Trębacz chichotliwy

Trębacz chichotliwy

Herpetotheres cachinnans[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sokołowe
Rodzina	sokołowate
Podrodzina	trębacze
Rodzaj	Herpetotheres[2] Vieillot, 1817
Gatunek	trębacz chichotliwy
Synonimy
Falco cachinnans Linnaeus, 1758[3]
Podgatunki
H. c. cachinnans (Linnaeus, 1758) H. c. fulvescens Chapman, 1915
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Trębacz chichotliwy^[5], trębacz śmieszek^[6] (Herpetotheres cachinnans) – gatunek ptaka z rodziny sokołowatych (Falconidae), występujący w Ameryce od Meksyku do północnej Argentyny. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Trębacz chichotliwy jest jedynym przedstawicielem rodzaju Herpetotheres^[5][7]. Opisano 6 podgatunków H. cachinnans^[3], ale obecnie (2021) wyróżnia się jedynie dwa^{[7][8][9][10]}:

• H. cachinnans cachinnans (Linnaeus, 1758) – Meksyk przez środkową i wschodnią Amerykę Południową do Paragwaju i północnej Argentyny.
• H. cachinnans fulvescens Chapman, 1915 – skrajnie wschodnia Panama i północno-zachodnia Kolumbia na południe do północno-zachodniego Peru.

Taksony chapmani, excubitor, queribundus i maestus włączono do podgatunku nominatywnego^[3][7][9].

Długość ciała 46–56 cm, rozpiętość skrzydeł 79–94 cm. Masa ciała: samce 565–685 g, samice 625–800 g^[11].

Duża głowa i długi ogon. Ciemna maska i wierzch ciała kontrastują z kremową głową i kremowym spodem ciała. Na ciemnym ogonie widoczne białe paski.

Środowisko

Przeważnie na nizinach, na terenach zadrzewionych i obrzeżach lasów. Również na otwartych terenach z rozproszonymi wysokimi drzewami – na sawannach czy nawet terenach rolniczych^[12]. Często bywa widywany w skupiskach drzew wzdłuż rzek, w pobliżu polan i ścieżek leśnych^[11].

Tryb życia

Zwykle czatuje na eksponowanych gałęziach, często na wierzchołkach pojedynczych drzew. Lata wolno, prostoliniowo, na przemian lotem aktywnym i ślizgowym.

Rozród

Zwykle gniazduje w naturalnej szczelinie drzewa lub pośród kępy epifitów, ale czasami u podstawy liści palmowych lub w starym gnieździe jastrzębia czy karakary. W niektórych rejonach Meksyku i Brazylii stwierdzono też gniazdowanie na klifach. W lęgu zwykle jedno, rzadziej dwa jaja, o białawej skorupce niemal w całości pokrytej czerwonawobrązowym i ciemnobrązowym plamkowaniem. Inkubacja w zależności od regionu trwa od 40 do 45 dni. Wysiadywaniem zajmuje się jedynie samica, zaś samiec dostarcza pożywienie zarówno w trakcie inkubacji, jak i na wczesnym etapie opieki nad pisklętami. Później karmieniem młodych zajmują się oboje rodzice. W Argentynie w dwóch zbadanych gniazdach młode opuściły je po 65 i 72 dniach. Podloty są zależne od rodziców jeszcze przez co najmniej dwa miesiące^[12].

Pożywienie

Żywi się głównie wężami, ale zjada też jaszczurki, a czasami małe ssaki (w tym nietoperze), ptaki, ryby i duże owady (koniki polne), szczególnie w siedliskach zmodyfikowanych przez człowieka^[12].

Głos

W razie niebezpieczeństwa wydaje chichoczące okrzyki. Samiec i samica w okolicach zmierzchu i świtu często nawołują się przez kilka minut, wydając głośne dźwięki przypominające śmiech, każdy ptak woła w innym tempie i rytmie^[11][13]. Od charakterystycznych głosów tych ptaków pochodzi ich nazwa zarówno polska, jak i angielska – laughing falcon.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trębacza chichotliwego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 0,5–5 milionów dorosłych osobników, a jej trend uznała za lekko spadkowy^[4].

• Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0. Brak numerów stron w książce

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).