Faye Dunaway

Faye Dunaway
Doğum	Dorothy Faye Dunaway 14 Ocak 1941 (83 yaşında) Bascom, Florida, ABD
Milliyet	Amerikalı
Diğer ad(lar)ı	Miss Faye
Meslek	Oyuncu

Dorothy Faye Dunaway (14 Ocak 1941; Bascom, Florida), Akademi Ödülü sahibi Amerikalı oyuncudur. 1965 yılından beri sinemada faal olan sanatçı aynı zamanda bazı filmlere yönetmen, yapımcı ve senarist olarak da imza atmıştı. Oscar, BAFTA, Altın Küre ve Emmy ödülleri dahil tam 17 ödül kazanan oyuncu 25 ayrı ödüle de aday gösterilmişti.

Çekici fiziği ile genelde evhamlı, sinirli, başarıya şartlanmış ve azimli kadınları canlandırmış olan Faye Dunaway 1965 yılında başladığı sinemada şöhreti 1967 yılında başrolünü Warren Beatty ile paylaştığı Arthur Penn filmi Bonnie and Clyde filmi ile yakalamıştı. Sinemadan önce de tiyatroda Elia Kazan'la çalışmıştı.^[1]

Biyografisi

14 Şubat 1941'de ABD'nin Florida eyaletinin Bascom şehrinde dünyaya geldi, doğumunda verilen ismi Dorothy Faye Dunaway'di. Babası orduda subay olan Faye Boston Üniversitesinde "tiyatro sanatları" bölümünde okuduktan sonra Elia Kazan ve Robert Whitehead'in yönetimindeki "Lincoln Merkez Repertuvar Kumpanyası"na katıldı. Burada 1962 ve 1967 yılları arasında aralarında "A Man for All Seasons" ve Arthur Miller'ın "After the Fall"unun da olduğu birçok önemli oyunda rol aldı. Arthur Miller'ın oyununda Marilyn Monroe'yu canlandırıyordu. Broadway dışı bir oyun olan "Hogan's Goat"da gösterdiği olağandışı performans onun için bir çıkış oldu ve yönetmen Otto Preminger'le bir sözleşme yapmasını sağladı.

1967–1968: İlk filmler ve çığır açan buluşlar

1967'de birlikte ilk filmi olan Hurry Sundown'ı çektiler, ancak Preminger'le araları çabuk bozuldu ve Dunaway yönetmenin "Skidoo" adlı filminde oynamayı reddetti ancak ortada bir sözleşme vardı. Yasal mücadele sonunda gerekli ödemeyi yapan Dunaway sözleşmesini yırttı ve 1967'de bu kez Elliot Silverstein'ın yönettiği The Happening'de oynadı. Ama hâlâ kitleler tarafından tanınmıyordu. Ta ki aynı yıl başrolünü Warren Beatty ile paylaştığı, Arthur Penn'in yönettiği destansı suç filmi Bonnie and Clyde'da kötü şöhretli ganster Bonnie Parker'ı canlandırıncaya kadar. Bu film onun sanat hayatında bir dönüm noktası oldu. Dunaway bir gecede şöhret olmuştu. En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'ne ve aynı dalda Altın Küre'ye aday gösterildi, BAFTA ödülünü aldı. Film mutlak bir başarı kazanmış ve devrinin en etkili filmlerinden biri olmuştu.

Ertesi yıl 1968'de yine çok önemli bir film olan Kibar Soyguncu'da (The Thomas Crown Affair) Steve McQueen'le birlikte oynadı ve çok ses getirdi. Bu filmde mükemmel bir suçun üstesinden gelmeye çalışan milyoner Thomas Crown'a (Steve McQueen) bulaşan sigorta müfettişi Vicki Anderson'ı canlandırdı. Norman Jewison, yayınlanmadan önce Bonnie ve Clyde'dan sahneler gördükten sonra Dunaway'i işe aldı. Arthur Penn'in Dunaway'i seçmesi için Warren Beatty'yi ikna etmesi gerektiği gibi, Jewison da McQueen'i bu rol için uygun olduğuna ikna etmek zorundaydı. Film, etkili bir stil ikonu olmaya devam eden bir karakterle Dunaway'in duygusallığını ve zarafetini vurguladı. Rol 29'dan fazla kostüm değişikliği gerektirdi ve oynaması karmaşık bir roldü.^[2] "Vicki'nin ikilemi o zamanlar kadınlar için yeni ortaya çıkan bir olguydu: Bir insan tüm bunları bir erkeğin dünyasında nasıl yapabilir ve bu süreçte duygusal ve kişisel yaşamını feda etmez?"^[3] Başlangıçta onunla çalışma konusundaki isteksizliğine rağmen McQueen daha sonra Dunaway'i birlikte çalıştığı en iyi kadın oyuncu olarak nitelendirdi. Dunaway ayrıca McQueen'e çok düşkündü. "Gerçekten de ilk defa büyük, eski bir film yıldızı olan biriyle karşı karşıya oynuyordum ve Steve de tam olarak öyleydi. Çevredeki en sevilen oyunculardan biriydi, yeteneği, büyük ticari çekiciliğine fazlasıyla eşit olan biriydi."^[4] Film son derece popülerdi ve Dunaway ile McQueen'in satranç oynadığı ve sessizce birbirlerini baştan çıkardıkları sahneyle ünlüydü.

Ancak bundan sonra yer alacağı birkaç proje tökezledi, bu filmler arasında Marcello Mastroianni'yle oynadığı Amanti ve Elia Kazan'ın yönettiği The Arrangement'da vardı.

1969–1973: Kariyer başarısızlıkları

1970'te oynadığı Little Big Man büyük başarı kazandı ama nişanlısı Jerry Schatzberg'in yönettiği Puzzle of a Downfall Child bir felaketti. Durumu fark eden Dunaway hemen profil küçülttü ve 1971'de çok fark edilmemiş bir gerilim olan La Maison Sous Les Arbres ile bir western olan Çirkin Kahraman'da (Doc) rol aldı. Bunların da gişede başarısız olmaları üzerine bir süreliğine sinemadan uzaklaşarak tiyatroda Harold Pinter'ın "Old Times" adlı oyununda rol aldı ve televizyon için çekilen "The Woman I Love"ın başrolünde oynadı.

Los Angeles'ta Arzu Tramvayı'nın (A Streetcar Named Desire) bir sahne uyarlamasında Blanche du Bois rolünde oynadıktan sonra Stanley Kramer'ın 1973 tarihli filmi Oklahoma Crude ile tekrar sinemaya döndü. Aynı yıl Richard Lester'in Üç Silahşörler'inde (The Three Musketeers) gözüktükten sonra Amerikalı rock müzisyeni Peter Wolf'la yaptığı evlilik manşetlere taşındı.

1974–1981: Diriliş ve alkış

Ertesi yıl 1974'te Roman Polanski'nin ünlü kara filmi Chinatown'da oynadı. Klasikler arasına giren bu filmdeki Evelyn Cross Mulwray rolü "Bonnie ve Clyde"dan beri gösterdiği en iyi performanstı ve ona Oscar, Altın Küre ve BAFTA adaylıklarını getirdi. Aynı yıl oynadığı The Towering Inferno'nun çok iş yapması da Dunaway'in eksiksiz bir star olarak da sinemada var olduğunu ispatladı. 1975'te Akbabanın Üç Günü'nde (Akbabanın Üç Günü) Robert Redford'la başrolü paylaştı, bu politik gerilim filmi çok iyi eleştiriler almıştı.

1976 yılında hırslı bir televizyon yapımcısını canlandırdığı Sidney Lumet'in iğneleyici kara komedisi Network geldi ve ona üçüncü girişiminde nihayet Oscar'ı kazandırdı. Hemen akabinde bir İngiliz yapımı olan Voyage of the Damned'de oynadı. İki yıl sonra 1978'de bir gerilim filmi olan Eyes of Laura Mars'ta rol aldı.

1979'da çevirdiği Şampiyon'dan(The Champ) bir yıl sonra The First Deadly Sin'de Frank Sinatra ile başrolü paylaştı. 1981 yılında ise neredeyse bir çılgınlık yaparak Joan Crawford'un hayatını didik didik edip gizli yönlerini ortaya döken bir biyografik film olan Mommie Dearest'te oynadı, sonuç felaket oldu ve ona En Kötü Oyuncu Ahududu Ödülü şeklinde geri döndü. Hemen ardından televizyon için çekilen başka bir biyografik film Eva Perón'da oynadı. Kariyerinde tekrar düşüş başlamıştı.

1982–1999: Film, televizyon ve tiyatro çalışmaları

1982'de Dunaway, Clifford Odets'in dramatik oyunu The Country Girl'in televizyon uyarlamasında, tükenmiş bir alkolik şarkıcının karısını canlandırdı. Daha sonra "dünyanın en tatlı ve en komik adamlarından biri" olarak tanımladığı ancak itiraf ettiği Dick Van Dyke tarafından "Her ne kadar bu bizim açımızdan cesur bir çaba olsa da, iyi olduğunu düşündüğüm anlar vardı ve Doğru, yeniden yapım umutlarımızı ve kesinlikle orijinali karşılamadı ama bunu yapmak, bu oyunculuk işini gerçekten sevdiğimi hatırlattı; Crawford filmi bana bunu unutturmaya yaklaştı."^[5] Aynı yıl William Alfred'in kendisi için hazırladığı ikinci tiyatro projesi olan Ağrıyan Bir Kalbin Laneti ile New York sahnesine geri döndü. Daha sonra rolünde yanlış bir oyuncu kadrosuna alındığını hissetti, "Ben de olsam biraz fazla yıldız ağırlıklıydı. Oyun sadece en basit kadınlarla daha iyi olurdu."^[6] Bu konudaki karışık hislerine rağmen, performansı eleştirmenlerden iyi değerlendirmeler aldı ve Frank Rich The New York Times için şunları yazdı: "Miss Dunaway'in tiyatroda yokluğu onun sahne tekniğini gölgelemedi. Genellikle komuta ondadır."^[7]

Dunaway, Barbet Schroeder'in draması Bar Kelebeği 'da (1987) Mickey Rourke'yle birlikte oynadığı alkolik rolüyle büyük beğeni topladı. Charles Bukowski'nin bir romanından uyarlanan film onun için çok önemliydi ve daha sonra şöyle açıklayacaktı: "Günlerini ve gecelerini bir şişeye veren bu karakter, benim ışığa dönüş yolum. Bu benim için bir rol. Bunu çok önemsiyorum. Network'ten beri bir karaktere karşı bu kadar tutku hissetmemiştim. Tatlı kırılganlığa sahip bir kadın olan Wanda'nın cazibesinden arınmış yüzünde benim için bir geri dönüş vaadi gördüm."^[8] Film gişede küçük bir başarı elde etti, ancak eleştirmenlerden mükemmel eleştiriler aldı ve Dunaway, En İyi Kadın Oyuncu - Sinema Filmi Drama dalında altıncı Altın Küre Ödülü adaylığını kazandı. Pauline Kael şöyle yazdı: "Dunaway, kendine zarar veren Wanda'yı minimum yaygarayla oynuyor... efektlerinin basitliğiyle hayranlığınızı kazanıyor" ve ve Roger Ebert, hem Rourke hem de Dunaway'in "karakterlerini oyuncu olarak kendilerini geliştirme, değişiklik yapma ve aşırı şeyler yapma fırsatı olarak gördüklerini" hissettiler.^[9] En sevdiği filmlerden biri olmaya devam eden Barkelebeği'nden sonra Dunaway, seçtiği roller konusunda dikkatli olmaya çalıştı ama aynı zamanda kendisini ve çocuğunu geçindirmek için çalışmak zorunda olduğu gerçeğiyle de yüzleşti.^[10]

1988'de dönem draması The Gambleda rol aldı ancak bu deneyimin en iyi kısmının rol arkadaşı Matthew Modine ile tanışmak olduğunu hissetti.^[11] Ertesi yıl Olive Ann Burns'ün tarihi romanı Cold Sassy Tree 'nin televizyon uyarlamasının yapımcılığını ve başrolünü üstlendi.

Notlar

• 1995 yılında otobiyografik kitabını yayınladı. Kitabın adı "Gatsby'yi Aramak: Benim Hayatım" idi. Dunaway 1974'te Muhteşem Gatsby (The Great Gatsby) filminin seçmelerine katılmış ama filmdeki Daisy Buchanan rolünü Mia Farrow'a kaptırmıştı.
• Faye Dunaway hem En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'nü hem de En Kötü Oyuncu Ahududu Ödülü'nü birlikte kazanabilmiş 3 oyuncudan biridir. Diğer ikisi Halle Berry ve Liza Minnelli idi (Dunaway Ahududu Ödülü'nü Bo Derek'le paylaşmıştı). Ahududu ödülü Joan Crawford'u canlandırdığı Mommie Dearest (1981) filmi için verilmişti (Tabii ki Dunaway bu ödülü almadı ama aralarında Halle Berry ve Ben Affleck'in de olduğu bazı oyuncular kendilerine verilen bu ödülleri gidip almışlardır).^[12]

Filmografisi

Kaynakça