Velereč

Velereč
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Moravički
Opština	Gornji Milanovac
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	599
Geografija
Koordinate	44°03′00″N 20°28′00″E / 44.05°N 20.466666°E / 44.05; 20.466666
Nadmorska visina	338 m
Velereč Velereč (Srbije)
Ostali podaci
Pozivni broj	032
Registarska oznaka	GM

Koordinate: 44° 02′ 60" SGŠ, 20° 27′ 60" IGD Velereč je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 599 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 565 stanovnika).

Geografija

Velereč se nalazi severno od Gornjeg Milanovca, a sa gradom je u dodiru pošto je deo gradskog naselja formiran na velerečkom ataru. Selo zauzima površinu od 1.434 hektara, sa južne strane se graniči sa Gornjim Milanovcem i Grabovicom, na severu sa Majdanom i Ljutovnicom, istočno sa Svračkovcima i Nevadama i zapadno sa selima Brusnica i Klatičevo.

Kroz selo prolazi Ibarska magistrala koja je nastala nakon što je modernizovan put Gornji Milanovac – Rudnik. Takođe prolazi i deo putnog pravca Gornji Milanovac – Pranjani – Požega, kao i put ka Kragujevcu. Sve do 1970. kroz selo je prolazila železnička pruga uzanog koloseka Sarajevo – Beograd, koja je ukinuta zbog nerentabilnosti, što se kasnije pokazalo pogrešnim jer je već krajem 20. veka ponovo vođena akcija za uspostavljanje železničke veze sa Čačkom i Beogradom, ali je zbog tada nepovoljnih političkih okolnosti ovaj projekat odložen. Svoju železničku stanicu, Srčanik, Velereč je dobio 1922. godine.

Klima

Selo se nalazi u zoni umerenokontinentalne klime, srednja godišnja temperatura iznosi 10 °C, a veliki uticaj na klimu ima i blizina planine Rudnik. Najtopliji mesec je jul sa prosekom od 19 °C, dok je najhladniji januar sa prosekom od oko 1 °C, dok minimalne temperature silaze i ispod 28 stepeni ispod nule. Srednja godišnja količina padavina je oko 850mm. Od vetrova dominiraju severac, kao i severoistočni vetar koji se u selu naziva „ustoka“, kao i južni vetar razvigorac u proleće.

Demografija

U naselju Velereč živi 483 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,4 godina (38,7 kod muškaraca i 40,2 kod žena). U naselju ima 188 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,19.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	905	^[1]
1953.	888
1961.	868
1971.	687
1981.	481
1991.	565	562
2002.	611	599

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi	589	98.33%
Crnogorci	3	0.50%
Mađari	1	0.16%
Makedonci	1	0.16%
nepoznato	4	0.66%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	4	4
80+	6	4
75-79	6	7
70-74	17	14
65-69	14	25
60-64	15	17
55-59	13	11
50-54	18	20
45-49	34	28
40-44	27	24
35-39	15	20
30-34	19	13
25-29	23	22
20-24	27	17
15-19	24	25
10-14	19	10
5-9	12	18
0-4	15	12
prosek	38.7	40.2

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	175	184	209	190	151	191	188

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	29	43	32	52	17	10	5	-	-	-	3.19

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	262	87	153	15	6	1	251

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	54	153	34	9	1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	133	8	-	5	67	2	8	6	1	16
Ženski	100	5	-	-	60	-	-	6	4	2
Oba	233	13	-	5	127	2	8	12	5	18
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	4	3	1	2	1	-	-	9
Ženski	-	1	2	3	13	3	-	-	1
Oba	-	5	5	4	15	4	-	-	10

Literatura

Tomislav M. Jovanović, Velereč i Velerečani, izdavač Mesna zajednica Velereč, Gornji Milanovac 2006., ISBN 86-7432-025-2

Reference

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7