Tachikawa Ki-36
Tachikawa Ki-36 | |||
Dane podstawowe | |||
Państwo | Japonia | ||
---|---|---|---|
Producent | Tachikawa Aircraft Company Limited | ||
Typ | samolot towarzyszący | ||
Konstrukcja | dolnopłat o konstrukcji metalowej | ||
Załoga | 2 | ||
Historia | |||
Data oblotu | 20 kwietnia 1938 | ||
Lata produkcji | 1938–1944 | ||
Wycofanie ze służby | 1945 (Japonia) | ||
Liczba egz. | 1334 | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | silnik gwiazdowy Hitachi Ha-13a | ||
Moc | 510 KM | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 11,80 m | ||
Długość | 8,00 m | ||
Wysokość | 3,64 m | ||
Powierzchnia nośna | 20,0 m² | ||
Masa | |||
Własna | 1247 kg | ||
Startowa | 1660 kg | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 349 km/h | ||
Prędkość przelotowa | 235 km/h | ||
Pułap praktyczny | 8150 m | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
2 x karabin maszynowy 7,7 mm | |||
Użytkownicy | |||
Cesarska Armia Japonii, Tajskie Siły Lotnicze | |||
|
Tachikawa Ki-36 – japoński samolot towarzyszący z okresu wojny japońsko-chińskiej i II wojny światowej. W końcowym okresie wojny Ki-36 używany był także do ataków kamikaze. W 1939 na bazie Ki-36 zaprojektowano także samolot szkolny Tachikawa Ki-55. W czasie wojny nosił amerykańskie oznaczenie kodowe Ida.
Historia
W 1937 Kōkū Hombu (japońskie ministerstwo ds. lotnictwa) ogłosiło konkurs na dwumiejscowy samolot towarzyszący[1]. Miał to być szybki jednopłat mogący operować z prymitywnych pasów startowych w bezpośredniej bliskości frontu[1]. Samolot miał być bardzo zwrotny, zapewniać znakomitą widoczność w dół z kabiny pilota, a dodatkowo powinien być w stanie przenosić niewielki ładunek bombowy[1].
Do konkursu stanęły dwie wytwórnie: Mitsubishi Jūkōgyō z samolotem Ki-35 i Tachikawa Hikōki z Ki-36. Wybrany został projekt Tachikawy, jako spełniający warunki konkursu. Autoryzowano budowę jednego prototypu[2].
Ryokichi Endo zaprojektował konwencjonalny dolnopłat ze stałym podwoziem z kołami osłoniętymi dużymi owiewkami[3]. Aby uzyskać wymaganą zwrotność i dobre właściwości pilotażowe przy niskich prędkościach, Endo zaprojektował bardzo lekki samolot z dużymi powierzchniami nośnymi, co dawało bardzo niskie obciążenie skrzydła, a dużą zwrotność osiągnięto dzięki bardzo dużym powierzchniom sterowym[3]. Pomimo że kokpit umieszczono nad skrzydłami, pilot miał bardzo dobrą widoczność w dół dzięki niewielkiemu skosowi krawędzi natarcia skrzydła. Dodatkową widoczność w dół zapewniały obserwatorowi okna w podłodze kadłuba[3].
Pierwszy prototyp został ukończony w marcu 1938, a pierwszy lot samolotu odbył się 20 kwietnia[3]. Prototyp miał dobre właściwości pilotażowe i dużą zwrotność. Odkryto jednak, że cierpiał na wingtip stall (utrata siły nośnej przez końcówki skrzydła prowadząca do przeciągnięcia) i drugi prototyp otrzymał stałe sloty przy końcówkach skrzydeł, aby poprawić ten problem[3]. We wrześniu 1939 powstał samolot szkolny Tachikawa Ki-55, który był niewiele zmodyfikowanym Ki-36[4]. Samolot został zamówiony do produkcji w listopadzie 1938. Początkowo był produkowany w zakładach Tachikawa, a w 1940 rozpoczęto produkcję także w zakładach Kawasaki Kōkūki Kōgyō[4]. Łącznie w latach 1938-1944 wyprodukowano 1334 samoloty tego typu[5]:
- dwa prototypy w 1938
- 860 egzemplarzy w fabryce Tachikawa, listopad 1938 - styczeń 1944
- 472 egzemplarzy w fabryce Kawasaki w Gifu, czerwiec 1940 - maj 1942.
Konstrukcja
Tachikawa Ki-36 był jednosilnikowym, dwuosobowym dolnopłatem używanym głównie w roli samolotu towarzyszącego[6]. Samolot miał konstrukcję metalową krytą płótnem i blachą metalową ze stałym, konwencjonalnym podwoziem[6]. Załoga składała się w dwóch osób, pilota i obserwatora, siedzących w zamkniętym kokpicie w układzie tandem (jeden za drugim)[6].
Napęd samolotu stanowił 9-cylindrowy, chłodzony powietrzem silnik gwiazdowy typu Hitachi Ha-13a o mocy 450 KM (moc chwilowa przy starcie 510 KM, moc na wysokości 1700 metrów - 470 KM) z dwupłatowym, drewnianym śmigłem[6].
Samolot mierzył 8 metrów długości i 3,64 metrów wysokości, rozpiętość skrzydeł wynosiła 11,8 metrów, a ich powierzchnia 20 metrów kwadratowych, obciążenie skrzydła wynosiło 83 kg/m²[6].
Prędkość maksymalna samolotu wynosiła 348 km/h na wysokości 1800 metrów, a prędkość przelotowa 236 km/h, pułap operacyjny wynosił 8150 metrów, zasięg wynosił do 1235 kilometrów[6].
Samolot był uzbrojony w pojedynczy karabin maszynowy kalibru 7,7 mm w osłonie silnika i pojedynczy ruchomy karabin maszynowy 7,7 mm, obsługiwany przez obserwatora dodatkowo mógł przenosić do dziesięciu bomb 15- lub 12,5-kilogramowych[6].
Służba
Samoloty brały udział w wojnie japońsko-chińskiej, gdzie były używane zarówno jako samoloty towarzyszące jak i w roli lekkich samolot bliskiego wspomagania (szturmowych). Szczególnie w tej drugiej roli samoloty te znakomicie się sprawdziły w znacznym stopniu przyczyniając się do demoralizacji chińskich oddziałów[4][7]. Szczególnie istotną charakterystyką samolotu była jego zdolność startu i lądowania z niewielkich, prymitywnych pasów startowych oraz bardzo krótki start, do którego samolot potrzebował zaledwie 230 metrów[7].
Samoloty te były też używane w początkowym okresie wojny na Pacyfiku, ale z powodu dużych strat zadawanych im przez alianckie myśliwce zostały ponownie wycofane do Chin, gdzie miały znacznie mniejsze szanse napotkania nieprzyjacielskich myśliwców[4]. Część wyprodukowanych Ki-55 została przekazana lotnictwu Tajlandii'"`UNIQ--nowiki-00000049-QINU`"'4'"`UNIQ--nowiki-0000004A-QINU`"''"`UNIQ--nowiki-0000004C-QINU`"'8'"`UNIQ--nowiki-0000004D-QINU`"'[./Tachikawa_Ki-36#cite_note-Francillon252-4 [4]][8]. W czasie wojny zarówno Ki-36 jak i Ki-55 nosiły amerykańskie oznaczenie kodowe Ida[6].
Pod koniec wojny samoloty też były używane do ataków kamikaze[7], w tej roli były zazwyczaj uzbrajane do pojedynczą bombę 250- lub 500-kilogramową przenoszoną wewnątrz kadłuba[6].
Przypisy
- ↑ a b c René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 250.
- ↑ René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 250-251.
- ↑ a b c d e René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 251.
- ↑ a b c d e René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 252.
- ↑ René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 254.
- ↑ a b c d e f g h i René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 253.
- ↑ a b c Justin D. Murphy, Matthew A. McNiece: Military Aircraft, 1919-1945. s. 36.
- ↑ a b Bob Ogden: Great Aircraft Collections of the World. s. 82-83.
Bibliografia
- René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
- Justin D. Murphy, Matthew A. McNiece: Military Aircraft, 1919-1945 : An Illustrated History of Their Impact. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2009. ISBN 978-1-85109-498-1.
- Bob Ogden: Great Aircraft Collections of the World. New York City: Gallery Books, 1988. ISBN 978-0-8317-4066-5.
- p
- d
- e
Samoloty myśliwskie | |
---|---|
Samoloty bombowe | |
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe | |
Samoloty transportowe | |
Samoloty szkolno-treningowe | |
Samoloty kamikaze | |
Szybowce | |
Konstrukcje prototypowe i doświadczalne | |
Inne |