Rifampisin veya rifampin, bakterisidal etkisi olan rifamisin grubundan bir antibiyotik ilaçtır. Genellikle mikobakteri enfeksiyonlarının (tüberküloz, lepra vb.) tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca metisilin dirençli Staphylococcus aureus tedavisinde fusidik asit ile beraber kullanılır. Türkiye'de Rifadin (Sanofi Aventis) ve Rifcap (Koçak Farma) markalarıyla piyasaya sürülmüştür.
Rifampisin alındıktan sonraki birkaç saat boyunca başta idrar olmak üzere gözyaşı, ter gibi vücut sıvıları kırmızıya çalan turuncu renk alabilir. Kontakt lenslerde kalıcı leke, iç çamaşırda iz bırakabilir.
Molekül 2021 yılına kadar DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktaydı.
Direnç kazanmış tüberküloza yol açmamak için rifampisin birkaç ay kesintisiz ve politerapide kullanılmalıdır.
Mekanizma
Rifampisin bakteri hücrelerindeki RNA polimerazı inhibe ederek (engelleyerek) mRNA'in transkripsiyonunu önler.
Hepatotoksisite
Rifampisinin yan etkileri genel olarak neden olduğu hepatotoksisite (karaciğer zedelenmesi) yüzünden oluşur. Rifampisin hepatotoksisiteye neden olduğu için karaciğer yetmezliği olanlarda kullanılmamalıdır.
|
---|
Antifolatlar (bakteriyel pürin metabolizmasını inhibe ederek DNA ve RNA sentezini engeller) | DHFR inhibitörü | - 2,4-Diaminopirimidin
- Brodimoprim
- İclaprim†
- Ormetoprim
- Pirimetamin#
- Tetroksoprim
- Trimetoprim#
|
---|
Sülfonamid (DHPS inhibitörü) | Kısa etkili | - Sülfaizodimidin
- Sülfametizol
- Sülfadimidin
- Sülfapiridin (Sulfasalazin)
- Sülfafurazol (Asetil sülfisoksazol)
- Sülfanilamid
- Sülfatiazol (Ftalilsülfatiazol, Süksinilsülfatiazol)
- Sülfatiyoüre
|
---|
Orta etkili | - Sülfametoksazol
- Sülfadiazin#
- Sülfamoksol
|
---|
Uzun etkili | - Sülfadimetoksin
- Sülfadoksin
- Sülfalen
- Sülfametomidin
- Sülfametoksidiyazin
- Sülfametoksipiridazin
- Sülfaperin
- Sülfamerazin
- Sülfafenazol
- Sülfamazon
|
---|
Diğer/gruplandırılmamış | - Mafenid
- Sülfasetamid
- Sülfaklozin
- Sülfadikramid
- Sülfaguanidin
- Sülfametrol
- Sülfanitran
|
---|
|
---|
Kombinasyonlar | |
---|
Diğer DHPS inhibitörleri | - Asediasülfon
- Dapson
- Solasülfon
- Sülfokson
|
---|
|
---|
Kinolonlar (bakteriyel topoizomeraz ve/veya DNA girazı inhibe ederek DNA replikasyonunu engeller) | 1. nesil | - Sinoksasin‡
- Flumekin‡
- Nalidiksik asit‡
- Oksolinik asit‡
- Pipemidik asit‡
- Piromidik asit‡
- Rosoksasin‡
|
---|
Florokinolonlar | 2. nesil | |
---|
3. nesil | - Levofloksasin#
- Balofloksasin‡
- Grepafloksasin‡
- Pazufloksasin‡
- Sparfloksasin‡
- Temafloksasin‡
- Tosufloksasin‡
|
---|
4. nesil | - Besifloksasin
- Delafloksasin
- Gatifloksasin
- Finafloksasin
- Gemifloksasin
- Moksifloksasin#
- Klinafloksasin†
- Garenoksasin‡
- Prulifloksasin‡
- Sitafloksasin‡
- Trovafloksasin‡/Alatrofloksasin‡
|
---|
Veterinerlik | - Danofloksasin
- Difloksasin
- Enrofloksasin
- İbafloksasin
- Marbofloksasin
- Orbifloksasin
- Pradofloksasin
- Sarafloksasin‡
|
---|
|
---|
Daha yeni florlanmamış | |
---|
İlgili (DG) | - Aminokumarinler: Novobiosin
|
---|
|
---|
Anaerobik DNA inhibitörler | |
---|
RNA sentezi | |
---|
|