Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri, 7 Haziran 2015'te yapılan genel seçimlerden sonra yapılan erken genel seçimlerdir. Anayasanın 77. maddesi gereği, seçimin olağan olarak Haziran 2019'da yapılması gerekmekteydi. Seçimden birinci parti olarak çıkan AKP'nin koalisyon kurma çabaları sonuç vermemesi üzerine, teamüller gereği hükûmeti kurma görevini seçimde ikinci en fazla oyu alan parti olan CHP'ye vermesi gerekirken,güvenoyu alabilecek bir hükûmetin kurulamayacağını ileri süren Cumhurbaşkanı Erdoğan erken seçim kararı almış, CHP de bu karara itiraz etmemiştir.Sonrasında YSK seçim tarihi olarak 1 Kasım 2015'i belirlemiştir.
Arka plan
7 Haziran 2015 seçimlerinde, 2002 Türkiye genel seçimlerinden bu yana ilk defa bir parti tek başına iktidar olamadı. Bu hemen seçim ertesinde erken seçim senaryolarının anılmasına neden oldu.[1]Devlet Bahçeli, hemen seçim sonrasında erken seçim olasılığından bahsetti,[2] daha sonra da erken seçim için 15 Kasım tarihini verdi.[3]
AK Parti lideri ve Başbakan Davutoğlu, muhtemel koalisyon senaryoları için Cumhuriyet Halk Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Halkların Demokratik Partisi liderleriyle görüşme yaptıktan sonra yalnızca AK Parti-Cumhuriyet Halk Partisi koalisyonu için "istikşafi" ön görüşmelere başlandı. Son olarak, 13 Ağustos'ta AK Parti-CHP arasındaki koalisyon görüşmelerinin bir sonuca ulaşmadığının duyurulmasıyla, erken seçim yapılması Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından tek ihtimal olarak nitelendirildi.[4]
Cumhurbaşkanının, dönemin anayasasının 116. maddesi uyarınca, yeni seçilen Türkiye Büyük Millet Meclisinde Başkanlık Divanı seçiminden sonra yine 45 gün içinde Bakanlar Kurulunun kurulamaması hâlinde erken seçim kararı alma hakkı mevcuttu.[5] Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Ağustos 2015'te bu süre dolduğunda erken seçim kararı almayı planladığını 21 Ağustos'ta açıkladı.[6][7][8] YSK da, erken seçim kararı alınması hâlinde yasadaki 90 günlük süreyi 30 gün kısaltma yetkisinin bulunduğuna karar vererek, karar alınması durumunda seçimlerin 1 Kasım'da yapılmasının mümkün olduğunu duyurdu.[9]
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Ağustos 2015'te anayasa gereği, Meclis Başkanı İsmet Yılmaz'ı kabul etti ve seçimin yenilenmesi kararını aldı. Karar aynı gün Resmî Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.[10] Ertesi gün, YSK seçim tarihini 1 Kasım 2015 olarak açıkladı.[11]
Seçime katılan partiler ve adaylar
Yüksek Seçim Kurulu, 28 Ağustos 2015 tarihinde yapılan açıklama ile Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri'ne katılma yeterliliğini taşıyan 29 partinin katılabileceğini bildirmiştir.[12] 9 Eylül 2015 tarihinde Anadolu Partisi seçimlere katılmama kararı almıştır.[13] 13 Eylül 2015 tarihinde Yüksek Seçim Kurulu seçime katılabilecek siyasi partilerin oy pusulasındaki yerlerini belirlemiştir. Demokratik Gelişim Partisi, Emek Partisi ve Özgürlük ve Dayanışma Partisi aldıkları seçime katılmama kararını Yüksek Seçim Kuruluna bildirmiştir. Demokratik Gelişim Partisi'nin seçime katılmama kararının, parti tüzüğü uyarınca yetkili organlar tarafından alınmadığından bu partiye de kura çekiminde yer verildiği belirtilmiştir. Anadolu Partisi seçime katılmama kararı almasına rağmen, Yüksek Seçim Kurulu partiye oy pusulasında yer vermiştir. Teşkilatlanmasını tamamlayamayan Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi ve Merkez Parti YSK tarafından seçime katılma izni alamamıştır.[14][15] Alınan kararlar sonucu seçime katılacak siyasi parti sayısı 16'ya düşmüştür.[16]
Bu seçimlerde pek çok kamuoyu araştırma şirketi, Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri'nin aksine isabetli sonuç elde edememiştir.[19] En yakın anket A&G araştırma şirketine aittir.[20]
^"Davutoğlu'nun seçimi: Koalisyon mu, erken seçim mi?". Posta. 9 Haziran 2015. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
^"Bahçeli koalisyona kapıları kapattı 'erken seçim' dedi". Cumhuriyet. 8 Haziran 2015. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
^"Bahçeli erken seçim için tarih verdi!". Radikal. 20 Haziran 2015. 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
^"Davutoğlu: Tek ihtimal erken seçim". Cumhuriyet. 13 Ağustos 2015. 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
^""Anayasa'nın 116. maddesi"". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2015.
^"Erdoğan: '1 Kasım'da seçim yapılacak'". İhlas Haber Ajansı. 21 Ağustos 2015. 23 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015.
^"Erdoğan: 1 Kasım'da tekrar seçim". Al Jazeera Türk. 21 Ağustos 2015. 22 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015.
^"Erdoğan erken seçimin tarihini açıkladı". Milliyet. 21 Ağustos 2015. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015.
^"Erdoğan: YSK'nın seçim günü 1 Kasım". Milliyet. 20 Ağustos 2015. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015.
^"Görüşme bitti: Karar açıklandı". Milliyet. 24 Ağustos 2015. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015.
^"YSK Başkanı erken seçim tarihini açıkladı: 1 Kasım 2015". Hürriyet. 25 Ağustos 2015. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
^"1 Kasım seçimlerine katılacak partiler yayımlandı". Hürriyet. 28 Ağustos 2015. 29 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2015.|yayımcı= dış bağlantı (yardım)
^"Anadolu Partisi seçime katılmayacak". Hürriyet. 9 Eylül 2015. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015.|yayımcı= dış bağlantı (yardım)
^"TURK Parti seçime katılma yeterliliğine ilişkin" (PDF). 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2015.
^"Merkez Parti seçime katılma yeterliliğine ilişkin" (PDF). 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2015.
^"Partilerin pusuladaki yerleri belli oldu". Al Jazeera Türk. 13 Eylül 2015. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015.|yayımcı= dış bağlantı (yardım)
^"Kasım 2015 Kesin Aday Listesi". 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^"T.C. Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 2 Şubat 2015. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
^"Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
^"Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
^"A) Yurt İçi Seçim Sonucu" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 12 Kasım 2015. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
^"B) Yurt Dışı Sandıkları Seçim Sonucu" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 12 Kasım 2015. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
^"C) Gümrük Kapıları Seçim Sonucu" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 12 Kasım 2015. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
^"D) Yurt İçi, Yurt Dışı ve Gümrük Sandıkları Dahil Milletvekili Genel Seçimi Sonucu" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 12 Kasım 2015. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
^"E) Siyasi Partilerin Çıkardıkları Milletvekili ile Bağımsızların Sayısı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 12 Kasım 2015. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
^"Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.