Język busoa

Nie mylić z: język besoa (behoa).
Busoa
Obszar

Celebes Południowo-Wschodni (Indonezja)

Liczba mówiących

800–900 (2020)

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 2 wrażliwy↗
Ethnologue 7 wypierany↗
Kody języka
ISO 639-3 bup
IETF bup
Glottolog buso1238
Ethnologue bup
BPS 0592 5
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język busoa (a. bosoa)[1][2] – język austronezyjski używany w prowincji Celebes Południowo-Wschodni w Indonezji[2]. Według danych szacunkowych z 2020 roku posługuje się nim nie więcej niż 800–900 osób[3].

Jest używany we wsiach Busoa i Lakambau (miejscowa nazwa: La’ambau) (kecamatan Batauga, kabupaten Buton Selatan)[4]. Historyczna ojczyzna grupy etnicznej Busoa to obszar ok. 7 km na wschód od dzisiejszej miejscowości Busoa[3].

Nie zarejestrowano znaczących różnic dialektalnych. Doniesienia sugerują, że odmiana z obszaru administracyjnego Wuragana (lingkungan Wuragana) wyróżnia się niewielkimi różnicami w zakresie cech wymowy i leksyki[5]. Busoa jest blisko spokrewniony z językiem muna[6]. W podobnej lokalizacji geograficznej miał być niegdyś używany pokrewny język batauga, który całkowicie wyszedł z użycia[7]. Odnotowano także odmianę kambe-kambero, która mogłaby zostać bliżej powiązana z busoa; niemniej R. van den Berg (1991) uznał ją za część kompleksu językowego kaimbulawa, sugerując się analizą wspólnych innowacji[8].

W leksyce busoa zidentyfikowano zapożyczenia z różnych źródeł, takich jak wolio i malajski/indonezyjski. Malajski pośredniczył w zapożyczaniu wyrazów z sanskrytu, arabskiego, portugalskiego i nidelandzkiego[9].

Powszechna jest wielojęzyczność. W użyciu są języki wolio (historyczna lingua franca) i indonezyjski, a w pewnym zakresie także lokalne języki cia-cia i muna[5]. Zaobserwowano spadek użycia busoa na korzyść języka narodowego, który staje się preferowanym środkiem komunikacji. Sprzyja temu szereg czynników, w tym powszechny dostęp do edukacji, zróżnicowane środowisko etniczne, migracje ludności i zawieranie małżeństw mieszanych. Indonezyjski jest wykorzystywany nie tylko w oświacie i administracji, ale także w kontaktach rodzinnych[10]. Społeczność ma obojętny stosunek do swojego języka[11].

Istnienie tego języka odnotowano w latach 80. XX w.[5] Nie wykształcił piśmiennictwa[11]. Od 1993 r. badaniem i dokumentacją busoa zajmował się René van den Berg[12]. Powstał skrótowy słownik (2011)[13]. W 2020 r. ukazał się opis jego gramatyki i słownictwa, w którym zawarto też pewne teksty (przede wszystkim baśnie ludowe)[14].

Przypisy

  1. ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 4.
  2. ↑ a b David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Busoa, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
  3. ↑ a b van den Berg 2020 ↓, s. 3.
  4. ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 1–2.
  5. ↑ a b c van den Berg 2020 ↓, s. 5.
  6. ↑ van den Berg 2020 ↓, s. xvi.
  7. ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 3–4.
  8. ↑ van den Berg 1991 ↓, s. 44–45.
  9. ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 36.
  10. ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 6.
  11. ↑ a b van den Berg 2020 ↓, s. 7.
  12. ↑ David Mead: Busoa. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-20)]. (ang.).
  13. ↑ LaL. Afa LaL. i inni, Kamus Singkat Bahasa Busoa – Bahasa Indonesia – Bahasa Inggris = Vocabulary: Busoa – indonesian – English [online], 2011 [dostęp 2024-09-18]  (indonez. • ang.).
  14. ↑ van den Berg 2020 ↓.

Bibliografia

  • René van den Berg: Muna Dialects and Munic Languages: Towards a Reconstruction. W: Ray Harlow (red.): VICAL 2: Western Austronesian and contact languages: Papers from the Fifth International Conference on Austronesian Linguistics. Cz. 1–2. Auckland: Linguistic Society of New Zealand, 1991, s. 21–51. ISBN 0-908928-00-9. OCLC 59606647. (ang.).
  • René van den Berg: The Busoa language of Southeast Sulawesi: Grammar sketch, texts, vocabulary. Dallas: SIL International, 2020, seria: SIL Language and Culture Documentation and Description 48. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Busoa. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. [dostęp 2024-08-19]. (ang.).
  • Busoa. Endangered Languages Project. [dostęp 2024-08-19]. (ang.).