Wrzosownik
| Phenacomys | |||
| Merriam, 1889[1] | |||
 Grupa wrzosowników leśnych (Ph. ungava) na ilustracji z 1854 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | chomikowate | ||
| Podrodzina | karczowniki | ||
| Plemię | Pliophenacomyini | ||
| Rodzaj | wrzosownik | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Phenacomys intermedius Merriam, 1889 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Wrzosownik[3] (Phenacomys) – rodzaj ssaków z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej (Kanada i Stany Zjednoczone)[4][5][6].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 88–112 mm, długość ogona 23–41 mm, długość ucha 11–17 mm, długość tylnej stopy 16–20 mm; masa ciała 15–47 g[5][7].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1889 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam w artykule poświęconym opisowi dwóch nowych gatunków i jednego nowego podgatunku pasikoniszek, z diagnozą rodzaju Onychomys oraz streszczeniem gatunku i podgatunku, opublikowanym w czasopiśmie North American Fauna[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) wrzosownik górski (Ph. intermedius).
Etymologia
- Phenacomys: gr. φεναξ phenax, φενακος phenakos ‘oszust’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[8].
- Propliophenacomys: gr. προ pro ‘przed, z przodu’; rodzaj Pliophenacomys Hibbard, 1938[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Propliophenacomys uptegrovensis L.D. Martin, 1975 (= Phenacomys intermedius Merriam, 1889).
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[9][7][4]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[3] | Podgatunki[5][4][7] | Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] | Podstawowe wymiary[5][7][a] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Phenacomys intermedius | Merriam, 1889 | wrzosownik górski | 5 podgatunków | zachodnia Kanada (Kolumbia Brytyjska i środkowo-zachodnia Alberta) i zachodnie Stany Zjednoczone (na południe do północnego Nowego Meksyku) | DC: 10,4–11,2 cm DO: 2,6–4,1 cm MC: około 40 g | LC | |
 | Phenacomys ungava | Merriam, 1889 | wrzosownik leśny | 4 podgatunki | Kanada (od Jukonu i Kolumbii Brytyjskiej na wschód do Labradoru) i Stany Zjednoczone (północno-wschodnia Minnesota) | DC: 8,8–11,2 cm DO: 2,3–4 cm MC: 15–47 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.
Opisano również gatunki wymarłe:
- Phenacomys deeringensis (Guthrie & J.V. Matthews, 1971)[11] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Phenacomys europaeus Van Kolfschoten, Tesakov & Bell, 2018[12] (Holandia; plejstocen)
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b C.H. Merriam. Descriptions of two new species and one new subspecies of grasshopper mouse, with a diagnosis of the genus Onychomys, and a synopsis of the species and subspecies. „North American Fauna”. 2, s. 32, 1889. (ang.).
- ↑ a b L.D. Martin: Microtine Rodents from the Ogallala Pliocene of Nebraska and the Early Evolution of the Mierotinae in North America. W: G.R. Smith & N.E. Friedland (red.): Studies on Cenozoic Paleontology and Stratigraphy. Ann Arbor, Michigan: Museum of Paleontology The University of Michigan, 1975, s. 105–106, seria: Papers on Paleontology. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 342. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 289–290. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phenacomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 221. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 531, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Phenacomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
- ↑ R.D. Guthrie & J.V. Matthews, Jr.. The Cape Deceit fauna-Early Pleistocene mammalian assemblage from the Alaskan Arctic. „Quaternary Research”. 1 (4), s. 490, 1971. DOI: 10.1016/0033-5894(71)90060-3. (ang.).
- ↑ T. van Kolfschoten, A.S. Tesakov & Ch.J. Bell. The first record of Phenacomys (Mammalia, Rodentia, Cricetidae) in Europe (early Pleistocene, Zuurland, The Netherlands). „Quaternary Science Reviews”. 192, s. 277, 2018. DOI: 10.1016/j.quascirev.2018.06.005. (ang.).
