PMZ-A-750
Producent | PMZ | ||
---|---|---|---|
Klasa | ciężki motocykl | ||
Data premiery | 1933 | ||
Okres produkcji | 1934–1938 | ||
Miejsce produkcji | ZSRR, Podolsk | ||
Napęd | |||
Silnik | dwucylindrowy V2, czterosuwowy, dolnozaworowy, chłodzony powietrzem, średnica cylindra × skok tłoka 70×97 mm | ||
Pojemność | 746 cm³ | ||
Stopień sprężania | 5:1 | ||
Moc | 14 KM przy 3700 obr./min | ||
Skrzynia biegów | 3 | ||
Ogumienie | |||
Opona przednia | 4×19 | ||
Opona tylna | 4,25×18 | ||
Wymiary i masa | |||
Rozstaw osi | 1395 mm | ||
Masa własna | 210 kg | ||
Pojemność baku | 18 l | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 90 km/h | ||
Inne | |||
Modele podobne | BMW R 16 | ||
|
PMZ-A-750 (ПМЗ-А-750) – radziecki ciężki motocykl z okresu międzywojennego, produkowany w Podolskich Zakładach Mechanicznych w Podolsku, używany m.in. jako pojazd wojskowy przez Armię Czerwoną. Początkowo oznaczony był NATI-A-750.
Historia
PMZ-A-750 był pierwszym produkowanym seryjnie w ZSRR ciężkim motocyklem. Skonstruowany został w Naukowym Instytucie Auto-Traktorowym (NATI) w Moskwie na polecenie Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej. Biuro konstrukcyjne motocykli w NATI powołano pod koniec 1931 roku[1]. Głównym projektantem był Piotr Możarow, który wcześniej organizował konstrukcję pierwszych radzieckich motocykli w zakładach IŻ, a następnie w 1930 roku odbył staż w Niemczech w zakładach BMW[2]. Nowy motocykl oznaczony został na etapie projektowania NATI-A-750 (drugim modelem projektowanym w NATI był lżejszy NATI-B-375, który nie wszedł do produkcji). Konstrukcja motocykla wzorowana była ogólnie na modelach BMW, z tłoczoną zewnętrzną ramą obejmująca zbiornik paliwa, lecz widlasty silnik dolnozaworowy wzorowano na amerykańskich modelach Harley-Davidson[1].
Produkcję motocykla przemysł ZSRR zamierzał początkowo umieścić w nowo zbudowanych zakładach IŻ w Iżewsku, gdzie powstały pierwsze cztery sztuki, gotowe na święto 1 maja 1933[2]. Wzięły one udział w rajdzie próbnym Iżewsk - Niżny Nowogród - Moskwa (razem z motocyklami Harley-Davidson, BMW R 16 i IŻ-7). Po ukończeniu etapu prób i dalszych ulepszeniach konstrukcji, Ludowy Komisariat Przemysłu Ciężkiego zdecydował jednak produkować w zakładach IŻ średnie motocykle, a produkcję ciężkich motocykli umieścić w Podolskich Zakładach Mechanicznych (PMZ - Podolskij Miechaniczeskij Zawod) w Podolsku, które wcześniej zajmowały się m.in. produkcją rowerów i zbrojeniową. W lipcu 1934 roku zbudowano tam pierwsze 9 sztuk, zademonstrowane następnie ludowemu komisarzowi Sergo Ordżonikidze[2]. Produkcja seryjna ruszyła w 1935 roku i trwała do 1939 roku[1] (inne dane: do końca 1938 roku[2]).
Wyprodukowano w przybliżeniu ponad 4600 motocykli PMZ-A-750[3]. Używane były zarówno przez użytkowników cywilnych, w tym prywatnych, jak i Armię Czerwoną, w wersjach solo lub z wózkiem bocznym[3]. Wersje z wózkiem bocznym były także użytkowane m.in. przez pocztę[1]. Pierwotnie motocykle NATI-A-750 miały wózek po lewej stronie (według wzorca angielskiego), przeniesiony następnie w PMZ-A-750 na prawą stronę[1]. Cena motocykla na rynek prywatny była jednak wysoka – 7760 rubli (dla porównania, mniejsze motocykle Ł-300 – 3360 rubli, IŻ-7 – 3300 rubli)[3]. Standardowym motocyklem wojskowym Armii Czerwonej latach 40. stał się jednak M-72, skopiowany z BMW[4].
Motocykl odznaczał się wytrzymałą konstrukcją, jednakże borykał się z problemami z niezawodnością. Utrudnione było uruchamianie silnika, wymagające odpowiedniego ustawienia gazu (prawa rączka kierownicy), wyprzedzenia zapłonu (lewa rączka) i dopływu powietrza do gaźnika (stąd, skrót nazwy żartobliwie rozszyfrowywano jako Poprobuj Mienia Zawiedi – „Spróbuj mnie uruchomić”)[1].
Przypisy
Bibliografia
- Oleg Kurichin. W sierii tiażołyje. „Tiechnika Mołodioży”. Nr 5/1989. (ros.).
- A. Woroncow, Je. Pewzner, D. Dolnikow, A. Popow, R. Sazonow: Encykłopiedija motocykłow, Moskwa: Za Rulom, 2003, ISBN 5-85907-340-2, s. 58-59. (ros.)
- p
- d
- e
Czołgi lekkie | |
---|---|
Czołgi średnie | |
Czołgi ciężkie | |
Działa samobieżne | |
Samochody pancerne | |
Samochody ciężarowe | |
Ciągniki artyleryjskie |
|
Samochody osobowe i motocykle | |
Inne pojazdy | |
Prototypy i pojazdy doświadczalne |