory rozmieszczone głównie wzdłuż ścian komisuralnych, po stronie brzusznej w przekroju są płaskie bądź nieco tylko wypukłe, a pory są zlokalizowane w krawędziowych strefach części bazalnej liścia[6][5]. W przekroju poprzecznym komórki chlorofilowe trójkątne do trapezowych, z cienkimi, najczęściej brązowymi ścianami; są wąsko otwarte po stronie grzbietowej liścia i szeroko otwarte po stronie brzusznej[6][5].
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[7][8][9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ Sphagnum subfulvum Sjörs. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-10)]. (ang.).
- ↑ Richard E. Andrus: Sphagnum subfulvum. [w:] Bryophyte Flora of North America vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-05-31]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Stebel 2017 ↓, s. 99–100.
- ↑ a b c d e f g h i Laine i in. 2018 ↓, s. 154–157.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Haari Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
