Galiyye
![Allah](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Allah3.svg/80px-Allah3.svg.png)
• Hanefî (İmâm-ı Â’zam Ebû Hanîfe)
• Malikî (Mâlik bin Enes)
• Şafi (Şafii)
• Hanbelî (Ahmed bin Hanbel)
Diğer Sünnî fıkıh mezhepleri:
• Zâhirî (Davud el İsbehani ve İbn Hazm)
• Selefî (Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye)
• Vahhâbîler (İbn-i Abd’ûl-Vahhâb)
Şiîliğin İmamiye (Şiilik öğretisi) fıkhından Üç mezhep:
• Zeyd’îyye (Zeyd bin Ali bin Zeynelâbidîn)
• İsmâ‘îl’îyye/Yedicilik (Nizârî ve Mustâ‘lî)
• İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) (Câferî ve Alevilik)
Bâtınîler:
• Dûrz’îyye
• Nusayr’îyye
• Ahmed’îyye
• Asarî (Eserler)
• Selef’îyye (Hanbelîler)
• Şeyh’ûl-İslâm İbn-i Teymiyye
• Ghulat Selef’îyye
• Vahhabilik
• Ehl-i Hadis
• Cebriyye
• Cebriye-i Hâlisa
• Cebriye-i Mutavassita
• Eş'ârîyye
• Bâkıllân’îyye
• Gazzâl’îyye
• Bâtınî-Eş'ârîlik
• Sünnilik Tarikat
• Mâtürîdîyye
• Kaderiyye
• Cuhen’îyye (Irak Kolu)
• Dımeşk’îyye (Şam Kolu)
• Mutezile
• Vâsıl’îyye
• Huzeyl’îyye
• Nazzâm’îyye
• Hâitı’îyye
• Bişr’îyye
• Mâ’mer’îyye
• Muzdâr’îyye
• Sumâm’îyye
• Hişâm’îyye
• Câhiz’ıyye
• Hayât’ıyye
• Cûbbâ’îyye
• Befşem’îyye
• Ghulat Mutezile
• Hâbit’îyye
• Hımâr’îyye
• Bâtınî-Mutezile
• Müteşeyyî’ Tarikat
• Mürcie
• Sünnilik Mürcie
• Bid'atçı Mürcie
• Kerrâm’îyye
• Müşebbihe (Antropoteizm)
• Hulmân’îyye
• Mücessime (Hulûl)
• Ebû Müslim Horasânî
• Sinbâd
• El-Mukanna
• Babekiyye
• Hattâbiyye
• Bezîg’îyye
• Hattâbiyye
• Muammer’îyye
• Umeyr’îyye
• Mufaddal’îyye
• Muhammise
• Cevâlik’îyye
• Rum Abdalları
• Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)/Yedicilik
• Karmat’îyye (Hamdân Kârmat) (Yediciler)
• Türkistan Aleviliği (Nâsır Hüsrev)
• Tasavvufî-Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)
• Alevilik
• Alevilik Tarikat
• İbâh’îyyûn
• Nusayrilik (Nusayriler)
• Dürzîlik (Hâkim bi-EmrʿAllâh)
• Haşhaşiler (Hasan Sabbah)
• Babailik (Baba İlyâs Horasanî)
• Kızılbaş
• Hurûfîlik (Fadl’Allah Yezdânî)
• Bektaşilik (Balım Sultan)
• Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnîler ve Zeydîler
• Şîʿa-i Ulâ (Sünnilik)
• Hanefîlik
• Malikîlik
• Şafiîlik
• Zâhîrîler
• Davud el İsbehani
• İbn Hazm
• Hanbelîlik
• Selef-i Salihin
• İbn Teymiye
• Ghulat Selef’îyyûn
• Vahhabilik
• Zeydîlik
• Betr’îyye/Sâlih’îyye
• Cerîr’îyye/Süleyman’îyye
• Yemen Zeydiliki
• Kâsım’îyye
• Hadâv’îyye
• Muhteria
• Mutarrif’îyye
• Alavîler
• Hasan el-Utruş
• Kâsım’îyye
• Ghulat Zeydilik
• Cârûd’îyye
• Nâim’îyye
• Ya'kûb’îyye
• Hariciler
• Ezarikâ
• Sufr’îyye
• Necedât
• Acrâd’îyye
• İbâz’îyye
• Ghulat Hariciler
• Yezîdiyye
• Meymuniye
• Galiyye
• Sebe’îyye (Abdullah bin Sebe)
• Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî)
• Bezîg’îyye
• Hattâbiyye
• Keysân’îyye
• Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas
• Hâşim’îyye
• Harb’îyye
• Muâv’îyye/Cennâh’îyye
• Hâris’îyye
• Beyân’îyye
• Ravendiyye
• Rizamiyye
• Ebû Müslim Horasânî
• Sinbâd
• Berkûk’îyye
• Havâl’îyye
• Muhammira
• El-Mukanna
• Hurremiyye
• Babekiyye
• Babek Hürremi
• Kızılbaş
• Kûl’îyye
• İshâk et-Türk’îyye
• Riyâh’îyye
• Kerbiyye
• Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)
• Hallâc’îyye
• Hulûl’îyye
• Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik)
• Hulmân’îyye
• Karmatîlik
• Ebû Saʿid’îyye
• Cennâb’îyye
• Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik)
• Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî
• Hâkim’îyye (Dürzîlik)
• Haşhaşiler (Alamut Kalesi)
• İmamiye (Şiilik öğretisi): İsmaililik ve İsnâaşeriyye
• İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik
• Yediciler (Yediciler)
• Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı)
• Mecîd’îyye/Hâfız’îyye
• Tâyyîb’îyye
(Tayyib Ebu'l-Kasım)
• Davudî İsmailîlik
• Süleymanî İsmaililik
• Alavî Buhra
• Kutbî Buhra
• Nizârîler (Nizâr’îyye)
• İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)
• Caferilik
• Ahbâr’îyye
• Usûl’îyye
• Alevilik
• Ghulat İmamet
• Mûgır’îyye
• Mansûr’îyye
• Azâkıra
• Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye)
• Zemm’îyye
• Ayn’îyye
• Mim’îyye
• Sîn’îyye
• Muhammise
• Şûray’îyye
• Gurâb’îyye
• Zübâb’îyye
• Nusayrilik
• Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar
• Babailik
• Vefâ’îyye
• Kızılbaş
• Çepniler
• Tahtacılar
• Baba Rasûl (İlyâs’îyye)
• Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye)
• Behlül Baba
• Aybek Baba
• İshâk Baba (İshâk’îyye)
• Burak Baba (Burak’îyyûn)
• Lokman Baba (Yesevilik)
• Haydar Baba (Haydarîlik)
• Hacı Bektâş (Bektaşilik)
• Balım Sultan (Dedebabalık)
• Demir Baba (Âli’îyye)
• Harabâti Baba (Harabât’îyye)
• İslâmiyet’ten çıkan Dinler
• Haşhaşiler
• Ali-İlahilik
• Nusayrilik
• Dürzîlik
• Hurûfilik (Hurûfilik)
• Nûktâvîlik (Noktacılık)
• Dîn-i İlâhî
• Şeyhîlik (Ahisâ’îyye)
• Babilik (Ali Muhammed Şirazi)
• Ezelî Bâbîler (Subh Ezel)
• Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh)
• Ahmedîlik
• İslam dışı dinler
• Zerdüştlük
• Zurvanizm
• Mazdekçilik
• Mani dini
• Budizm
• Sâbiîlik
• Nebatiler
• Luviler
• Hitit mitolojisi
• Yezdânizm
• Ehl-i Hak
• Yezîdîler
• Işıkçılık
• Ghulât (Kökenciler)
• Bazighîlik
• Dhammîlik
• Ghurabîlik
• Hürremîlik (Muhammira)
• Keysanilik (Keysanilik)
• Berberîcilik
• Haşimîlik
• Karibîlik / Kuraybîlik
• Sarrajcılık
• Nusayrilik (Nusayrilik)
• Haydariyye
• Şemsiyye / Şimaliyye
• Kameriyye / Kilaziyye
• Gaybiyye
• Ya’furîlik
• Zeydilik (Zeydilik)
• Dukeynîlik
• Halefîlik
• Heşebîlik / Sûrhabîlik
• Jarûdîlik
• Alavîler
• Banu Ukheydhirîler
• Büveyhoğulları
• Cüstaniler
• El-Mezîdiler
• Hasnaviler
• İdrîsîler
• Hammudi Hanedanı
• Kakuyiler
• Yemen İmamları/Kralları
• Süleymanîlik
• Butrîlik / Tâbîrilik
• Salihîlik
• Vâsîtîlik
• İsmaililik (Yedicilik)
• Fâtımî Devleti
• Dürzîlik
• Mustalilik
• Hafızilik
• Tayyib Ebu'l-Kasım
• Alavî Buhra
• Davudî Bohralar
• Hebtiahs Bohra
• Etbe-i-Melek Bohra
• İleri Davudî Bohra
• Kutbî Bohra
• Süleymanî Bohra
• Sünnî Bohralar
• Caferî Bohra
• Patanî Bohra
• Vohra Patel
• Nizarîlik
• Ağa Hanlar
• I. Ağa Han Cemâati
• II. Ağa Han Cemâati
• III. Ağa Han Cemâati
• IV. Ağa Han Cemâati
• Elemût Devleti
• Ensarîler
• Haşhaşiler
• Hasan Sabbah Haşhaşiler
• Böszörmény
• Fâtımî Devleti Himayeleri
• Banu Kanz
• Hamdaniler
• Kelbîler
• Mirdasiler
• Sülâihiler
• Yediciler
• Karmatîlik
• Jabrîler
• Banu Ukaylîler
• Uyunîler
• Usfurîler
• Jarvanîler
• Caferilik (İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi))
• Ahbârilik
• Afşar Hanedanı
• Gence Hanlığı
• İlhanlılar
• Celayir Sultanlığı
• Hurûfilik
• Nûktâvîlik
• Çobanoğulları
• Serbedâriler
• İnyuiler
• Karabağ Hanlığı
• Karakoyunlular
• Safevîlik
• Kızılbaş
• Alevilik
• Bektaşilik
• Ahilik
• Dedebabalık
• Aliciler
• Harabatîlik
• Celâlîlik
• Kalenderilik
• Haydarîlik
• Nimetullahîlik
• Nurbahşîlik
• Rufâilik
• Galibi Tarikatı
• Vefâîlik
• Babailik
• Barak Babacılık
• Çınarcılık (Işık Alevîliği)
• Yâresânizm (Yezdânizm'in Galiyye ve Kürt Aleviliği ile etkileşimi)
• Safevî Devleti
• Şeki Hanlığı
• Şirvan Hanlığı
• Zend Hanedanı
• Şeyhilik
• Kaçar Hanedanı
• Babiliklik (Ali Muhammed Şirazi)
• Bahâîliklik (Mirza Hüseyin Ali)
• Usûlîlik
• Kaçar Hanedanı
• Pehlevi Hanedanı
• İran
• Sınıflandırılamayanlar
• Eftahîlik / Fethîlik
• Muhammedîlik
• Tavûssîlik
- g
- t
- d
Makale serilerinden |
Şiilik |
---|
![]() |
|
|
Kutsal kadınlar
|
|
Ghulat-i Şîʿa ya da Galiyye, Şii teolojide Ehli beytten bazı kişilere ilahlık atfeden veya ana akım Şiiler tarafından "aşırı" olarak tanımlanan ekstremist grupları (fırka) tanımlamakta kullanılan bir tâbirdir. Müellihe de denir.[1] Daha sonraki dönemlerde 12 imamcılar, Zeydiler veya bazen de mutedil İsmaililer tarafından kabul edilmeyen Şii gruplar için kullanılmıştır.[2] İmâmet i'tikadı konusunda aşırı görüşler besleyerek Şîʿa'ya bağlanan gruplar ve Müslüman görünüp Ali ve onun soyundan gelen imâmlara ilâhlık veya peygamberlik isnâdında bulunanlar için kullanılmıştır.[3]
Kelimenin kökeni
"Galiyye" itidal çizgisini aşanlara verilen isimdir. Haddi aşmak mânasına elen "güluv" kökünden çoğul anlamında bir nisbet ismi olup "İtidal çizgisini aşanlar" anlamına gelmektedir.[4] Bu kökten üretilen "Ghulât, eh’ûl-gulüv, ashâb’ûl-gulüv" terkipleri de aynı anlama gelmektedir.[5]
İnançları
İmamiye ekstremizm için üç özellik belirlemiştir: Hulul, tenasüh ve ibaha.[6]
Galiyye fırkaları
Kurulan ilk Ghulat mezhep, "ʿAbd Allâh İbn-i Sebe" isimli Yemenli bir Yahudi tarafından inşâ edilen Sebe’îyye'dir.[7]
Makale serilerinden |
Görünümler
|
Modern Selefîliğin önderleri |
|
Ghulat Şîʿî fırkalar
- Ghulat-i Şîʿa
- Sebeiyye (ʿAbd Allâh İbn-i Sebe)
- Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî)
- Bezîgiyye
- Hattâbîyyet-ûl Mutlâka
- Keysâniyye
- Muhtâriyye/Keysâniyyetû'l-Hullas
- Harbiyye
- Muâviyye/Cennâhiyye
- Hârisiyye
- Beyâniyye
- Râvendiyye
- Rizâmiyye
- Bû' Müslimiyye
- Sinbâdiyye
- Berkûkiyye
- Havâliyye
- Muhammira
- Mukannaiyye
- Hûrremdîniyye
- Kûliyye
- İshâk et-Türkiyye
- Bû' Müslimiyye
- Riyâhiyye
- Rizâmiyye
- Kebriyye
- Muhtâriyye/Keysâniyyetû'l-Hullas
- Ghulat İmamiyye
- Mûgıriyye
- Mansûriyye
- Azâfire
- Albâiyeyye (Ulyâniyye)
- Zemmiyye
- Ayniyye
- Mimiyye
- Sîniyye
- Muhammise
- Şûrayiyye
- Gurâbiyye
- Zübâbiyye
- Nusayriyye
- Ghulat Zeydîyye
- Cârûdiyye
- Nâimiyye
- Ya'kûbiyye
- Ghulat Bâtıniyye (Bâtınîler)
Kaynakça
- ^ Not: Ali Allahilik (Ali Allahiyyun) adı verilen dinin mensupları da bazen Galiyye'den olarak sınıflandırılabilirler.
- ^ Hodgson, M. G. S. (1965). "GHULĀT". Encyclopaedia of Islam. 2 (2.2 yayıncı = Brill Academic Publishers bas.). ss. 1093-1095.
- ^ Şehristânî, El-Milel, Cilt 1, Sahife 173
- ^ "Encyclopedia Iranica, "ḠOLĀT"". 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014.
- ^ Diyânet İslâm Ansiklopedisi, Cilt 13, Sahife 333, TDV 1996.
- ^ Halm, Heinz (21 Temmuz 2004). Shi'ism. Edinburgh University Press. s. 154. ISBN 978-0-7486-1888-0.
- ^ Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.