Wiewiórka (województwo podkarpackie)
Zobacz też: Wiewiórka w innych znaczeniach tej nazwy.| wieś | |
| Państwo |
|
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | Żyraków |
| Liczba ludności (2020) | 906[2] |
| Strefa numeracyjna | 14 |
| Kod pocztowy | 39-209[3] |
| Tablice rejestracyjne | RDE |
| SIMC | 0839820[4] |
Położenie na mapie gminy Żyraków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
 50°06′30″N 21°20′09″E/50,108333 21,335833[1] | |
Wiewiórka – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Żyraków[5][4]. Znajduje się na Płaskowyżu Tarnowskim, w południowej części Kotliny Sandomierskiej. Przepływa przez nią Potok Wiewiórski. Powstała w XIII wieku. W XVI wieku zasiedlono w niej Tatarów wziętych do niewoli przez hetmana Jana Tarnowskiego po bitwie pod Obertynem (1531)[6]. Najstarsze znane zapisy nazwy wsi: Weworka (1415), Wyeworka (1419), Wyewyorka (1460), Wyewyorka u Długosza i później tak samo[7].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0996169 | Na Dworskiem | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Wiewiórka jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego należącej do dekanatu Dębica Zachód w diecezji tarnowskiej[8].
W miejscowości zachowały się relikty dawnego założenia obronnego identyfikowanego z dworem, w którym w 1561 roku zmarł hetman wielki koronny Jan Tarnowski, a w 1570 córka jego, Zofia Ostrogska z Tarnowskich, właścicielka Tarnowa[9].
Osobny artykuł: Dwór obronny w Wiewiórce.23 marca 1943 Gestapo z Dębicy pod dowództwem Juliusa Garblera, żandarmeria niemiecka i Bahnschutzpolizei otoczyły wieś. Niemcy zamordowali rodziny Skwirów i Wałęgów, oraz dwoje staruszków. Gospodarstwa zamordowanych zostały spalone. Łącznie hitlerowcy zabili 16 osób[10].
W Wiewiórce urodzili się:
- Franciszek Mikrut – polski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie oszczepem
- Władysław Mikrut – polski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie oszczepem
- Aleksander Ostrogski – książę, wojewoda wołyński, wyznawca prawosławia, przeciwnik unii brzeskiej
- Edward Pytko – pilot Wojska Polskiego, symbol indywidualnego protestu przeciwko totalitarnym stosunkom narzuconym wojsku przez władze komunistyczne[11]
- Jan Mikrut – działacz ruchu ludowego[12]
Osoby związane z miejscowością Wiewiórka:
- Zawisza Czarny – polski rycerz, symbol cnót rycerskich, właściciel Wiewiórki w latach 1419–1428[13]
- Jan Tarnowski – polski dowódca wojskowy, hetman wielki koronny
- Zofia Tarnowska – córka hetmana Jana Tarnowskiego
- Leon Świeżawski – polski lekarz, działacz społeczny, literat
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 147325
- ↑ Raport o stanie gminy w 2020. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2020 s. 6
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1453 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Cudze chwalicie swego nie znacie - Cudze chwalicie swego nie znacie - Dębica i okolice.pdf [online], www.jagiello-debica.edu.pl [dostęp 2022-11-03] .
- ↑ LeszekL. Połomski LeszekL., Od Bartkowki do Żyrakowa : dykcyonarz miejscowy powiatu dębickiego, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 2021, ISBN 978-83-7934-539-7, OCLC 1290481740 [dostęp 2022-11-03] .
- ↑ Parafia na stronie diecezji. [dostęp 2016-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-26)].
- ↑ Franciszek Leśniak, Ostrogska z Tarnowskich Zofia w: Andrzej Niedojadło (red. nacz.), Encyklopedia Tarnowa, Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Tarnów 2010, ISBN 978-83-87366-96-4, s. 292.
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 422
- ↑ Pytko Edward l Żołnierze Niezłomni Wyklęci [online], Żołnierze Wyklęci [dostęp 2022-11-02] .
- ↑ JózefJ. Dancygier JózefJ., Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego : makieta, wyd. 1, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989, ISBN 83-205-4045-3, OCLC 21869921 [dostęp 2022-11-05] .
- ↑ FranciszekF. Kleszcz FranciszekF., Wieś Wiewiórka i klucz wiewiórecki : zarys monograficzny, [nakł. autora], 1996, OCLC 749867329 [dostęp 2022-11-02] .
Linki zewnętrzne
- Wiewiórka 3, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 432 .
- p
- d
- e
Gmina Żyraków
| Wsie |
|
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
