Komisariat Straży Granicznej „Działdowo”

Komisariat Straży Granicznej „Działdowo”
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Działdowo”
Organizacja
Dyslokacja	Działdowo

Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 2 Obwód SG „Przasnysz”

Komisariat Straży Granicznej „Działdowo” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Komisariat Straży Celnej „Janowo”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego Straży Celnej „Działdowo”^[4].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Szczepkowo Borowe”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[6].

Osobny artykuł: Komisariat Straży Celnej „Działdowo”.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[7]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Działdowo” do Inspektoratu Granicznego nr 2 „Przasnysz” i określił jego strukturę organizacyjną^[8]. Rozkazem Inspektora Okręgowego z 2 kwietnia 1928, komisariat „Uzdowo” przekazał placówkę „Wilamowo, „Sękowo”, „Uzdowo” i „Gralewo” komisariatowi „Działdowo”^[9]. Rozwiązywany komisariat „Janowiec Kościelny” przekazał placówki „Pepłówek”, „Kuklin” i „Mława”^[9]. Rozkazem nr 9 z 18 października 1929 roku w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu^[10]. Rozkazem nr 5 z 2 września 1930 roku w sprawie nazw inspektoratów granicznych i komisariatów komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wydzielił placówkę Bonisław z komisariatu Szczepkowo Borowe do komisariatu Działdowo^[11]. Tym samym rozkazem wydzielił placówkę Uzdowo z komisariatu Działdowo do komisariatu Rybno^[11]. Rozkazem nr 1 komendanta Straży Granicznej z 12 stycznia 1931 roku przeniesiono placówkę I linii Działdowo do Kisin^[12]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę placówki I linii „Wiliamowo” do Klęczkowa^[13]. Rozkaz komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego z 10 maja 1938 roku w sprawie terminologii w odniesieniu do władz i jednostek formacji, wydany w związku z rozkazami KSG z 25 i 29 kwietnia 1938 roku, przemianował inspektoraty graniczne na obwody Straży Granicznej z dodaniem nazwy miejscowości, w której jednostka stacjonuje. Jednocześnie nakazał używanie w stosunku do kierowników komisariatów i placówek nowych terminów: „komendant komisariatu” i „dowódca placówki”^[14]. Komisariat wszedł w skład struktury Obwodu Straży Granicznej „Przasnysz”. Rozkazem nr 5 z 3 marca 1939 roku w sprawie zmian organizacyjnych [...], komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił z komisariatu „Działdowo” placówkę I linii „Bonisław” i przydzielił do komisariatu „Szczepkowo Borowe”^[15].

Służba graniczna

Wydarzenia

26 sierpnia 1939 o godz. 8.30 w rejonie placówki Białuty, st.sierż.Władysław Turek z III/80 pułku piechoty zastrzelił niemieckiego żołnierza Ericha Radkego z 2 baterii 47 pac 11 DP. Zarządzono śledztwo przez polski sąd wojskowy, a jego wyniki podano do wiadomości władzom niemieckim. Niemcy odmówili przyjazdu oraz zabrania swego żołnierza^[16].

Sąsiednie komisariaty:

komisariat Straży Granicznej „Szczepkowo Borowe” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Hartowiec” − 1928
komisariat Straży Granicznej „Szczepkowo Borowe” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Rybno” − październik 1929

Komenda komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
starszy komisarz SC	Stanisław Piotrowski	18 VII 1928^[17] –
komisarz	Stanisław Mazur^[18]	był w IV 1936 – 27 IX 1936	ekspozytura IC w Gdańsku
podkomisarz	Bronowiec^[19]	27 IX 1936 –
komisarz	Bronisław Peszkowski	2 VI 1938^[20] -
Zastępcy komendanta komisariatu
aspirant	Tadeusz Kraus	1 V 1939^[21] – 25 VIII 1939^[22]	komendant komisariatu „Hel”
starszy strażnik podchorąży	Eugeniusz Kazimierczuk	25 VIII 1939^[22] -

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w marcu 1928^[6]:

Organizacja komisariatu w październiku 1929^[23]:

5/2 komenda − Działdowo
placówka Straży Granicznej I linii „Białuty”
placówka Straży Granicznej I linii „Chorap Pruski”
placówka Straży Granicznej I linii „Krasnołęka”
placówka Straży Granicznej I linii „Wilamowo” → w 1938 przeniesiona do Klęczkowa
placówka Straży Granicznej I linii „Uzdowo”
placówka Straży Granicznej I linii „Działdowo” → przeniesiona do Kisin
placówka Straży Granicznej II linii „Działdowo”
placówka Straży Granicznej II linii „Mława”

Organizacja komisariatu w 1933^[24]:

Organizacja komisariatu w 1934^[24]:

Organizacja komisariatu w 1937^[24]:

Organizacja komisariatu w 1939^[25]: I wersja

Organizacja komisariatu w 1939^[25]: II wersja

Przypisy

↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 30.
↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
↑ ^a ^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 14.
↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 13.
↑ ^a ^b Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 1.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 56.
↑ ^a ^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 65.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 76.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 128.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 120-122.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 158.
↑ Kula 1994 ↓, s. 247.
↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 153.
↑ Kronika komisariatu „Działdowo” ↓, s. 3 i 11.
↑ Kronika komisariatu „Działdowo” ↓, s. 13.
↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/13.
↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 59/39.
↑ ^a ^b Rozkazy Maz. IO ↓, s. 100/39.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 57.
↑ ^a ^b ^c Polak 1998 ↓, s. 65.
↑ ^a ^b Sobczak 2014 ↓, s. 10.

Bibliografia

Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Bogusław Polak: Z dziejów polskich formacji granicznych 1918−1839. Studia i materiały. Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909484-00.
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
Antoni Krzysztof Sobczak: Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej w Ciechanowie w latach 1928–1939. Przyczynek do historii. 2014. [dostęp 2017-03-14].
Kronika komisariatu Straży Granicznej „Działdowo” z 1936 roku. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Rozkazy Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 187/30
Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

Straż Graniczna (1928–1939)

Inspektoraty okręgowe od 1938 okręgi SG	Małopolski Mazowiecki Pomorski Śląski Wielkopolski Wschodniomałopolski Zachodniomałopolski wewnętrzny
Inspektoraty graniczne od 1938 obwody SG	(1) Stawiski/Łomża (2) Przasnysz (3) Brodnica (4) Tczew (5) Gdynia (6) Kościerzyna (7) Chojnice (8) Nakło (9) Wronki (10) Opalenica/Wolsztyn (11) Leszno (12) Ostrów (13) Wieluń (14) Lubliniec/Częstochowa (15) Królewska Huta/W. Hajduki/Chorzów (16) Rybnik (17) Biała/Bielsko (18) Nowy Targ (19) Nowy Zagórz/Krosno/Jasło (20) Sambor (20/21) Stryj (21/22) Kołomyja
Obwody SG powstałe po 1938	Brasław Cieszyn Sanok Suwałki Żywiec
Komisariaty SG	Baligród Białystok Bielszowice Bogumin Bojanowo Borynia Borzyszkowy Bralin Brzeźno Chojnice Chorzele Cierlicko Cieszyn Cisna Czarnków Czarny Dunajec Druja Dubin Dwernik Działdowo Dzietrzkowice Filipów Gdynia Gładyszów Gniew Gola Gorzyce Goszczyno Grajewo Hańcza Hartowiec Hel Herby Horodenka Istebna Jabłonka Jabłonków Jabłonowo Janówka Jasieniów Polny Jasnowice Jaśliska Jaworzno Jutrosin Kaczory Kalety Kamień P Kamień Kartuzy Kaszczor Knurów Kobyla Góra Kolno Komańcza Konarzyny Korbielów Kornowac Kosów Kraków Krempna Krokowa Krościenko Krotoszyn Krotoszyny Krukowo Kruszewo Krynica Kuty Laski Leman Leszno Leswice Ligotka Linja Lipiny Lipienice Lipusz Lubasz Lubawa Lubecko Lubliniec Lubomia Ludwikówka Lwów Łapsze Niżne Łasin Ławoczne Łęka Opatowska Łobżenica Łódź Międzychód Miruszyno Mroczeń Muszyna Myszyniec Nadwórna Nowa Wieś Nowe Odolanów Orłowa Orzesze Paniówki Panki Perehińsko Piaseczna Piekary Śląskie Piłka Piwniczna Plusy Porohory Potrzebowice Praszka Prądzona Przerośl Puck Pudełko Raczki Radostów Rajcza Rajgród Rakowiec Rawicz Rudna Rudniki Rybnik Rybno Rychtal Rytro Sandomierz Sianki Sierakowice Silna Skarszewy Sławsko Słupia Smarze Sołotwina Sośnie Sulęczyn Sypniewo Szarlej Szczepkowo Borowe Szczuczyn Szprudowo Śniatyn Świechocin Świerkocin Tarnowskie Góry Tatarów Turmont Ujście Ujście Ruskie Ustroń Warszawa Wejherowo Wieleń Wijewo Włoszakowice Wola Michowa Wolsztyn Worochta Wysocko Niżne Wysoka Zaborowo Zakopane Zaleszczyki Zaręby Zbąszyń Zebrzydowice Zielona Zielona Chocina Żabie
Placówki I linii	Antonina Ardzeluza Augustowo Babilon Bakałarzewo Balnica Bałuje Barwinek Bawernica Bądecz Bedrykowce Beniowa Berehy Beskid Bezula Białoberezka Białuty Białykał Błędowice Bługowo Bobrowa Bochlin Bogdaj Bogumin Bogusze Boguszowice Bonisław Borek Borowy Las Boruszowice Braszczok Brodna Brusiek Brzezie Brzeziny Brzeźno Brzozowice Brzozowo B Brzozowo K Buchacz Buczek Buków Butla Bystre Chachalnia Charzykowo Chaszczowanie Chełst Chochołów Chorap Chorzele Chośnica Chróścin Chwałęcice Chyżne Cieszyn Cisna Ciszkowo Cupel Czantoria Czarne F Czarne I Czarnków Czarnowo Czercz Czeremcha Czerlin Czorsztyn Datynie Dąbrowy Dechułów Dębicz Dębno Dębowiec Długie Dobrzec” Dolina Chochołowska Dolna Jadwigi Dołhopole Domosławice Dormowo” Dorotowo” Drawski Młyn Drawsko Drożki Druja Dusocin Dywan” Działdowo Dziembowo Dzietrzkowice Dziewcza Góra Fereskula Filipów Fitowo Gardeja Gdynia Gębalówka Gierałtowice Gierłoż Glinica Glinka Glisno Głuchaczki Gniew Godów Gola Gołaszyn Gołczewo Gołębie Gorzeń Gorzędziej Gorzycko Stare Gorzyczki Gowidlino Górowo-Trząski Grab Grabówek Grądzkie Grochołowce Grochołowice Gródek Chobienice Grójec Grześlaki Gulcz Gutowo Hala G Hel Henrykowo S Henrykowo Z Hnyła Howerla Hryniawa Husne Huta P Huta T Ignacówka Izby Jabłonica Jabłonka Jabłonna Jamielnik Jamno Janowo Janówka Jasiel Jasieniów Jasnowice Jastarnia Jaszczurówka Jaworki Jawornik Jażyniec Jelenkowate Jelenowo Jelonki Jeziora Jeziorki Judziki Jurgów Kacwin Kaczory Kaczyce Kalina Kalnica Kamienica Kamienna Kamińsko Kamionka Karol Emanuel Karolin Karwia Karwińskie Błota Kaszczor Kąty Kąty Śląskie Kiełpin Kębłowo” Kębłowski Młyn Kętszyno Kiełcze-Kopki Kik Kisiny Klauza Klęczkowo Klimkowiec Klimiec Kluczno Kłobuck Knurów Kobaki Kohuntkowa Kokotek Kołodróbka Konarzyny Konieczna Konradów Kończyce Kopanica Korbielów Korytki” Kosówka Kościelisko Kośmidry Koza Kozielec” Krasnołąka Krążelka Krupka Krywałd Krywka Krzyżówki Kukowo Kułaczyn Kunowo Kurki Kuropka Kuty Kuźnice Kwiejce Lasocice Lelechów Leszna G Leśnica Libuchora Ligota Bukowice Lipinki Lipnica Lipówka Liszna Lubocino Lutówko Łagiewniki Łapszanka Łąkie Łąkty Łebki Łobżonka Łomna G. Łosicha Łupków Łysa Polana Łyśniewo Makoszowy Małe Słońce Małe Walichnowy Mały Stożek Maniów Marklowice Maryniec Masłowo Mechelinki Miechów Mierzyn Mikołeska Milewo” Milik Młynek Morgi Moszczenica Mścigniew Muchocin Nad Stawem Nądnia Nakło Napromek Nieboczowy Niechłód Niedzica Niedźwiadna Niepoczołowice Niwy Nogat Nowa Dzielnica Nowa Karczma Nowe Nowie Obra Ochojec Okoniówek Oksywie Olchowiec Olszanka Olza Omule Opalenie Oporzec Orłowo Orzegów Osłanin Osmołoda Ostrowo Ożenna Pakówka Pałubice Parszywnia Pasika Pawełki Pawłów N Pawłów S Pawonków Pełty Pepłówek Pieczarna Piekary Pieńki Pierwoszyno Pietwałd Pijanówka Pisarzowice Piwniczna Pomierki Szonychel Podczerwone Podłęże K Podłęże S Podspady Pogwizdów Polanica Polany P. Gronowo Polulkiemie Poniwiec Popielniki Popowo Potoczek Potrzebowo Powroźnik Praszka Prawy Las Prądzonka Probabin Prosna Proszów Przedmoście Przegibek Przerośl Przerwa Przyborów Przybyszewo Przychodzko Przysłup Przyszowice Przywarówka Puck Pudełko Pudłów Puńców Pustynia Radły-Ługi Radocyna Radomno Radomyśl Radoszyce Radusz Rafajłowa Rajcza Rajewo Rakowo Raszczyce Repty N Rewa Bestwin Rochy Rodzone Rojca Romanowo Ropiczka Rosko Rozewie Roztoki J Roztoki G Roztoki K Rożen Różewie Ruchaje Ruda Ruda K Ruda L Rudzka K Rumienica Ruptawa Rutki N Rybin Rybno Rycerka Rychtal Rychwałd P Rzeka Bystrzec Rzembronia Sambor Saneczków Serafińce Sianki Siemianice Silna Sińków Skaliste Skoroszów Skrbeńsko” Skrodzkie Skwierawy Sławicz Słobódka Słupia Solarnia Solinka Sopotnia Sosnówek Sowia Góra Sól Sromowce N Sromowce W Sumin Stajki Stanisławowo” Stany Stara Jabłonka Stare Starokrzepice Stary Folwark Starza Stecowa Sterki Stoki Strubiska Strzebielino Strzybnica Strzyżewo” Sucha Góra CD Sucha Góra TG Sulmierzyce Sumina Szańce Szarlej Szczawnica Szczupliny Szczygłowice Szemzdrowo Szenfeld Szkaradowo Szonów Szwarcenowo Szwierczynowice Szybeny Śmigłowo Tarnowa Ł Tarnowice S Teklin Temper Tłuczewo Toplin Trębaczów Trzciel Trzytonie Tuczapy Tudjów Tupadły Turośl Tylicz Tymawa Uciechów Ujazd Ujsoły Ujście Ustrzyki G Uścieryki Uzdowo Walentynowo Walkowice Warmiak Warszkowo Wasiły Wąchabno Wądzyn Wełcz Wetlina Widowo Wieleń Wielka Tymawa Wielka Wieś Wierchomla Wierciochy Wierzbice Wierzchocina Wilamowo Wilcza Wilhelminental Wincenta Mochy Wincentowo Wisła Wisłok W Wiśniewo Wiśniówka Witkowo Witów Witówka Władysławek Wodziczna Wojkowa Wojsk Wojtkowice Wola W Wołosate Wołosianka Woronienka Wójcin Wrzeszczyna Wybudowanie Wydawy Wygiełdów Wygoda Wysowa Wyżków Wyżłów Zaborowo Zaborówiec Zaleszczyki Załakowo Załucze Zamostne Zaręby Sumin Zawada Zawale Zawoja Zbarzewo Zbarzyk Zbyczyna Zduny Zdynia Zebrzydowice Żelewiec Zelgniewo Zgorzelec Zielkowo Zielona Zielona W Zimna Złatna Zmysłowo Zwardoń Żabiny Żabnik Żarnowiec Żegiestów Żmijowiec Żupanie Żylice
Placówki II linii	Arniki Baligród Będzin Biała Bielsko Bielszowice Borcz Bogumin Bogunice Bojanowo Bolesławiec Borynia Bralin Brodna Brodnica Bydgoszcz Chebzie Chodzież Chojnice Chorzele Chorzów Chwaszczyno Ciemnoszyje Cierlicko Cieszyn Cisna Czarnków Czarny Dunajec Czersk Dalwin Długie Dolne Ostrowite Druja Dubin Dusocin Dwernik Działdowo” Dzietrzkowice Egiertowo Filipów Gdynia Gładyszów Gorzyce Goszczyno Grabowo Grabówno Grajewo Grudziądz Hańcza Hartowiec Herby Horodenka Hutar Inowrocław Istebna abłonka Jabłonków Jabłonowo Janowo Jasieniów P Jasło Jasnowice Jaśliska Jaworzno Jeleśnia Jutrosin Kaczory Kadzidło Kalety IKartuzy Kamień Kamień P Katowice Kępno Knurów Kobyla G Kolno Kołomyja Komańcza Komorniki Konarzyny Korbielów Kornowac Korytki Kosów Kościerzyna Krokowa Krosno Krościenko Krotoszyn Krotoszyny Królewska Huta Krucz Krukowo Kruszewo Krynica Krzepice Krzywopole Krzyworównia Laski Leman Leszno Lewice Ligotka K Linia Lipiny Lipusz Lubasz Lubawa Lubecko Lubliniec Lubomia Ludwikówka Łacha Łapsze N Łasin Łobżenica Łomża Małe Słońce Matków Międzychód Miruszyno Mława Mokre Muszyna Mysłowice Myszyniec Nadwórna Nakło Nowy Targ Nowy Tomyśl Nowy Zagórz Odolanów Opalenica Orłowa Orzesze Ostrołęka Ostrów Paniówki Panki Pelplin Piekary Piłka Piwniczna Konin Łódź I Łódź II Radomsko Zduńska Wola Krempna Polany Porohy Potrzebowice Poznań Praszka Prądzona Przasnysz Przemyśl Puck Radostów Rajcza Raczki Rajgród Rakowiec Rawicz Rożnów Rudna Rudniki Rybnik Rybno Rycerka Rychtal Rydzyna Rytro Sanok Sępólno Sianki Sierakowice Skarszewy Skomlin Ławoczne Sławsko Słupia Smolnik Smorze Sołotwina Sosnowiec Sośnie Stanisławów Stara Piła Stawiski Strojec Stryj Strzepcz Sulęczyn Suwałki Sypniewo Szczepkowo Borowe Szczuczyn Szczygłowice Szprudowo Śmiłowo Śniatyn Świechocin Świerkocin Tarnowskie Góry Tczew Tłuste Miasto Turka Turośl Ujście Ustroń Wejherowo Wieleń Wieluń Więcbork Wijewo Włoszakowice Wodzisław Wola Michowa Wolsztyn Worochta Wronki Wyrzysk Wysocko Niżne Wysoka Zaborowo Zajączkowo Zakopane Zaleszczyki Zaręby Zbąszyń Zebrzydowice Zielona Chocina Żabie Żukowo Żytniów